شناسایی ۱۳۹۱ نوع ماده مخدر نوظهور در جهان
به نقل از روابط عمومی ستاد مبارزه با موادمخدر؛ همزمان با سومین روز از «هجدهمین کنگره دانش اعتیاد» پنل تخصصی با عنوان «چالش‌های مقابله با ورود، توزیع و مصرف روان‌گردان‌های جدید» (NPSs) در مرکز همایش‌های بین‌المللی رازی دانشگاه ایران برگزار شد.
شهرام دسترنج مدیرکل مبارزه با موادمخدر ستاد مبارزه با موادمخدر در این پنل با اشاره به تاریخچه طولانی موادمخدر در سطح جهان و ایران، اظهار کرد: این تاریخچه به شکلی بوده که هر سال شاهد عرضه موادمخدر جدیدی در حوزه‌های مختلف سنتی، صنعتی و روان‌گردان هستیم.
وی با اشاره به مخاطرات بیشتر موادمخدر صنعتی و روان‌گردان نسبت به موادمخدر سنتی، گفت: مصرف و مقابله با موادمخدر سنتی نسبت به موادمخدر صنعتی راحت‌تر بوده اما بحث مقابله با موادمخدر نوظهور سخت‌تر است.
دسترنج با تأکید بر اینکه شناخت موادمخدر نوظهور نسبت به موادمخدر سنتی توسط خانواده‌ها سخت‌تر است، تصریح کرد: سالانه به طور میانگین ۱۰۰ نوع موادمخدر نوظهور از سال ۲۰۱۵ به بعد شناسایی شده و اکنون تعداد این نوع موادمخدر نوظهور به ۱۳۹۱ نوع در جهان رسیده است.
مدیرکل مبارزه با موادمخدر ستاد مبارزه با موادمخدر با اشاره به فعالیت «کمیته ملی کنترل و نظارت بر مواد روان‌گردان‌ها و پیش‌سازها» از عضویت دستگاه‌های مختلف در این کمیته و بحث و بررسی تخصصی در این جلسات خبر داد و گفت: ستاد مبارزه با موادمخدر به عنوان یک دستگاه ملی و بین‌بخشی اعضای مختلفی در حوزه‌های گوناگون دارد و با کمک آنها، این حوزه‌های تخصصی ذیل کمیته ملی کنترل و نظارت بر مواد روان‌گردان‌ها و پیش‌سازها مورد بحث و تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد.
دکتر محسن بابایی عضو هیأت علمی دانشگاه پلیس و کارشناس اداره کل مبارزه با موادمخدر ستاد نیز در این جلسه با اشاره به چالش‌های موجود در بحث مواد مخدر نوظهور (NPSها)، گفت: در قرن ۲۱، قاچاق موادمخدر به عنوان یکی از چهار بحران موجود در دنیا مطرح شد.
وی با اشاره به تشکیل کنوانسیون‌های بین‌المللی ۱۹۶۱، ۱۹۷۱ و ۱۹۸۸ در بحث مقابله با موادمخدر، تصریح کرد: مواد روان‌گردان نوظهور بعضاً تازه ایجاد نشده‌اند بلکه در مشتقات آنها تغییراتی لحاظ شده است، هدف تولید مواد روان‌گردان نوظهور دور زدن قانون است، این نوع مواد تنوع شیمیایی بسیار بالایی دارند، درباره آنها کمبود داده‌های علمی در مورد عوارض بالینی و آثار اجتماعی وجود دارد و شناسایی آنها سخت و ملزم به تجهیزات آزمایشگاهی گران‌قیمت و افراد متخصص است.
NPSها توسط ۱۵۲ کشور شناسایی شده‌اند
بابایی با بیان اینکه بنابر آخرین گزارشات رسمی جهانی، فعلاً ۱۵۲ کشور در دنیا توانسته‌اند NPSها را گزارش کنند، متذکر شد: تا اول سپتامبر ۲۰۲۵، ۱۳۹۱ NPS شناسایی شده‌اند.
وی ادامه داد: تعداد کل NPSهایی که در چهارچوب قانون به عنوان مواد ممنوعه شناسایی شده‌اند، ۸۷ مورد است، از این تعداد چهار عدد در زمره توهم‌زاهای کلاسیک قرار می‌گیرند و ۸۹ کشور توانستند این نوع مواد را شناسایی کنند.
دانشیار و عضو هیأت علمی دانشگاه پلیس بیان کرد: دسته دوم از این نوع مواد احساس جدایی و جداکنندگی از خود و محیط را برای فرد مصرف‌کننده ایجاد می‌کنند، دسته سوم آرام‌بخش‌ها هستند که توسط ۷۴ کشور شناسایی شده‌اند و دسته چهارم نیز به عنوان محرک‌های سیستم مرکزی عصبی عمل می‌کنند، دسته پنجم «کانابینوئیدهای سنتزی» و دسته آخر نیز «هالوسینوژن‌ها» یا همان مواد افیونی سنتزی هستند.
