سقف اعتبار مجاز مشتری برای صدور چک چگونه تعیین می‌شود؟
پیرو ابلاغ «قانون اصلاح قانون صدور چک» مصوب ۲۹/۱/۱۴۰۰ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به مفاد مواد (۶) و (۲۱) مکرر قانون مذکور، به پیوست «شیوه نامه تعیین سقف اعتبار مجاز صدور چک» مصوب سی و هشتمین نشست مورخ ۱۱/۶/۱۴۰۴ هیات عالی بانک مرکزی به شبکه بانکی ابلاغ شد.
بر اساس این شیوه نامه تعیین سقف اعتبار چک در ابتدا درخصوص اشخاصی که برای اولین بار اقدام به اخذ دسته چک می‌نمایند، اجرایی شده و پس از دریافت بازخورد مناسب، برای کلیه اشخاص اعمال می‌شود.
مهم‌ترین مواد شیوه‌نامه یاد شده، به شرح ذیل است:
- امتیاز اعتباری چک براساس رفتار اعتباری و اطلاعات مربوط به سابقه فعالیت گذشته مشتری در حوزه چک با ضرایب تاثیر متفاوت و براساس الگو (مدل) ارائه شده، محاسبه می‌گردد. تمامی مشتریان براساس امتیاز اعتباری چک، به پنج طبقه ریسک خیلی بالا(E)، ریسک بالا(D)، ریسک متوسط(C)، ریسک پایین(B) و ریسک خیلی پایین(A) طبقه‌بندی می‌گردند که نتایج آن در گزارش‌های اعتباری نمایش داده خواهد شد.
- بانک مکلف است برای ارائه دسته چک به مشتریان خود، صرفاً از طریق سامانه «صیاد» اقدام نموده و پیش از ارائه درخواست اعطای دسته چک در سامانه صیاد، گزارش اعتباری چک مشتری متقاضی دسته چک را از شرکت اعتبارسنجی ایران دریافت و متناسب با نتایج آن، نسبت به صدور و یا عدم صدور دسته چک اقدام کند.
- سقف اعتبار مجاز مشتری، متناسب با نتایج گزارش اعتباری چک و اطلاعات توان مالی وی در پنج سال اخیر بر مبنای الگو (مدل) ارائه شده در این زمینه، محاسبه و پیش از ثبت چک به بانک و صادرکننده و همچنین در زمان دریافت چک به ذینفع اعلام و در سامانه اعمال می‌گردد.
- پس از اعمال کنترل سقف اعتبار مجاز در سامانه صیاد، مبلغ چک در هنگام صدور، نمی‌تواند بیشتر از مابه‌التفاوت سقف اعتبار مجاز و مانده چک‌های تسویه نشده مشتری باشد.
- سامانه صیاد بانک مرکزی نسبت به محاسبه و نمایش سقف اعتبار مجاز صادرکننده به وی اقدام می‌نماید. بانک‌ها موظفند ضمن دریافت سقف اعتبار مجاز مشتری از سامانه صیاد، نسبت به نمایش آن به وی و ذینفع چک در سامانه‌های عملیاتی خود در این رابطه اقدام کنند.
- تعیین سقف اعتبار مجاز مشتری صرفاً به معنی برآورد (تخمین) آستانه مجاز صدور چک قابل ثبت در سامانه صیاد بر اساس ضوابط و شاخص های مقرر در این شیوه‌نامه و الگو(مدل) ارائه شده بوده و به مفهوم تضمین کارسازی و وصول وجه چک صادره از سوی بانک نیست.
- بانک مکلف است در زمان افتتاح حساب جاری و یا اعطای دسته چک جدید به مشتری، نسبت به اخذ رضایت‌نامه به شرح ذیل از وی اقدام نماید. " بانک مجاز است اطلاعات مربوط به امتیاز چک مشتری را در اختیار ذینفعان چک‌های صادره قرار دهد و مشتری حق هرگونه اعتراضی را در این خصوص به صورت جزئی و کلی در حال و آینده را از خود سلب و ساقط می‌نماید". اخذ رضایت‌نامه موضوع این ماده، می‌بایست برای حساب‌های جاری افتتاح شده پیش از ابلاغ این شیوه نامه نیز از مشتریان اخذ شود.
بانک ها موظفند مراتب را به قید تسریع و با لحاظ مفاد بخشنامه شماره ۱۴۹۱۵۳/۹۶ مورخ ۱۶/۵/۱۳۹۶ به تمامی واحدهای ذی‌ربط بانک و مؤسسه اعتباری غیربانکی ابلاغ کنند و بر حسن اجرای آن نظارت دقیق به عمل آورند.
