آهی: رئیس‌جمهور در برابر فشار برای تأسیس حزب وفاق ایستاد
نورالدین آهی مشاور احزاب رئیس جمهور در گفت‌وگویی در ویژه برنامه «سپهر سیاسی»، دیدگاه‌های خود را درباره مسائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور در دولت چهاردهم بیان کرد.
آهی ضمن تشریح شرایط دشوار آغاز به‌کار دولت چهاردهم، از اقدامات شاخص دولت در زمینه‌های مختلف از جمله بهره‌گیری از نخبگان جوان، انتخاب شفاف وزرا، گام‌های مؤثر در تقویت انسجام ملی، تلاش برای چابک‌سازی دولت و مقابله با ساختار فربه اداری سخن گفت.
وی همچنین با تأکید بر لزوم گفت‌وگوی ملی و شنیدن صدای همه جریان‌های سیاسی، اعلام کرد دولت رویکردی فراتر از جناح‌ها اتخاذ کرده است. در حوزه اقتصاد نیز، گرچه چالش‌ها سنگین عنوان شد، اما از صداقت دولت و عزم آن برای مقابله با ناکارآمدی‌های گذشته دفاع شد.
مبارزه با فساد، پاسخ‌گویی و تعامل فعال با احزاب، از دیگر محور‌های اصلی این گفت‌و‌گو بود که با نگاهی واقع‌بینانه به فرصت‌ها و تهدید‌های پیش‌روی دولت پرداخت.
مشروح این گفت‌و‌گو را در ادامه بخوانید:
اگر بخواهیم عملکرد دولت را به صورت واقع‌بینانه ارزیابی کنیم، مهم‌ترین نقاط ضعف و قوت آن چیست و چه نمره‌ای به عملکرد یک ساله دولت می‌دهید؟
آهی: بنده که مشاور رئیس‌جمهور هستم، طبیعتاً ممکن است توقع بر این باشد که نمره خوبی به دولت بدهم، اما باید عملکرد بیش از یک سال و اندی دولت را به‌درستی ارزیابی کنیم و ببینیم در این مدت چه اتفاقاتی افتاده است.
دولت چهاردهم از همان روز‌های نخست در شرایط بسیار دشواری کار خود را آغاز کرد. اولین روز آن با یک ترور ناجوانمردانه مصادف شد؛ در روز تحلیف و تا همین اواخر هم اتفاقات و بحران‌هایی مانند جنگ ۱۲ روزه و بسیاری از ناترازی‌های مختلف در کشور وجود داشت، از جمله ناترازی انرژی، ناترازی اجتماعی، بانکی و... که همگی دست به دست هم دادند و شرایط سختی را برای دولت رقم زدند.
شورای راهبری بستر تصمیم‌سازی جوانان را فراهم کرد.
اما در همین شرایط سخت، دولت تلاش کرد اقدامات مهمی را آغاز کند، یکی از اقدامات بسیار ارزشمند دولت، ایجاد بستر حضور نخبگان جوان در فرآیند‌های تصمیم‌سازی بود، در همان ابتدای دولت، شورایی تحت عنوان «شورای راهبری» برای تعیین وزرا شکل گرفت.
این شورا فرصت مناسبی برای جوانان و نخبگان فراهم کرد تا توانمندی‌های خود را عرضه کنند و در تصمیم‌سازی‌ها مشارکت داشته باشند. اگرچه ممکن است در نهایت وزیر جوان زیادی انتخاب نشده باشد، اما همین که جوانان در فضای تصمیم‌گیری کشور اعتمادبه‌نفس پیدا کردند و احساس کردند دیده می‌شوند، یک دستاورد مهم است.
برخی از وزرای فعلی توسط این شورا و با خرد جمعی انتخاب شدند؛ به‌طوری که شخص رئیس‌جمهور پیش از آن حتی شناختی از برخی از این افراد نداشت، این یعنی فرآیند انتخاب‌ها از مسیر یک سازوکار شفاف و جمعی عبور کرده است.
در حوزه انسجام ملی نیز اقدامات ارزشمندی صورت گرفته است، باور ما این است که ایران را باید با مشارکت همه ایرانیان ساخت؛ در همین زمینه برای نخستین بار، در استان سیستان و بلوچستان، یک استاندار بلوچ منصوب شد.
این اقدام تأثیر زیادی در تقویت وحدت و انسجام ملی داشته است، حضور مولانا عبدالحمید در مراسم معارفه استاندار، نشان از افزایش سرمایه اجتماعی و همگرایی قومی و مذهبی در کشور دارد.
اولین استاندار کرد و عرب را انتخاب کردیم
همچنین در استان کردستان، برای نخستین بار یک جوان اهل سنت به‌عنوان استاندار منصوب شد. در سفر به خوزستان، جوان عرب زبانی در جلسه‌ای با تشکل‌ها گفت که برای نخستین بار احساس کردیم که ما اعراب، شهروند درجه یک هستیم. اینها همه نشان‌دهنده خط‌شکنی‌های مهمی در ساختار مدیریتی کشور است که در راستای عدالت و انسجام ملی انجام شده‌اند.
در حوزه اقتصاد، طبیعتاً با چالش‌های بزرگی روبه‌رو هستیم، این ناترازی‌ها و مشکلات، مربوط به امروز یا حتی سال گذشته نیستند؛ بلکه محصول سال‌ها ناکارآمدی، تصمیمات غلط و انباشت مشکلات هستند.
ما به‌دنبال مقصر نیستیم. بلکه صادقانه با مردم صحبت می‌کنیم و تلاش می‌کنیم با انسجام و همدلی، برای حل این مشکلات چاره‌اندیشی کنیم. این یکی از نقاط قوت دولت است که مشکلات را گردن دیگران نمی‌اندازد، بلکه آنها را به‌صورت شفاف بیان می‌کند و عزم خود را برای حل آنها جزم کرده است.
در مورد نمره دادن به دولت، بنده به عنوان یک کنشگر سیاسی که سال‌ها فعالیت در این حوزه داشته‌ام، بر این باورم که دولت چهاردهم و شخص آقای دکتر مسعود پزشکیان، در مواجهه با مشکلات، عملکردی قابل‌قبول و در برخی موارد، فوق‌العاده داشته‌اند.
آیا وزیری هم بوده که خارج از شورای راهبری انتخاب شده باشد یا به اصطلاح به رئیس‌جمهور تحمیل شده باشد؟
آهی: من سال‌هاست که آقای پزشکیان را می‌شناسم، ایشان اهل این نیستند که کسی بتواند چیزی را به ایشان تحمیل کند. در شورای راهبری، تلاش شد مکانیزمی طراحی شود که طی آن، کارگروه‌هایی متشکل از افراد خبره، گزینه‌های مناسب را برای وزارتخانهها پیشنهاد دهند.
حدود ۶۰ درصد وزرا از دل همین شورای راهبری انتخاب شدند، ۴۰ درصد دیگر نیز با توجه به مصالح و نظرات جریان‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مختلف معرفی و انتخاب شدند.
در دولت چهاردهم، با هیچ وزیری عقد اخوت بسته نشده است
آیا دولت برنامه‌ای برای تغییر وزرا در آینده نزدیک دارد؟
آهی: در دولت چهاردهم، با هیچ وزیری عقد اخوت بسته نشده است، اصل بر منافع ملی و رضایت مردم است. اگر رئیس‌جمهور به این جمع‌بندی برسد که عملکرد یک وزیر رضایت‌بخش نیست و با منافع مردم در تضاد است، حتماً تغییراتی اعمال خواهد شد.
البته در حال حاضر بنده اطلاع دقیقی از تصمیم برای تغییر وزرا یا استانداران ندارم، ولی مطمئنم ارزیابی عملکرد‌ها به‌صورت جدی در حال انجام است و هرجا لازم باشد، تصمیم مناسب اتخاذ خواهد شد.
آیا دولت لایحه‌ای برای موتورسواری زنان ارائه داده است؟
آهی: تا جایی که بنده اطلاع دارم، این لایحه حدوداً ششم شهریور به مجلس ارائه شده است و حتی در کمیسیون اصل ۹۰ هم مورد بررسی قرار گرفته است. در هر صورت، دولت مخالفتی با موضوع موتورسواری زنان ندارد و اگر نیاز به تصویب مجلس باشد، از آن حمایت خواهد کرد.
روز‌های آینده خبر‌هایی از رفع فیلترینگ می‌شنویم
اگر جنگ ۱۲ روزه اخیر رخ نمی‌داد، حداقل یکی دو پلتفرم مهم قطعاً از فیلتر خارج می‌شدند. آقای پزشکیان به‌شدت پیگیر این موضوع هستند و به وعده‌های خود در این زمینه پایبندند.
برخی پلتفرم‌ها رفع فیلتر شده‌اند و درباره سایر پلتفرم‌ها نیز در حال بررسی و رایزنی هستیم. رفع فیلتر نیازمند اجماع در سطوح مختلف است. نمی‌خواهیم تصمیماتی بگیریم که انسجام ملی را تحت تأثیر قرار دهد. هدف، رضایت حداکثری مردم است و دولت به‌دنبال تحقق آن است.
دولت چهاردهم به‌طور جدی با بزرگ‌شدن دولت مخالف است، چون هرچه دولت بزرگ‌تر شود، از چابکی و قدرت تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری آن کاسته می‌شود.
در بسیاری از وزارتخانهها، کارکنانی حضور دارند که کاری برای انجام ندارند و گاه مجبور می‌شوند برای توجیه حضور خود، کار تولید کنند؛ کاری که می‌توانست توسط یک نفر انجام شود، به چند نفر واگذار می‌شود. این فرایند بهره‌وری را پایین می‌آورد.
یکی از الزامات چابک‌سازی دولت، کاهش سهم دولت در اقتصاد و تقویت بخش خصوصی است. اکنون برخی برآورد‌ها می‌گویند ۷۰ تا ۸۰ درصد اقتصاد کشور دولتی است. یعنی تنها ۲۰ درصد آن در اختیار بخش خصوصی قرار دارد. ما باید این نسبت را تغییر دهیم.
برای چابک‌سازی دولت، باید بخش خصوصی را تقویت کنیم، به آن بها بدهیم و اجازه دهیم در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های اقتصادی مشارکت فعال داشته باشد. اگر بخش خصوصی تقویت شود، می‌تواند چند برابر بازدهی ایجاد کند و بخشی از بار دولت را بر دوش بگیرد. در این صورت افراد با انگیزه بیشتری جذب این بخش خواهند شد.
رئیس‌جمهور بر این باور است که باید همه مردم ایران در حوزه‌های مختلف درگیر شوند. به‌ویژه بخش خصوصی که اگر به‌درستی دیده و حمایت شود، می‌توانیم به‌تدریج از یک دولت فربه به دولتی چابک و کارآمد برسیم.
جزئیات جلسات رئیس جمهور با احزاب سیاسی
به‌عنوان مشاور احزاب، آیا تاکنون در یک سال گذشته، حزبی بوده که برنامه مشخصی برای کمک به دولت ارائه داده باشد؟
آهی: یکی از اتفاقات بسیار خوبی که در دولت چهاردهم رخ داده، این است که رئیس‌جمهور برای خود در حوزه احزاب و تشکل‌ها مشاور انتخاب کرده است، این نشانه‌ای است از نگاه جدی دولت به نقش احزاب و تشکل‌ها در اداره کشور است.
در دل همین تشکل‌ها، جوانان نخبه‌ای حضور دارند که دغدغه ایران دارند و سال‌هاست که صدای آنها شنیده نشده است، دولت تلاش کرده تا این فضا را باز کند و به آنها میدان دهد.
در ماجرای جنگ ۱۲ روزه اخیر، بسیاری از همین تشکل‌ها و احزاب پای کشور ایستادند و نشان دادند که دغدغه ایران دارند. آقای رئیس‌جمهور با بسیاری از جریانات سیاسی چه موافق، چه مخالف دیدار داشته‌اند، چون باور دارند برای حل مسائل کشور باید صدای همه شنیده شود.
در اوایل دولت، برخی احزاب برنامه مدونی نداشتند، اما امروز، بسیاری از آنها به این نتیجه رسیده‌اند که باید به دولت کمک کنند، از ناترازی‌های سیاسی، اقتصادی، زیست‌محیطی، صنعتی گرفته تا مشکلات حوزه آب، احزاب در حال ارائه برنامه هستند.
من اعتقاد دارم که همه جریان‌های فکری ایران چه تندرو، چه میانه‌رو، چه کندرو اگر دغدغه ایران دارند، باید شنیده شوند، دولت دکتر پزشکیان حاصل یک انسجام میان جریانات مختلف است.
آقای پزشکیان تعلقات سیاسی خاص خود را دارد. جایگاه ایشان در مجلس و در جریانات سیاسی روشن است. اما امروز دولت ایشان فراتر از یک جناح خاص عمل می‌کند و از همه گروه‌ها استقبال می‌کند.
ما همین حالا هم از همه احزاب، گروه‌ها و جریانات فکری چه اصول‌گرا، چه اصلاح‌طلب، چه مستقل و چه مخالف دعوت می‌کنیم که اگر برای پیشرفت ایران برنامه دارند، آن را ارائه دهند، ما آماده‌ایم که بشنویم، بررسی کنیم و از برنامه‌های آنها استفاده کنیم.
آخرین جلسه رئیس جمهور با جمعی از اصلاح‌طلبان برگزار شد
آخرین جلسه با جمعی از اصلاح‌طلبان برگزار شد، در این جلسات، مسائل کلان کشور و تحولات روز مورد بحث قرار می‌گیرد. البته بعد از جنگ ۱۲ روزه، برخی جلسات دچار وقفه شده که به‌زودی جبران خواهد شد.
آیا دولت در انتخابات شورا‌های شهر از جناح یا حزب خاصی حمایت می‌کند؟
آهی: شعار ما برای ایران است و نیامده‌ایم از حزب خاصی حمایت کنیم، در انتخابات شوراها هم از جناح یا حزب خاصی حمایت نخواهیم کرد. هدف ما ایجاد بستری برای مشارکت حداکثری مردم در انتخابات است. اگر این بستر فراهم شود، نخبگان فرصت دیده‌شدن پیدا می‌کنند، عملکرد کشور بهبود پیدا می‌کند و بهره‌وری افزایش می‌یابد.
در انتخابات شوراها، از همه جریان‌های فکری، اعم از اصلاح‌طلب، اصول‌گرا و مستقل دعوت می‌کنیم که در انتخابات شرکت کنند، دولت خود را متعلق به همه مردم ایران می‌داند و تلاش می‌کند فضایی فراهم شود که هر فرد شایسته‌ای بتواند وارد رقابت شود.
وفاق ملی این نیست که همه مثل هم فکر کنند؛ وفاق یعنی اینکه اختلاف دیدگاه را بپذیریم و فضا برای شنیدن صدای مخالف فراهم کنیم. اگر رئیس‌جمهور امروز با همه جریانات فکری جلسه می‌گذارد، این یعنی فضایی ایجاد شده که صدا‌های مختلف شنیده شوند. این فرصت باید حفظ شود.
وقتی امکان گفت‌و‌گو فراهم باشد، می‌توان نقد دقیق ارائه داد، حتی اگر یک جریان مخالف باشد، ممکن است حرف درستی بزند، ما باید ظرفیت شنیدن را در خود تقویت کنیم.
نقش احزاب در تصمیم‌سازی و مدیریت کشور
احزاب باید حضوری مستمر، منظم، تعریف‌شده و اثرگذار در نظام تصمیم‌سازی کشور داشته باشند، اگر قرار است کشور در حوزه‌های مختلف رشد کند، باید این حضور احزاب را جدی بگیریم. خوشبختانه اقدامات موثری در همین راستا آغاز شده است و فضایی فراهم شده که بتوان صدای جریان‌های مختلف سیاسی را شنید.
رئیس جمهور در ابتدای دولت با درخواست‌ها برای تاسیس حزب وفاق مخالفت کرد و اعلام کرد نباید وفاق خرج جریانات سیاسی شود.
وفاق از نگاه دولت و شخص آقای رئیس‌جمهور، نه به معنای تقسیم مناصب یا سهم‌خواهی سیاسی، بلکه به معنای ایجاد فضایی برای گفت‌وگوی ملی است؛ فرصتی که همه‌ی ایرانیان بتوانند در اداره کشور نقش داشته باشند.
اگر وفاق را صرفاً به معنای تقسیم پست‌ها تعریف کنیم، موضوعیت انتخابات زیر سؤال می‌رود. وقتی مردم رأی می‌دهند، در واقع به یک جریان فکری رأی می‌دهند. این رقابت باید جدی، سالم و معنادار باشد تا مشارکت مردم هم حفظ شود.
در بحران‌های اخیر، مثل جنگ ۱۲ روزه، شاهد بودیم که حتی کسانی که قبلاً به دولت نقد داشتند، امروز احساس همدلی دارند. دلیل‌ای مورد صداقت دولت و حاکمیت است. مردم وقتی احساس کنند دولت برای حل مشکلاتشان قدم برمی‌دارد، حتی اگر مشکلات باقی بماند، همراهی می‌کنند.
امروز در بسیاری از استان‌ها، وقتی با فعالان اقتصادی دیدار می‌کنیم، با وجود گلایه‌ها، از صداقت دولت ابراز رضایت می‌کنند. می‌گویند: ما می‌دانیم که مشکل هست، ولی می‌دانیم که دولت می‌خواهد آن را حل کند.
مهم‌ترین مطالبات مردم در سفر‌های استانی
مهم‌ترین مطالبات مردم در سفر‌های استانی از دولت چهاردهم چه بوده است؟
آهی: در سفر‌های استانی، سه مطالبه اصلی از سوی مردم به‌صورت مکرر مطرح شده است، وضعیت اقتصادی، اصلی‌ترین دغدغه مردم است. بنده خودم هم این موضوع را در زندگی شخصی‌ام لمس کرده‌ام و بار‌ها در جلسات از وزرا خواسته‌ام تمرکز خود را بر بهبود معیشت مردم قرار دهند.
مردم مصرانه خواهان شفافیت، عدالت و شایسته‌سالاری هستند. شعار شایسته‌سالاری که رئیس‌جمهور مطرح کرده، باید در همه‌ی سطوح مدیریتی کشور عملی شود. مردم می‌خواهند مسئولان با آنها صادقانه صحبت کنند و از کلی‌گویی و وعده‌های غیرواقعی پرهیز شود. خوشبختانه در دولت چهاردهم این فضا شکل گرفته و این صداقت، شکاف بین دولت و ملت را به حداقل رسانده است.
