با وجود اجرای برنامههای داخلی و بین المللی زیاد برای حفاظت از تالابهای کشور، اما هر روز میشنویم که تالابها وضعیت خوبی ندارند و در حال از بین رفتن هستند، نمونه آن دریاچه ارومیه است که شرایط خوبی ندارد.
سازمان حفاظت محیط زیست و کارشناسان معتقدند حقابه تالابها آنطور که باید تخصیص داده نمیشود، بر اساس قانون حفاظت از تالابها سازمان حفاظت محیط زیست موظف است میزان حقابه تالابها را تعیین و وزارت نیرو موظف به تخصیص آن است بر این اساس حقابه سالانه تالابها ۱۰ میلیارد مترمکعب تعیین شده، اما بخش بسیار کمی از آن از سوی وزارت نیرو تخصیص مییابد، این شد که امروز وضعیت تالابها مناسب نیست.
خشک شدن تالابها آنها را به کانونهای گرد و غبار تبدیل میکند که در این صورت زندگی برای جوامع محلی و حتی کیلومترها دورتر از آن تالاب دشوار خواهد شد و مهاجرت را به همراه خواهد داشت.
حدود از ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار بستر تالابی در کشور است که بر اساس گفته کارشناسان بیش از ۷۰ درصد آن مستعد تبدیل شدن به کانونهای گرد و غباری است که این میطلبد حقابه تالابها تامین شود.
امسال برای تالاب بختگان حدود ۴۰ میلیون متر مکعب و دریاچه ارومیه ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون متر مکعب آب رها سازی شده است، مساله مهم این است که همین میزان آبی هم که رها سازی میشود کامل به بستر تالاب نمیرسد، چون در مسیر بخشی را کشاورزان برداشت میکنند بخشی هم تبخیر میشود.
اعتقاد بر این است که سازمان حفاظت محیط زیست باید قدرت بیشتری در راستای حفاظت از محیط زیست کشور داشته باشد که حتی قانون حفاظت از تالابها که در مجلس تصویب شد این قدرت و پشتوانه را به سازمان داده، اما مساله اینجاست که در عمل محیط زیست نمیتواند آنطور که باید حقش را بگیرد.
چند سالی است که سازمان حفاظت محیطزیست به سمت حفاظت مشارکتی رفته است تلاشش بر این است که با کمک جوامع محلی از محیط زیست و تالابها حفاظت کند، یکی از این طرحها مدیریت پایدار تالابها با رویکرد مشارکت محلی است که نتایج خوبی هم داشته است، در این طرح به مردم نحوه صحیح آبیاری مزارع و باغات و استفاده از کودهای شیمیایی آموزش داده شد.
این روش در دریاچههای اقماری دریاچه ارومیه، شادگان و بختگان اجرا شد و نتایج بسیار خوبی به همراه داشت، در ۲۵۴ روستا در استانهای آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، فارس و خوزستان اجرا شد که در قالب آن ۱۷ هزار و ۵۰۰ کشاورز آموزش دیدند، همچنین گزارشها نشان میدهد که با اجرای این طرح در تالاب بختگان و شادگان مصرف آب بیش از ۲۷ درصد کاهش یافت.
با توجه به اینکه مرتب گفته میشود حال محیط زیست خوب نیست، تالابها در حال خشک شدن و جنگلها در حال نابودی هستند، به نظر میرسد این مساله هنوز به مطالبه جدی تبدیل نشده، مسوولان هنوز به عمق فاجعه پی نبردهاند و همچنان به صورت یک موضوع فانتزی به مساله نگاه میکنند.