فلاحت‌پیشه: اگر FATF در ایران فعال بود، فاجعه بانک آینده رخ نمی‌داد
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، تحلیلگر سیاسی و رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی در گپ و گفتی کوتاه با اقتصادنیوز ، با نگاهی بی‌پرده، از ریشه‌های این وضعیت، نقش تصمیم‌گیران داخلی، حضور اسرائیل در ترکیب FATF و آینده تعامل ایران با این نهاد بین‌المللی می‌گوید.
مشروح گفتگوی اقتصادنیوز با حشمت الله فلاحت پیشه را در ادامه بخوانید.
****
چرایی ادامه حضور ایران در فهرست سیاه FATF از نگاه شما چیست؟ این وضعیت را چگونه تحلیل می‌کنید؟ به باور شما، اختلاف اساسی بین ایران و FATF دقیقاً بر سر چه موضوعاتی است؟
سخت‌گیری‌ها در قبال به‌اصطلاح پذیرش خروج ایران از لیست سیاه قابل پیش‌بینی بود، چون به هر حال ایرانی‌ها معروف هستند به تصمیم‌گیری‌های دیرهنگام و بی‌موقع.
بیش از شش سال پیش که عملاً امکان تصویب وجود داشت و به‌ویژه زمانی که پالرمو خلاف قانون به مجمع تشخیص ارجاع شد، در حالی‌که شورای نگهبان آن را تأیید کرده بود، مسیر قانون‌گذاری سد شد و اولین مانع‌ها شکل گرفت.
در همان زمان ایران در فهرست خاکستری قرار داشت. اگر پالرمو به FATF ارائه می‌شد، ایران از فهرست خاکستری خارج می‌شد و مشکل در همان سال‌ها حل می‌شد. اما هیئت عالی نظارت بر سیاست‌های کلی، برخلاف قانون عمل کرد و روند را متوقف ساخت. بعد از آن، CFT نیز با تأخیر به مجمع رفت و تصمیم‌گیری تا امسال عقب افتاد.
در این فاصله، اتفاقاتی در FATF رخ داد؛ مهم‌ترین آن، حضور اسرائیل به‌عنوان یکی از اعضای اصلی بود که با اصل اجماع در تصمیم‌گیری تعارض دارد. طبیعی بود که با حضور اسرائیل، اجماع ممکن نشود. وقتی ایران دیرهنگام اسناد را تصویب کرد، اسرائیل و آمریکا ایراداتی وارد کردند و آن را ناکافی دانستند.
مجمع تشخیص به‌جای آن‌که به کانون مصلحت‌اندیشی و تسریع در قانون‌گذاری تبدیل شود، به نهادی محافظه‌کار تبدیل شد و تصمیم خود را شش سال به تأخیر انداخت. پشت صحنه، نیشخند کاسبان تحریم دیده می‌شد؛ کسانی که می‌دانستند تأخیرها آن‌قدر زیاد شده که حتی تصویب کنوانسیون‌ها نیز ایران را از فهرست سیاه خارج نخواهد کرد.
به‌نظر من، اسرائیل و کاسبان تحریم به یک اندازه از عدم پذیرش ایران در FATF خوشحال شدند. اکنون اگرچه احتمال محدودی وجود دارد که ایران از لیست سیاه خارج شود، اما مسیر بسیار دشوار است. متأسفانه، امر کاذب «ربط FATF به برجام» در داخل ایران غالب شد و امروز تحلیل‌های صهیونیست‌ها برای نگه داشتن ایران در فهرست سیاه، مشابه تحلیل کاسبان تحریم در داخل است؛ کسانی که از تداوم وضعیت فعلی سود می‌برند
پیش‌بینی شما از ادامه تعاملات در پرونده ایران و احتمال خروج از لیست سیاه چیست؟
ایران فعلاً باید اسناد CFT را ارائه دهد. طبق ماده ۶ این کنوانسیون، شروط نباید با روح آن در تعارض باشند. ممکن است برخی کشورها در FATF از حضور ایران حمایت کنند، چون حضور ایران می‌تواند دامنه مقابله با پول‌شویی را گسترش دهد. با این حال، امکان خروج ایران از فهرست سیاه بسیار محدود است.
در واقع، هرچه زمان گذشت، واقعیت‌های کاذب جای واقعیت‌های اصلی را گرفت. FATF به برجام ربطی نداشت، اما در داخل این پیوند ساخته شد. امروز تحلیل‌هایی که برای نگه داشتن ایران در لیست سیاه مطرح می‌شود، بیشتر از منافع داخلی برمی‌خیزد تا ملاحظات خارجی.
به‌گمان من، سرنوشت FATF در ایران تلخ است؛ چون تصمیم‌گیران با تأخیر عمل کردند و هزینه‌ای سنگین بر کشور تحمیل شد. رئیس مجلس هم به‌درستی گفت به‌دلیل FATF و تحریم‌ها، ۳۰ درصد از ارزش پول ملی از بین رفته است. اگر مبادلات خارجی را حدود ۱۰۰ میلیارد دلار فرض کنیم، این عدد رقم وحشتناکی است. هیچ کشوری ملت خود را تا این اندازه دچار ضرر خودساخته نمی‌کند.
درباره فضاسازی تندروها و مخالفان دولت علیه FATF و فشار به دولت آقای پزشکیان چه نظری دارید؟
ایران معمولاً از طریق لابی چین در FATF مذاکرات خود را پیش می‌برد، اما بازیگران دیگری هم در صحنه هستند. پنج سال پیش، عضویت کشورهایی مثل عربستان در FATF به‌صورت مثبت ارزیابی نمی‌شد، اما امروز شرایط متفاوت است و ایران می‌تواند از مسیر گفت‌وگو بهره ببرد.
