قیمت برنج در ایران سه برابر نرخ جهانی!
شکاف قیمتی میان بازار جهانی و داخلی برنج در حالی به بیش از سه برابر رسیده که بررسی‌ها نشان می‌دهد عوامل متعددی از جمله دلالی، سودجویی واردکنندگان، افزایش هزینه تولید و ساختار نامناسب کشاورزی در این گرانی نقش دارند.
امیر آقاجانیان، عضو انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج، گفت: «در حالی که قیمت جهانی هر کیلو برنج باکیفیت حدود یک دلار است، برنج ایرانی با نرخ سه دلار عرضه می‌شود.» وی افزود: «قیمت تمام‌شده هر کیلو برنج طارم و هاشمی برای کشاورزان شمال کشور حدود ۱۴۰ تا ۱۴۵ هزار تومان است، اما در بازار، همین محصول با نرخ ۳۵۰ تا ۳۶۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.»
آقاجانیان با اشاره به نقش واسطه‌ها و شبکه نامناسب توزیع گفت: «افزایش بی‌رویه قیمت بیش از آنکه ناشی از کمبود تولید باشد، نتیجه فعالیت واسطه‌ها و نبود نظارت مؤثر در بازار است. پس از صدور مجوز واردات، انتظار می‌رفت قیمت‌ها تعدیل شود، اما ضعف در نظام توزیع و احتکار برخی سودجویان باعث شد بازار همچنان ملتهب بماند.»
از سوی دیگر، وزیر جهاد کشاورزی روز گذشته اعلام کرد که یکی از واردکنندگان برنج، تنها از محل گران‌فروشی، بیش از ۲۵۰ میلیون دلار سود غیرقانونی به جیب زده است. این اظهارنظر نشان‌دهنده وجود خلأهای جدی در نظارت بر واردات و قیمت‌گذاری است.
کارشناسان بخش کشاورزی نیز بر این باورند که گرانی برنج تنها به واسطه دلالی نیست، بلکه هزینه‌های بالای تولید هم در این روند نقش مهمی دارد. افزایش قیمت نهاده‌ها، خرد بودن اراضی کشاورزی، ضعف مکانیزاسیون و بهره‌وری پایین در مزارع شمال کشور از جمله عواملی هستند که موجب بالا رفتن هزینه تمام‌شده تولید شده‌اند.
یک کارشناس بازار برنج اظهار کرد: «وقتی کشاورز در زمین کوچک و با ابزار سنتی تولید می‌کند، هزینه تولید به‌طور طبیعی بالا می‌رود. از سوی دیگر، واردکنندگان با استفاده از رانت و نبود شفافیت، بازار را در اختیار می‌گیرند و با گران‌فروشی و احتکار، بر قیمت‌ها می‌افزایند.»
آقاجانیان همچنین گفت: «اگر نظارت بر زنجیره واردات تا عرضه تشدید نشود و دلالی مهار نگردد، امکان کاهش قیمت در کوتاه‌مدت وجود ندارد.»
برنج از کالاهای اصلی سبد غذایی خانوار ایرانی است و تداوم افزایش قیمت آن، فشار مضاعفی بر معیشت مردم وارد کرده است. فعالان بازار معتقدند برای بازگرداندن ثبات به این بازار، دولت باید با ایجاد شفافیت در زنجیره تأمین، حذف واسطه‌ها و حمایت از مکانیزاسیون کشاورزی، مسیر تولید تا مصرف را اصلاح کند.
