بسیاری از بروکرها قیمت جفتارزها را با پنج رقم اعشار و در برخی از جفتارزها مثل ین ژاپن (JPY) آن را با سه رقم اعشار نمایش میدهند.
در چنین حالتی، پیپ (Pip) بر اساس تغییرات ۰٫۰۰۰۱ برای جفتارزهای پنجرقمی و ۰٫۰۱ برای جفتارزهای سهرقمی اندازهگیری میشود و رقم پنجم یا سوم اعشار را نباید پیپ در نظر گرفت.
رقمهای اضافه اعشاری در جفت ارزها که معمولا کوچکتر هم نمایش داده میشوند، واحدی کوچکتر از پیپ هستند که با نام پیپت (Pipette) شناخته میشوند. پیپت یکدهم پیپ در فارکس محسوب میشود.
پیپ (Pip) مخفف «Percentage in Point» است و به کوچکترین تغییر ممکن در نرخ یک جفتارز اشاره دارد. در اغلب جفتارزها، پیپ برابر با ۰.۰۰۰۱ (چهارمین رقم اعشار) است، اما در جفتهایی مثل USD/JPY این مقدار برابر با ۰.۰۱ است.
بهعنوان نمونه، اگر قیمت EUR/USD از ۱.۱۰۰۰ به ۱.۱۰۲۰ افزایش یابد، این حرکت برابر ۲۰ پیپ است. این واحد کوچک، مبنای تمام محاسبات سود، زیان و ریسک در معاملات فارکس محسوب میشود.
اگر قیمت جفتارز EUR/USD برابر با ۱.۱۸۵۰۶ باشد، رقم چهارم اعشار (۰) بیان گر مقدار پیپ و رقم پنجم اعشار (۶) نشاندهندهی مقدار پیپت است. به عبارت دیگر، عدد ۱.۱۸۵۰ تا ۱.۱۸۵۱ معادل یک پیپ تغییر است، اما عدد ۱.۱۸۵۰۶ نسبت به ۱.۱۸۵۰۰ تنها ۶ پیپت افزایش داشته است.
روش محاسبه ارزش دلاری هر پیپ در قراردادهای CFD فارکس بسته به اینکه دلار آمریکا در سمت پایه (Base Currency) باشد یا مظنه (Quote Currency) متفاوت است.
ارزش دلاری هر پیپ با فرمول زیر محاسبه میشود:
ارزش هر پیپ = (۱ پیپ ÷ نرخ تبدیل فعلی) × حجم معامله
در جفتهایی مانند EUR/USD، GBP/USD یا AUD/USD، هر تغییر ۰.۰۰۰۱ واحدی در قیمت برابر با یک پیپ است. با توجه به استاندارد حجم معاملات، اگر اندازه پوزیشن برابر ۱ لات (۱۰۰،۰۰۰ واحد) باشد، ارزش هر پیپ دقیقاً ۱۰ دلار خواهد بود.
به همین ترتیب، در ۰.۱ لات ارزش هر پیپ ۱ دلار و در ۰.۰۱ لات، مقدار آن ۰.۱۰ دلار محاسبه میشود. این ساختار باعث میشود معاملهگر بهسادگی بتواند سود و زیان خود را در معاملات مبتنی بر دلار ارزیابی کند، بدون آنکه نیازی به تبدیل ارز یا محاسبات پیچیده داشته باشد.
در این ساختار، USD در سمت مظنه قرار دارد؛ بنابراین هر پیپ مستقیماً بر اساس دلار محاسبه میشود:
در این گروه از جفتارزها مانند USD/JPY، USD/CHF یا USD/CAD، دلار آمریکا در سمت پایه قرار میگیرد و همین مسئله باعث میشود محاسبه ارزش پیپ پیچیدهتر از حالت قبلی باشد.
در این جفتها مقدار پیپ ابتدا باید در ارز مظنه محاسبه شود و سپس با استفاده از نرخ تبدیل لحظهای به دلار تبدیل گردد. این به آن معناست که ارزش هر پیپ بسته به نرخ فعلی بازار تغییر میکند و ممکن است در شرایط متفاوت بازار مقدار آن افزایش یا کاهش یابد؛ بنابراین ابتدا باید ارزش پیپ را به ارز مظنه محاسبه و سپس به دلار تبدیل کرد که این کار نیازمند نرخ تبدیل لحظهای و استفاده از ابزارهای ماشین حساب پیپ است.
محاسبه پیپ در طلا با ساختار جفتارزهای فارکس تفاوت اساسی دارد؛ زیرا در این نماد، کوچکترین واحد تغییر قیمت به جای چهار رقم اعشار، بر اساس دو رقم اعشار اندازهگیری میشود.
در نماد XAU/USD یا همان اونس طلا، هر پیپ برابر ۰.۰۱ است؛ نه ۰.۰۰۰۱. به عنوان مثال اگر قیمت از ۱۹۹۰.۱۰ به ۱۹۹۰.۳۰ برسد، قیمت ۲۰ پیپ حرکت کرده است.
این مدل محاسبه باعث میشود تا ارزش دلاری هر پیپ در طلا بهمراتب بزرگتر از جفتارزها باشد و نوسانات آن تأثیر بیشتری بر سود و زیان معاملهگر بگذارد.
ماشین حساب پیپ، یک ابزار تحتوب است که با دریافت چند پارامتر ساده، ارزش هر پیپ را بدون نیاز به محاسبات دستی محاسبه میکند.
این ابزار در پلتفرمهایی مانند تریدینگ فایندر، بیبیپیپس و مای اف ایکس بوک بهصورت رایگان ارائه شده است. نسخه ارائهشده توسط تریدینگ فایندر با استفاده از یک استاندارد جهانی، مقدار پیپ را با دقت بالا بر اساس موارد زیر محاسبه میکند:

این ماشینحساب از بیش از ۷۰ جفتارز و ۲۴ ارز حساب پشتیبانی میکند و امکان مقایسه ارزش پیپ در نمادهای مختلف را فراهم میسازد.
در مجموع، ابزار ماشین حساب پیپ نه تنها سرعت تحلیل را افزایش میدهد، بلکه اکانت معاملاتی را از ریسکهای ناشی از خطای انسانی محافظت میکند و امکان ایجاد یک استراتژی منظم، قابل اندازهگیری و کاملاً استاندارد را فراهم میآورد.
علاوه بر این، در معاملاتی که ارز حساب با ارز مظنه یکسان نیست، محاسبه ارزش پیپ نیازمند تبدیل نرخهاست. ماشین حساب پیپ این تبدیلها را بهصورت خودکار محاسبه میکند و نتیجه را به صورت سریع و دقیق نمایش میدهد.
این ابزار امکان مقایسه ارزش پیپ در جفتارزهای مختلف را فراهم میکند؛ زیرا بسیاری از معاملهگران تصور میکنند ارزش پیپ در تمام نمادها یکسان است، در حالی که در جفتارزهایی مانند USD/JPY یا نمادهایی مثل طلا و شاخصها، محاسبه کاملاً متفاوت است.
سوالات متداول
۱. چرا محاسبه پیپ در طلا با جفتارزهای فارکس متفاوت است؟
زیرا طلا تنها دو رقم اعشار دارد و هر پیپ برابر با ۰.۰۱ است، در حالیکه جفتارزهای فارکس معمولاً چهار رقم اعشار دارند.
۲. ماشین حساب پیپ چه کمکی به معاملهگران میکند؟
این ابزار مقدار دلاری پیپ را بهصورت خودکار محاسبه و خطاهای انسانی را حذف میکند و سرعت تحلیل را افزایش میدهد.
۳. چرا آگاهی از مقدار پیپ برای مدیریت ریسک ضروری است؟
بدون دانستن ارزش هر پیپ، امکان تعیین حجم مناسب معامله و محاسبه حد ضرر وجود ندارد. این موضوع ستون اصلی مدیریت سرمایه و جلوگیری از زیانهای بزرگ است.