از مجموع 40 طرح پتروشیمی، تنها 7 واحد پتروشیمی از پیشرفت بیش از 20 درصدی در دو سال اخیر برخوردار بوده‌اند

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: از مجموع 40 طرح پتروشیمی در دست اجرای باقی مانده از برنامه چهارم، 18 طرح از پیشرفت صفر درصدی، 7 واحد پتروشیمی از پیشرفت کمتر از 4 درصد، 8 واحد پتروشیمی از پیشرفت کمتر از 10 درصد و تنها 7 واحد پتروشیمی از پیشرفت بیش از 20 درصدی در دو سال اخیر برخوردار بوده‌اند. 

بر اساس اهداف چشم‌انداز توسعه صنایع پتروشیمی، ایران باید با کنار زدن رقبای منطقه‌ای به جایگاه بزرگترین تولید کننده محصولات پتروشیمی خاورمیانه دست یابد.

اما بررسی روند ساخت و توسعه واحدهای جدید پتروشیمی حاکی از آن است که با ادامه روند فعلی، امکان دست‌یابی به اهداف تعیین شده کمی دور از دسترس خواهد بود.

در حال حاضر از مجموع 40 طرح پتروشیمی در دست اجرای باقی‌مانده از برنامه چهارم توسعه، 18 طرح از پیشرفت صفر درصدی، 7 واحد پتروشیمی از پیشرفت کمتر از 4 درصد، 8 واحد پتروشیمی از پیشرفت کمتر از 10 درصد و تنها 7 واحد پتروشیمی از پیشرفت بیش از 20 درصدی در دو سال اخیر برخوردار بوده‌اند.

بررسی جزئیات بیشتر ساخت واحدهای پتروشیمی نشان می‌دهد که تکمیل و بهره‌برداری از حداقل 12 واحد نیمه‌تمام پتروشیمی از برنامه چهارم به برنامه پنجم توسعه انتقال یافته است.

بر این اساس، ساخت واحدهای پتروشیمی امیرکبیر (پلی‌اتیلن سبک) و پردیس (اوره و آمونیاک ششم) تا پایان سال 1387 و پتروشیمی‌های کاویان، اروند، فجر 2، اسکله دوم مایعات ماهشهر، کارون، توسعه مبین، PVC هگمتانه همدان و پلی استایرن مقاوم تبریز باید تا پایان سال گذشته تکمیل و در مدار بهره‌برداری قرار می‌گرفت.

همچنین با وجود آغاز و کلنگ‌زنی عملیات اجرایی 16 واحد جدید پتروشیمی شامل واحدهای ونیران، هنگام، لاوان، مرجان، هرمز، بوشهر (خلیج فارس سابق)، PVC میاندوآب، پلی‌اتیلن سبک اندیمشک، پلی‌اتیلن سنگین و سبک خطی کازرون، پلی‌اتیلن سنگین ممسنی، پلی‌اتیلن سنگین دهدشت، پلی‌اتیلن سنگین چهارمحال و بختیاری و وینیل استات و اتیلن وینیل استان همدان، اوره و آمونیاک لارستان، متانول نودان و واحد اوره و آمونیاک فراشبند از سال 87 و 88، اما تاکنون عملیات ساخت هیچ‌کدام از این مجتمع های پتروشیمیایی به‌صورت عملی آغاز نشده است. 

بررسی جزئیات پیشرفت 5 طرح نیمه تمام پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پتروشیمی (ماهشهر) حاکی از آن است که فاز دوم پتروشیمی ایزوسیانت ها (کارون) 1.2 درصد، پلی‌اتیلن سبک امیر کبیر صفر درصد، کلر آلکالی و PVC پتروشیمی اروند 4 درصد، NF سوم پتروشیمی بندرامام خمینی (ره) 24 درصد، پتروشیمی فجر دو حدود 42 درصد در 2 سال گذشته پیشرفت اجرایی داشته‌اند.

در این میان، ساخت 11 طرح پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس شامل پتروشیمی کاویان (الفین 11) 20.7 درصد، پردیس (اوره و آمونیاک ششم) 1.3 درصد، اتیلن گلایکول عسلویه 8 درصد، توسعه پتروشیمی مبین 23 درصد، پتروشیمی دماوند 4 درصد، ونیران (مشارکت با ونزوئلا) صفر درصد، اوره و آمونیاک اندونزی (هنگام) صفر درصد، اوره و آمونیاک هشتم (لاوان) صفر درصد، متانول هفتم (مرجان) صفر درصد، اوره و آمونیاک عمان (هرمز) صفر درصد و الفین 12 ( خلیج فارس سابق و بوشهر فعلی) صفر درصد پیشرفت در دو سال اخیر داشته‌اند.

از سوی دیگر بررسی میزان پیشرفت اجرای 23 واحد پتروشیمی در استان‌های مختلف کشور حاکی از آن است که پتروشیمی ایلام (الفین 13 ) 8.5 درصد، PVC هگمتانه همدان 8 درصد، اوره و آمونیاک شیراز 20 درصد، پلی‌استایرن مقاوم تبریز 6.5 درصد، خط لوله اتیلن غرب و منطقه دنا 7.8 درصد، پلی اتیلن سنگین کرمانشاه 6 درصد، پلی‌اتیلن سنگین سبک خطی لرستان 16.5 درصد، پلی‌اتیلن سبک کردستان 3 درصد، پلی‌اتیلن سنگین و سبک خطی مهاباد 8.5 درصد، PVC میاندوآب صفر درصد از اسفند ماه دو سال گذشته تاکنون پیشرفت اجرایی داشته‌اند.

همچنین میزان پیشرفت ساخت پتروشیمی الفین گچساران 0.5 درصد، پلی اتیلن سنگین و سبک خطی کازرون صفر درصد، پلی‌اتیلن سنگین ممسنی صفر درصد، پلی‌اتیلن سنگین دهدشت صفر درصد، پلی‌اتیلن سنگین چهارمحال و بختیاری صفر درصد، اوره و آمونیاک دهم (زنجان) 1.9 درصد، اوره و آمونیاک یازدهم (لردگان) 2 درصد، اوره و آمونیاک دوازدهم (گلستان) 10 درصد، وینیل استات و اتیلن وینیل استات همدان صفر درصد، اوره و آمونیاک لارستان صفر درصد، متانول نودال صفر درصد و اوره و آمونیاک فراشبند صفر درصد در 2 سال گذشته تاکنون بوده است.

ساخت مجتمع پلی اتیلن سنگین کرمانشاه در موعد مقرر و بدون کوچکترین تاخیری ( آغاز ساخت 1384 - تکمیل پایان 1389) نشان می دهد که تحریمهای خارجی نمی تواند مانع بزرگی برای ساخت و توسعه واحدهای پتروشیمی باشد زیرا اگر این تحریمها اثر گذار بود باید در روند ساخت پتروشیمی پلی اتیلن کرمانشاه نیز تاخیر ایجاد می‌کرد.

برهمین اساس، تاخیر در اجرای پروژه‌ها را باید در منطق حاکم در مدیریت اجرای پروژه‌ها، نامشخص بودن فرمول فروش خوراک، عدم برنامه‌ریزی در تامین بلندمدت خوراک، نادیده گرفتن زنجیره‌های ارزش و اولویت‌های توسعه‌ای، نظام ناکارآمد مالی و بانکی در تامین به موقع منابع سرمایه‌ای و عدم آشنایی با ظرفیت سازندگان، پیمانکاران و مشاوران داخلی و خارجی جستجو کرد.

در همین حال، در حالی هنوز ساخت واحدهای باقیمانده و نیمه تمام پتروشیمی با موانع اجرایی، فنی و مالی روبه‌رو است که شرکت ملی صنایع پتروشیمی در سال جاری ساخت حداقل 4 واحد جدید پتروشیمی شامل پتروشیمی سلمان فارسی، استحصال اتان، اتیلن و متانول بوشهر، پارک پلی استایرن عسلویه، استحصال اتان، اتیلن و پلی‌اتیلن دهلران را در دستور کار خود قرار داده است.