کاهش سنوات تحصیلی و اصلاح آینده آموزش عالی
بحث پیرامون تغییر طول دورههای تحصیلی در دانشگاهها، از چند هفته پیش در جلسات مختلف وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شده است؛ موضوعی که هدف آن، کاهش سنوات آموزش و افزایش بهرهوری در مسیر تحصیل و پژوهش عنوان شده است.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری حسین سیماییصراف در این باره میگوید که بر اساس این طرح، دوره کارشناسی سه ساله میشود، طول دوره کارشناسیارشد به یک سال کاهش مییابد و پایاننامه در ترم سوم ارائه میشود، دوره دکتری نیز از چهار سال به سه سال تقلیل خواهد یافت و سه فعالیت پژوهشی جایگزین آزمون جامع میشود تا دانشجو به جای آمادگی برای امتحان، به تولید علم و اختراع بپردازد.
در خصوص اختیارات قانونی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی حجتالاسلام عبدالحسین خسروپناه اعلام میکند که تصمیمگیری درباره کاهش سنوات به شوراهای گسترش و برنامهریزی وزارت علوم واگذار شده است.
وی عنوان میکند که این شوراها به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیدهاند و بنابراین در چارچوب اختیارات خود میتوانند درباره این موضوع تعیینتکلیف کنند.
دیدگاههای شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ میان تسریع و تعادل علمی
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی محمدحسین ساعی نیز با استقبال محتاطانه از این طرح معتقد است که تسریع ورود دانشآموختگان به بازار کار امر مطلوبی است، اما اگر این رویکرد به کل دانشگاهها تعمیم داده شود، ممکن است به ساختار علمی کشور آسیب بزند. دانشگاه باید محل رشد شخصیت علمی و شبکهسازی فکری باشد، نه صرفاً آموزش مهارت.
ساعی میگوید: دانشجویانی که قصد ورود سریعتر به حوزههای مهارتی دارند، میتوانند به مراکز فنی و حرفهای مراجعه کنند. اما مأموریت دانشگاههای جامع، پرورش توان علمی است.
طرح در مرحله کارشناسی؛ هنوز تصمیم نهایی اتخاذ نشده است
در همین زمینه دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی علیباقر طاهرینیا نیز ضمن اشاره به تاریخچه نقشه جامع علمی کشور میگوید که مبحث کاهش سنوات تحصیلی فعلاً در حد بررسی کارشناسی در وزارت علوم است و هیچ تصمیم قطعی اتخاذ نشده، همه تصمیمات آینده باید بر پایه ارزیابی دقیق قانونی و حفظ کیفیت آموزشی باشد.
نگاه مجلس؛ استقبال مشروط از طرح تسریع در تحصیل
از سوی دیگر، دبیر کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس رمضان رحیمی دشتلوئی هم میگوید که کاهش مدت تحصیل در مقطع کارشناسی میتواند به ورود سریعتر جوانان به بازار کار و افزایش بهرهوری منجر شود، البته شرط آن است که استانداردهای آموزشی و کیفیت علمی حفظ شود.
به گفته وی، ترکیب آموزش حضوری، غیرحضوری و مجازی، استفاده از ترمهای تابستانی و تلفیق دروس میتواند نقش مهمی در اجرای موفق این طرح داشته باشد.»
بازتاب دانشجویی؛ دیدگاههای متفاوت در فضای دانشگاهی.
اما در فضای مجازی، دانشجویان نیز نظرات متنوعی درباره این طرح ابراز کردهاند. گروهی از دانشجویان معتقدند کاهش سنوات تحصیلی میتواند از فشار واحدهای درسی و استرسهای اضافه بکاهد و مسیر ورود به زندگی شغلی و اجتماعی را تسهیل کند.
یک دانشجو میگوید که اگر لیسانس سهساله شود، جوانان زودتر وارد جامعه میشوند و این حتی میتواند بر رشد جمعیت اثر مثبت بگذارد.
برخی نیز از حذف دروس غیرمرتبط استقبال کردهاند و تأکید دارند که باید محتوای برنامهها چابکتر و هدفمندتر شود. در مقابل، شماری از منتقدان یادآور شدهاند که آموزش نباید قربانی سرعت شود و کاهش دورهها نباید به افت کیفی پژوهش و آموزش بیانجامد.
