پاشایی، امضای شاملو را جعل کرده است

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: انتشارات نگاه (ناشر آثار زنده‌یاد شاملو) شکایت‌نامه‌ای علیه عسکر پاشایی به‌جهت انتشار برخی از آثار شاملو توسط انتشارات چشمه و ثالث، تنظیم کرده و وکلای نشر نگاه؛ طی احضاریه‌ای ع.پاشایی را به دادگاه فراخوانده‌اند و در این راستا ایشان باید در تاریخ هجدهم مردادماه سالجاری در شعبه ششم بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه 28 حاضر می‌شد. 

ماجرا باز‌هم برمی‌گردد به قرارداد 6 صفحه‌ای که در سال 1370، احمد شاملو طی آن امتیاز نشر تمامی آثارش که تا سال 70 چاپ شده بود( به ‌جز چند اثر از قبیل: دن آرام، کتاب کوچه‏، آهنگ‌های فراموش شده، زیرخیمه گرگرفته شب و تعدادی از آثار کودک، و کتابهای مشترک با دیگران) را به فردی با نام حسین ثقفی‌فر به‌عنوان ناشر و درمقابل مبلغ مندرج در این قرارداد می‌سپارد و در ادامه گویا (برای اینکه جز ادعا چیزی در این زمینه در دست نداریم) ثقفی‌فر؛ این امتیاز را طبق یکی از بندهای قرارداد به نشر نگاه می‌فروشد و از آن پس علیرضا رئیس‌دانایی(مدیر نشر نگاه) به‌عنوان قائم‌مقام ثقفی‌فر تمامی حقوق قرارداد مذکور را دراختیار می‌گیرد. 

از طرفی در این قرارداد مسائل دیگری نیز مطرح شده‌اند که مهمترین آن‌ها حضور ع.پاشایی و آیدا شاملو (همسر زنده‌یاد شاملو) به‌عنوان سرپرست مادام‌العمر آثار شاملو است که پس از فوت این شاعر تاکنون جنجال‌هایی بر سر این قضیه شکل گرفته و تلاش‌های مرحوم سیاوش و سیروس شاملو(فرزندان احمد شاملو) برای بی‌اعتبار خواندن این سرپرستی ازجمله این جنجال‌هاست.

اول: ع.پاشایی به مندرجات قرارداد، پایبند نیست 

آنچه این‌بار ازسوی رئیس دانایی و وکلایش مورد شکایت قرار گرفته است، انتشار دو مجموعه با نام‌های «از زخم قلب ...» (چاپ نشر چشمه، ۱۳۷۵) و «بن‌بست‌ها و ببرهای عاشق» (چاپ نشر ثالث، ۱۳۷۷) است که قراردادهای این دو مجموعه توسط ع.پاشایی با این دو انتشارات بسته شده. انتشارات نگاه طی این شکایت‌نامه مدعی شده است که در این دو مجموعه آثار شاملو که براساس قرارداد سال70 امتیاز نشرشان واگذار شده است، ازسوی ع.پاشایی و توسط دو ناشر دیگر به چاپ رسیده و این امر به‌معنای نقض قرارداد به شمار می‌آید.
علیرضا رئیس‌دانایی (مدیر نشر نگاه) در گفتگو با خبرنگار ایلنا، ضمن شرح موارد شکایت افزود: متاسفانه آقای پاشایی مدت‌هاست بدون توجه به حقوق انتشارات نگاه، به بستن قرارداد با ناشران دیگر و انتشار آثار احمد شاملو که امتیاز نشرشان در انحصار نگاه‌ است، مبادرت می‌ورزند و به تذکراتی که بارها به ایشان داده‌ایم؛ توجهی نداشته‌اند.

دوم: پاشایی یک سوم آثار شاملو را غیرقانونی منتشر کرده‌است 

وی درمورد احتمال شکایت از دو نشر ثالث و چشمه گفت: ما از این دو ناشر گله و شکایتی نداریم، چون هر ناشر دیگری هم، این آثار را چاپ می‌کرد. ما از عسکری پاشایی شکایت داریم زیرا باوجود آگاهی از مندرجات قرارداد بسته شده در سال 1370، و انتقال آن با نظارت شخص احمد شاملو به نشر نگاه، حقوق نگاه را نادیده گرفته و این انتشارات را متحمل خساراتی کرده‌اند. 

رئیس دانایی ادامه داد: زنده‌یاد احمد شاملو جمعا 1200 صفحه شعر داشته‌اند که حقوق نشر آن‌ها بجز مجموعه «حدیث بی‌قراری ماهان» که توسط نشر چشمه منتشر شده است، به نشر نگاه تعلق دارد. اما آقای پاشایی طی دو مجموعه «از زخم قلب ...» (نشر چشمه) و «بن‌بست‌ها و ببرهای عاشق»(نشر ثالث) حدود 400 صفحه، یعنی یک سوم اشعار شاملو را برخلاف قرارداد مذکور، به چاپ رسانده که این کار عرفاً و قانوناً خلاف است.

سوم: تا امروز به احترام شاملو شکایت نکردم 

این ناشر در پاسخ به این سوال که چرا در سال 75 و 76 که چاپ نخست این دو کتاب در زمان حیات احمد شاملو به بازار آمد، تا به امروز شکایتی نکرده‌است، گفت: چاپ این دو مجموعه از همان نخست غیرقانونی بود و ما می‌توانستیم شکایت کنیم. اما به احترام احمد شاملو تا به امروز این کار را نکرده بودیم. ولی رویکرد غیراخلاقی آقای پاشایی که علناً بر نادیده گرفتن حقوق نگاه، پافشاری می‌کنند، ما را بر آن داشت که از حقوق قانونی خود دفاع کنیم.
وی درباره انتشار گیل گمش به ترجمه شاملو نیز اشاره کرد: آقای پاشایی در انتشار گیل گمش نیز، حقوق نگاه را نادیده گرفتند و طی یک قرارداد که قانونا اعتباری ندارد، چاپ این کتاب را به نشر چشمه سپردند.

چهارم: حق انتشار گیل گمش ترجمه شاملو، تنها به نگاه تعلق دارد 

رئیس دانایی در این مورد اضافه کرد: من طی قراردادی که با احمد شاملو بسته بودم، در سال 72 نسخه¬ی اولیه این کتاب را به ارشاد فرستادم که به دلیل ایرادات وارد شده، این کتاب به بازار نیامد. بعدها طی ملاقاتی که در بیمارستان با احمد شاملو داشتم، ایشان با حسرت گفتند من می‌میرم و بلاخره گیل‌گمش را نخواهم دید. اما بعداز مرگ شاملو، آقای پاشایی مجوز نشر این کتاب را با انتشارات چشمه اخذ کرده و آن را منتشر کردند. این درحالی‌ست که قرارداد چاپ این کتاب متعلق به من بود و هزینه‌های فراوانی را برای صفحه‌بندی، حروف چینی و چاپ آن متحمل شده ‌بودم. 

وی ضمن رد گفته های ع.پاشایی، که در شماره 1838، سال 80 روزنامه ایران، به چاپ رسیده بود، اظهار داشت: مطالبی که آقای پاشایی درباره راضی نبودن شاملو از کیفیت نمونه‌ها و حتی ترجمه خود و همچنین نقل این مطلب ازسوی شاملو، مبنی بر پرداخت خسارت به نشر نگاه، اساسا کذب بوده و داستانی‌ست که پاشایی خود آن‌را ساخته و پرداخته است.

پنجم: پاشایی، امضای شاملو را جعل کرده است 

رئیس‌دانایی ضمن بیان این مطلب که سرپرستی پاشایی بر آثار شاملو را به رسمیت نمی‌شناسم، گفت: زمانی احمد شاملو چنین تصمیمی گرفت اما من شاهد‌های زنده‌ای دارم (ازجمله آیدا شاملو) که خود شاملو نیز، بعد‌ها با سرپرستی پاشایی مشکل داشت. به هر حال حتی با پذیرفتن سرپرستی ایشان نیز، قراردادهایی که برخلاف قانون با ناشران دیگر بسته‌اند، پذیرفتنی نیست. 

وی با جعلی دانستن، امضای برگه‌ای که پاشایی از شاملو ارائه کرده و به آن استناد می‌کند (مبنی بر موافقت شاملو با استفاده از اشعارش در قالب‌های مختلف ازجمله چاپ گزیده اشعار ازسوی پاشایی) افزود: طبق تایید پسران شاملو(سیاوش و سیروس) این امضا؛ اصل نیست. اما حتی اگه بپذیریم که این برگه یک سند محضری‌ست، بازهم قانونی نیست زیرا مثل این است که مالک، ملکش را به دو نفر بفروشد.

ششم: پاشایی باید فیلم و زینک‌ها را تحویل دهد 

این ناشر همچنین درباره پایگاه اینترنتی shamlou.org که به انتشار الکترونیکی آثار شاملو مبادرت دارد، اضافه کرد: حتی ما می‌توانیم به وجود چنین سایتی نیز شکایت کنیم زیرا این ادعا که این سایت باعث می‌شود مشتریان کتاب‌های نشر نگاه کم شوند، ادعای معقول و قابل اقدام است. 

رئیس دانایی درباره چند ناشر دیگر که برخی از آثار شاملو مانند شعر پریا را منتشر کرده‌اند، گفت: ابتدا قصد داشتیم از خانه ادبیات و نشر نظر نیز شکایت کنیم اما آنها محترمانه عذرخواهی کردند و ما پذیرفتیم. اما شکایت از انتشارات شاملو در مشهد، همچنان به قوت خود باقی است و ازسوی وکلای نگاه پیگیری خواهد شد. 

این ناشر در ادامه سخنانش پیشاپیش پاشایی را بازنده دادگاه خواند و اظهار داشت: آقای پاشایی باید ضمن تحویل تمامی فیلم و زینک‌های کتاب‌هایی که ازسوی ناشران دیگر به چاپ رسیده است، خسارات وارد شده به انتشارات نگاه را نیز بپردازد.