5 اصل پیشنهادی ایران برای تغییر وضع افغانستان

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: منوچهر متکی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در اجلاس کابل 5 اصل را به عنوان اساس همه اقداماتی که باید در افغانستان صورت بگیرد پیشنهاد کرد و گفت: پیشنهاد مشخص؛ آسیب‌شناسی و نقد عملکرد 9 سال گذشته در افغانستان است. 

متن کامل سخنان منوچهر متکی در اجلاس بین‌المللی کابل به این شرح است: 

بسیار خوشوقت هستیم که اجلاس افغانستان برای اولین بار در این سطح در کابل برگزار می‌شود و ما این اقدام را گام مهمی در راستای سیاست بومی نمودن امور و سپردن کارها به دولت و ملت افغانستان می‌دانیم و از این جهت این تحول مثبت را به دولت و ملت افغانستان تبریک می‌گویم. امیدوارم این کنفرانس بتواند با تکیه بر واقعیات سیاسی، امنیتی و اقتصادی افغانستان و منطقه راه‌کارهای مناسبی برای برون رفت از مشکلات جاری و پیچیده موجود ارائه نماید.

قوای خارجی با هدف برقراری ثبات و امنیت و بازسازی وارد افغانستان شدند. در حالی که بعد از 9 سال حضور نیروهای خارجی در افغانستان وضعیت امنیت، موضوع مبارزه با قاچاق مواد مخدر، مسأله آوارگان، فقر، بازسازی زیرساخت‌های این کشور و بومی شدن سیاست و امنیت در افغانستان همچنان چالش‌هایی است که باید برای آنها پاسخ مناسب بیابیم.

با وجود افزایش نیروهای خارجی‍، وضعیت امنیتی وخیم تر شده و دورنمای مثبتی جهت بهبود آن در آینده نزدیک نیز دیده نمی‌شود. بر اساس آمارهای اعلام شده وضعیت ناامنی به نسبت سال قبل به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. بنابر این مشخص است که افزایش نیروها و عملیات نظامی خارجی نه تنها کمکی به حل مسأله نکرده بلکه بر دامنه خشونت‌ها افزوده شده است و این نشان می‌دهد که حضور و افزایش شمار نیروها یکی از عوامل گسترش نا امنی و خشونت و نارضایتی افکار عمومی از عملکرد آنان است.

پیشنهاد مشخص من این است که بایستی به آسیب‌شناسی و نقد تحولات 9 ساله گذشته بپردازیم و میزان پیشرفت و عقب‌گرد دقیقاً مشخص شود و به تصحیح، تجدید نظر و اصلاح سیاست‌ها بپردازیم. اکنون دیگر همه به این باور ما رسیده‌اند که راه‌حل مسأله افغانستان را نباید در برخورد نظامی جستجو کرد. رفتار در افغانستان باید مبتنی بر واقعیات موجود در این کشور و ساختارهای اجتماعی و تجربه‌های تاریخی باشد. بایستی به مردم و دولت افغانستان اطمینان کرد و امور را به آنان سپرد و از نسخه‌های تجویزی و وارداتی پرهیز کرد و پذیرفت که امنیت و توسعه لازم و ملزوم یکدیگرند. ایران از افغانیزه کردن امور و فرایند دولت‌سازی همواره حمایت نموده و اعتقاد دارد این مهم با حمایت جامعه بین‌المللی به سرانجام خواهد رسید.
تروریسم یک چالش جهانی است و مبارزه با آن نیازمند مشارکت تمامی اعضاء جامعه بین‌المللی و اتخاذ یک رهیافت جامع می‌باشد. تروریسم مرزی میان فقیر و غنی و مقصر و بی‌گناه نمی‌شناسد و می‌تواند تمام عناصر جهانی را، صرف‌نظر از موقعیت و توانایی‌های آنان در عرصه‌های مختلف مورد تهدید قرار دهد. ‌افراط‌گرائی، تروریسم و خشونت با هیچ نوع فرهنگ، مذهب یا ملیتی ارتباط ندارد. تجربه اثبات کرده است که برای مبارزه با این دو پدیده مذموم فقط مقابله نظامی راه‌حل مسأله نیست تجربه مثبت جمهوری اسلامی ایران در برخورد با اشرار و تروریست‌ها بدون آسیب رساندن به افراد بی‌گناه و شهروندان عادی گواه این مسأله است. به اعتقاد ما برای ریشه‌کن کردن واقعی تروریسم لازم است عزم و اراده جدی جهانی برای مقابله با آنها وجود داشته باشد و از برخورد ابزاری، گزینشی و استاندارهای دو گانه در مبارزه با تروریسم خودداری شود. ریشه‌های افراط گرائی و تروریسم که معمولا فقر و محرومیت، فشارها، نابرابری‌ها در عرصه روابط بین‌الملل می‌باشد دقیقا شناسائی گردد. چگونگی تامین منابع مالی تروریست‌ها در خارج از افغانستان نیز باید مشخص شود و در مبارزه با تروریزم حقوق شهروندان رعایت و از آسیب رساندن به غیر نظامیان اجتناب گردد.

پذیرفتنی نیست که بعد از حضور ده‌ها هزار نیروی نظامی خارجی تولید و قاچاق مواد مخدر به میزان 40 برابر افزایش یافته باشد. بسیار مایه تاسف است که تولید خشخاش از 200 تن در سال 2001 به 7 هزار تن در حال حاضر رسیده است . این آمار‌ها نشان میدهد که ما باید بشدت نگران باشیم که درآمدهای حاصل از قاچاق مواد مخدر برای اقدامات تروریستی و تولید ناامنی مصرف می‌شود. همچنین این آمار ها نشان میدهد که سلامت اجتماعی افغانستان، منطقه و کل جهان بشدت در معرض تهدید است. معتقدیم برای مبارزه با این چالش عزم و اراده جدی جامعه جهانی لازم است. بی‌گمان همکاری‌های منطقه ای بویژه بوسیله همسایگان افغانستان در کنترل مرزهای مشترک ضروری است و همکاری و حمایت جامعه بین‌المللی را می‌طلبد‌.

30 سال است که جمهوری اسلامی ایران پذیرای 3 میلیون تبعه افغانی بوده است که روند ورود اتباع افغانی بسوی ایران و دیگر کشورها همچنان ادامه دارد و سیر صعودی یافته است.این خود گواهی دیگر بر وجود ناامنی و شرایط نامطلوب اقتصادی و عدم موفقیت اهداف اعلام شده در افغانستان است. ما نان خود را با برادران افغانی قسمت کرده ایم و این در شرایطی بوده که ایران 8 سال جنگ تحمیلی را سپری کرده و سالهاست که تحت تحریم های مغرضانه خارجی قرار دارد. آوارگان افغانستانی چه در ایران و چه در دیگر کشورها بخشی از حل مسئله افغانستان هستند و جامعه بین‌المللی باید در این زمینه به کشورهای منطقه که بیشترین پذیرای مهاجرت گروهی از افغانستان هستند کمک کند.

آنچه شرح آن رفت گوشه ای از واقعیات است.اما در کنار این واقعیات ملموس ما دستاوردهای قابل توجه نیز داشته ایم.به اعتقاد جمهوری اسلامی ایران هر گونه راهکاری برای حل مسائل افغانستان باید متضمن اصول زیر باشد:

1- قانون اساسی افغانستان بزرگترین دستاورد این کشور است.به اعتقاد ما این قانون باید محور و اساس جهت گیریها و اقدامات در افغانستان باشد.همچنین روند دولت سازی و تقویت نهادهای مدنی ایجاد شده نیز مورد حمایت قرار گرفته دستاوردهای 9 ساله دولت و ملت افغانستان اساس هر گونه همگرایی و مصالحه ملی قرار گیرد.

2-حضور و افزایش نیروهای خارجی کمکی به مسأله افغانستان نمیکند.باید به مردم و دولت افغانستان اعتماد کرد و برای خروج نیروهای خارجی جدول زمانی مشخص شود.

3- از برخورد گزینشی و ابزاری با تروریسم و افراط گرایی پرهیز شود.

4- امنیت و توسعه دو عنصر تفکیک ناپذیر باشند.بازسازی افغانستان و زیرساختهای این کشور باید در کانون توجه جامعه جهانی قرار گیرد. جمهوری اسلامی ایران در بازسازی افغانستان فعالانه شرکت نموده و در طرح‌های راه‌سازی، راه آهن، برق رسانی، تاسیس مراکز فنی و حرفه ای در این کشور و اعطای بورس و آموزش کادر وزارتخانه های افغانستان اقدام کرده و این روند را ادامه خواهیم داد و در این مسیر دست کشورهای دوست برای همکاری مشترک را می‌فشاریم.

5-همکاری‌های منطقه ای بعنوان راه‌کاری مناسب مد‌‌نظر قرار گرفته و از حمایت جامعه بین المللی برخوردار شود. جمهوری اسلامی ایران مبتکر اجلاس های منطقه ای خصوصاً نشست های سه جانبه ایران، افغانستان با کشورهای پاکستان و تاجیکستان در سطوح سران و وزرای امورخارجه بوده و این سیاست را استمرار خواهد داد.در سفر هفته گذشته وزیر محترم امورخارجه افغانستان به تهران این محور مورد تاکید قرار گرفت. قرار است در آینده نزدیک اجلاس وزاری امور خارجه شش کشور همسایه افغانستان بهمراه این کشور در تهران برگزار شود. انتظار می رود کشورهای فرامنطقه ای از این روند مثبت و سازنده حمایت بعمل آورند. اعتقاد داریم گسترش همکاریهای منطقه ای کمک موثری به توسعه پایدار در افغانستان می نماید و در این راستا گسترش همکاریهای اقتصادی در بخش حمل و نقل، ترانزیت و انتقال انرژی برق با محوریت افغانستان از جمله اقداماتی است که در دستور کارقرار دارد .

در پایان یادآور می‌شود، افغانستان عضو مهم منطقه ماست که شرایط داخلی آن تاثیر عمیقی بر امنیت و ثبات منطقه می گذارد. با چنین نگاهی هر گام مثبت که در جهت ثبات و توسعه اقتصادی افغانستان برداشته شود نه تنها یک پیشرفت برای دولت و مردم افغانستان محسوب می شود، بلکه یک قدم در جهت صلح و امنیت منطقه و جهان است از فرصت استفاده کرده، مجددا از دست‌اندرکاران برگزاری این کنفرانس تشکر می‌نمایم.