طی 5 سال اخیر 730 هزار کشاورز بیکار شده‌اند

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب - سرویس اقتصادی: قفل شدن منابع بانکی به روی کشاورزان، عدم افزایش خرید تضمینی محصولات کشاورزی متناسب با افزایش نرخ تورم؛ ارزان‌خری تولیدات کشاورزی همچون برنج و گندم و سایر محصولات از کشاورزان به دلایل واهی؛ واردات بی‌رویه و افسار‌گسیخته محصولات کشاورزی خصوصا میوه؛ برنج و شکر و سایر عوامل از جمله 
مکانیزاسیون مزارع باعث گریز کشاورزان کشورمان از کشت‌وکار و کاهش 730 هزار نفری اشتغال طی 5 سال اخیر شده است. 

آخرین گزارش‌ها و آمارهای مرکز آمار نشان می‌دهد بخش کشاورزی در حوزه اشتغال‌زایی به تدریج پا پس می‌گذارد و روز به روز این بخش استراتژیک کشور نحیف و لاغرتر می‌شود. به‌طوری که شاغلین بخش کشاورزی از حدود 5 میلیون و 100 هزار نفر در سال 84 به 4 میلیون و 370 هزار نفر در تابستان 89 رسیده است و در 5 سال گذشته 730 هزار کشاورز ایرانی بیکار شده‌اند در حالی‌که به استناد آمارهای بانک مرکزی؛ دولت در 5 سال گذشته بیش از 300 هزار میلیارد تومان هزینه کرده و حدود 140 هزار میلیارد تومان بدهی داخلی و خارجی ایجاد نموده است.

کاهش سهم کشاورزی از تسهیلات بانکی 

در حالی که باید بر اساس سیاست‌های پولی هر ساله حداقل یک سوم تسهیلات و وام‌های بانکی باید به بخش کشاورزی اختصاص یابد؛ بانک‌ها کمتر از یک‌پنجم معادل 20 درصد تسهیلات بانکی را به کشاورزان می‌دهند و بخش واردات و بازرگانی و مسکن حدود 70درصد وام‌های بانکی را تصاحب می‌کنند که همین امر باعث کاهش قدرت اشتغال‌زایی بخش کشاورزی شده است.

چالش کشاورزان و واردکننده‌ها در فصل برداشت 

مافیای واردات هر ساله در فصل برداشت دست به کار می‌شود و با حربه‌های مختلف قیمت محصولات کشاورزی را پایین می‌آورد و کشاورزان مجبور به ارزان‌فروشی محصولات خود می‌شوند. نمونه این رفتارهای مافیا در حال حاضر در محصول برنج دنبال می‌شود به نحوی که طی یک ماه گذشته نرخ برنج در شمال کشور حدود 30درصد کاهش یافته است.

طی روزهای گذشته تحرکات مافیای واردات باعث بی‌اثر شدن ممنوعیت واردات و از سرگیری مجدد واردات برنج شد. در حالی محمد حسین انصاری‌فرد، سخنگوی سابق وزارت جهاد کشاورزی در آخرین روز مرداد با اشاره به توافق دو وزارتخانه جهادکشاورزی و بازرگانی گفته بود، ممنوعیت واردات برنج از نیمه‌مرداد آغاز شده و هرگونه ثبت سفارش به مدت 4 ماه ممنوع است اما معاون وزیر بازرگانی در تاریخ 6 شهریور و کمتر از گذشت یک هفته از اظهارات سخنگوی وزارت جهاد کشاورزی در گفت‌و گو با خبرگزرای‌ها گفت: واردات برنج متوقف شده بود اما به دلیل شرایط خاص و برای حفظ بازار و جلوگیری از افزایش قیمت برنج توقف واردات برنج حذف شد 

رئیس کل سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه واردات با دستگاه‌های تخصصی است در واکنش به اینکه پیش از این اعلام شده بود که واردات برنج متوقف شده است اما چندی پیش اعلام شده که هیچ تواقفی صورت نگرفته است، گفت: در زمانی که من با شما صحبت کردم واردات برنج متوقف شده بود اما به دلیل شرایط خاصی و برای حفظ بازار و جلوگیری از افزایش قیمت برنج توقف واردات برنج حذف شد.

کاهش 730 هزار شغل کشاورزی در 5 سال گذشته 

به استناد آمارهای مرکز آمار ایران؛ در سال 1384 حدود 5 میلیون و 99 هزار و 966 نفر در بخش کشاورزی کشور مشغول به کار بودند که این جمعیت معادل 24.7 درصد از کل نیروی شغلی، 21.44 درصد از کل جمعیت فعال و حدود 9 درصد از جمعیت 56 میلیون و 813 هزار نفری بالاتر از 10 سال کشور را به خود اختصاص داده بود.

به گزارش ایلنا، در سال 1385 روند عقب‌نشینی بخش کشاورزی آغاز شد. در این سال شاغلان بخش کشاورزی با ریزش 272 هزار و 781 نفری به 4 میلیون و 827 هزار و 185 نفر برسد که 23.2 درصد از کل شاغلان کشور، 20.56 درصد از جمعیت فعال و حدود 8.3 درصد از جمعیت بالاتر از 10 سال ایران رسید. 

در سال 1386 و همزمان با دومین سال از اجرای طرح بنگاه‌های زودبازده به عنوان بزرگترین طرح اشتغال‌زایی دولت نهم، بهبودی نسبی در شرایط شاغلان بخش کشاورزی ایجاد شد به این معنا که روند ریزش نیروهای این بخش کمی کندتر شد. در این سال شاغلان بخش کشاورزی با ریزش 17 هزار و 633 نفری به 4 میلیون و 809 هزار و 552 نفر رسید که 22.8 درصد از کل نیروی شغلی، 20.4 درصد از جمعیت فعال و حدود 8.12 درصد از جمعیت 59 میلیون و 243 هزار نفری بالای 10 سال ایران را تشکیل می‌دادند.

بیشترین کاهش اشتغال کشاورزی در سال 87 

شاید بتوان سال 1387 را فاجعه‌ای برای نیروی کار کشاورزی خواند چرا که در این سال آمار فعالان این رشته حکایت از کاهش 465 هزار و 172 نفری داشت که معادل 9.7 درصد از نیروی کار این بخش در سال 1386 داشت. در این سال 465 هزار و 172 نفر دیگر از فعالان این بخش از جرگه کشاورزی خارج شدند تا سهم شاغلان بخش کشاورزی از کل نیروی شغلی کشور به 21.2 درصد، از جمعیت فعال به 18.98 درصد و از کل جمعیت بالاتر از 10 سال کشور به 7.21 درصد برسد.

افزایش 35 هزار شغل کشاورزی در سال 88 

سال 1388 را شاید بتوان نقطه عطفی در روند اشتغال بخش کشاورزی در 5 سال گذشته دید؛ چرا که در این سال نه فقط نیروهای شاغل در بخش کشاورزی تعدیل نشدند بلکه تا حدودی در این بخش اشتغالزایی صورت گرفت. در این سال جمعیت کشاورزان و فعالان این بخش به 4 میلیون و 380 هزار و 112 نفر رسید که نشان‌گر افزوده شدن 35 هزار و 372 نفر به جرگه شاغلان این بخش داشت. با این حال به دلیل افزایش نرخ جمعیت فعال کشور در محاسبات مرکز آمار، سهم بخش کشاورزی از تعداد شاغلان به 20.9 درصد، از کل جمعیت فعال به 18.37 و از جمعیت بالای 10 سال ایران به 7.15 درصد رسید.

این روند با تغییراتی در فصل بهار 1389 روبه‌رو شد و روند ریزش نیروی کار بخش کشاورزی با سرعت کمتر پیگیری شد به گونه‌ای که تعداد نیروی کار بخش کشاورزی در پایان 3 ماه نخست سال 1389 با 10 هزار و 544 نفر به 4 میلیون و 369 هزار و 568 نفر رسید که 21.1 درصد از شاغلان کشور، 18.05 درصد از جمعیت فعال و 7.04 درصد از جمعیت آماده به کار ایران رسید.

بیکاری 730 هزارکشاورز در 5 سال 84 تا 89 

آمارهای مرکز آمار وضع چندان مناسبی برای بخش کشاورزی ترسیم نمی‌کنند. با وجود افتتاح هزاران واحد تولیدی در بخش کشاورزی طی سال‌های اجرای طرح بنگاه‌های زودبازده از پایان سال 1384 تا روزهای آغازین تابستان 1389، بخش کشاورزی شاهد تراز منفی معادل 730 هزار و 398 نفر در این بخش بوده است، ضمن اینکه در همین سال‌ها جمعیت بالاتر از 10 سال ایران حدود 5 میلیون و 250 هزار نفر افزوده شده است و سهم شاغلان این بخش از جمعیت آماده به کار کشور از حدود 9 درصد به تقریبا 7 درصد کاهش یافته است. 

ترجمان آمار مرکز آمار و سخنان وزیر کشاورزی به‌صورت توامان تنها یک فرضیه را به ذهن متبادر می‌کند که طی سال‌های اخیر، روند مکانیزاسیون در بخش کشاورزی سرعت و شتاب فوق‌العاده‌ای پیدا کرده است که ضمن کاهش مداوم نیروهای شاغل در بخش کشاورزی، به تولید انبوه‌تر محصولات این بخش دست پیدا کرده است، امری که گذری به مزارع کشاورزی، واحدهای دامداری و دامپروری و طیور و نیز بخش شیلات و آبزی‌پروری، سوالات و تردیدهای جدی درباره آن پیش‌روی مسئولان باقی می‌گذارد