زنگ خطر به صدا در آمده؛ لایحه حمایت از کودکان در مجلس تصویب شود

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب - سمیه جاهدعطائیان(ایلنا): در حال حاضر پزشک قانونی، بیمارستان‌ها و حتی مرکز آمار، از ارایه و ثبت موارد کودک‌آزاری خودداری کرده، در حالی‌که موارد گسترده‌ای از اعمال خشونت برروی کودکان زیر 18 سال به بیمارستان‌ها ارجاع داده می‌شود. 

19 نوامبر (روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان و کودکان )در ایران، در پیچ و خم تعطیلات اخیر سپری شد اما هنوز بدن نحیف و پر حرارت کودکانی در ایران داغ می‌شود و اطرافیان کودک به روی خودشان نمی‌آورند که علت کبودی و جای زخم چه بوده‌،آخر ”چهاردیواری خانه‌ها در ایران هنوز اختیاری“ است، این اعتقاد به مراکز آموزشی هم نفوذ کرده و کلاس‌های درس مدارس هم برای برخی معلمان آزار گر به یک چهاردیواری اختیاری تبدیل شده است؛ اگر چه این روز سپری شد اما تبعات گسترده کودک آزاری در کشور قابل چشم‌پوشی نیست! 

به پیشنهاد اجلاسی در 19 نوامبرسال 2000 برای مناسبت بیستم نوامبر به روز تصویب ”پیمان‌نامه حمایت از حقوق کودکان“ از کشورهای عضو این کنوانسیون خواسته شده که به این معضل توجه کنند و کشورهای عضو نیز بر روی نام‌گذاری روز 19 نوامبر به عنوان روز” جهانی پیشگیری از کودک‌آزاری“ توافق کرده‌اند. 

در این روز یک مادر بزرگ که نوه‌ی خرد سالش را در اثر شکنجه‌های مادرش از دست داده، یک تنه با یک ”ربان آبی رنگ“ که نماد کبودی بدن کودکان آزاردیده است،اقدام به اطلاع‌رسانی در این روز کرده و اولین اطلاع‌رسانی در مورد تبعات کودک‌آزاری توسط یک مادر بزرگ انجام شد، این در حالی‌است که برای این روز جهانی در ایران صدایی بلند نشد و مفاد پیمان‌نامه حقوق کودک مثل همیشه به صفحاتی آرشیوی در کشوی مسئولان و مدیران تبدیل شده است. 

تاخیر ایران در ارائه گزارش به مراجع بین‌المللی 

مطابق با ماده 44 پیمان‌نامه حقوق کودک، کشورهای عضو متعهد، شده‌اند از طریق دبیرکل سازمان ملل متحد گزارشاتی در مورد اقداماتی که به منظور تحقق حقوق به رسمیت شناخته شده در پیمان‌نامه انجام داده‌اند و پیشرفت‌هایی که در برخورداری از این حقوق صورت گرفته را ابتدا ظرف دو سال از تاریخ لازم‌الاجرا شدن پیمان‌نامه برای کشور عضو مربوطه و سپس هرپنج سال یکبار ارایه دهد که ایران در ارایه گزارشات خود به این مرجع بین‌المللی کاستی‌هایی را داشته است. 

ثریا عزیزپناه عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان دریک نشست خبری با اشاره به این ماده از کنوانسیون حمایت از حقوق کودکان تاکید کرد: کمیته ویژه‌ای در ژنو که برای نظارت بر حقوق کودک و پیشرفت پیمان‌نامه در سراسر جهان تدوین شده است از کشور ایران خواسته که گزارش‌های سوم و چهارم خود را در مورد وضعیت عمل به کنوانسیون به صورت توأمان تا یازده فوریه 2010 ارسال کند که قرار بوده این گزارش‌ها تا 12 آبان ارایه شود اما ایران هنوز گزارشی ارایه نکرده است. 

او ادامه داد: اطلاعاتی که کشورمان در مورد این کنوانسیون و شرایط کودکان طی سنوات گذشته ارایه داده بود نیز مورد انتقاد واقع شده و نحوه عمل به قوانین بین‌المللی، ناقص بودن سیستم جمع‌آوری اطلاعات در مورد کودکان در سطح کلان از جمله انتقادات مراجع بین‌المللی به گزارش‌های ایران بوده و اعلام شده که چرا با وجود جمعیت آماری گسترده کودک و نوجوان در کشور، بانک اطلاعاتی جامع و گسترده‌ای در مورد کودکان و شرایط آن‌ها وجود ندارد. 

عدم اطلاع‌رسانی با وجود حجم بالای کودک‌آزاری در کشور 

براساس ماده 42 پیمان‌نامه حقوق کودک کشورهای عضو متعهد شده‌اند که به طور گسترده و به طریقی مناسب و فعال، اصول و مفاد پیمان‌نامه را به نحوی یکسان به اطلاع بزرگ‌‌ٍسالان و کودکان برسانند این درحالی است که فعالان حقوق کودک همچنان نسبت به کاستی دولت ایران نسبت به عدم اطلاع‌رسانی پیرامون مفاد کنوانسیون انتقاد دارند. 

عزیزپناه، فعال حقوق کودک در ادامه با اشاره به روز 19 نوامبر که به روز مبازه علیه خشونت زنان و کودکان نام‌‌گذاری شده تاکید کرد: اگر ایران از امضاءکنندگان کنوانسیون حمایت از حقوق کودکان بوده و این روز جهانی را پذیرفته باید در کنار امضای آن، ساز و کار اجرایی نیز داشته باشد؛ با وجود آنکه حجم کودک‌آزاری در کشور همچنان بالا است، اما دولت ایران باوجود پذیرش و امضای پیمان‌نامه به قدرکفایت برای ترویج و اطلاع‌رسانی در مورد مفاد پیمان‌نامه عمل نکرده است. 

عضو هیأت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان در ادامه با اعلام اینکه مشکلات موجود در باورها، فرهنگ و قوانین کشور، دست افراد را برای اعمال خشونت بر روی کودکان باز گذاشته است گفت: با وجود آنکه تعریف مشخصی برای تنبیه متعارف وجود ندارد اما قوانین تنبیه متعارف کودکان را مجاز دانسته و علی‌رغم آنکه خانواده نهادی مقدس است متاسفانه عمده خشونت‌ها در درون خانواده و بر روی فرزندان اعمال می‌شود. 

جای خالی یک نهاد قابل اعتماد برای حمایت از کودک آزار دیده 

او با طرح این مطالب که سطوح پیشگیری از کودک آزاری در کشور معیوب بوده و به تبع آن در مراحل بعدی هم خلاء‌های بسیاری داریم خاطر نشان کرد: نه در امر پیشگیری از کودک آزاری و نه در مراحل بعد از اعمال آزار بر روی کودکان ،ساز و کار مشخص و موثری وجود ندارد به طوریکه حتی انجمن‌ حمایت از حقوق کودکان هم با وجود خلاء‌های موجود نمی‌داند که با چه ساز و کاری می‌تواند از حقوق کودک حمایت کند و همچنان نهاد قابل اعتمادی برای حمایت از کودک‌آزار دیده در کشور وجود ندارد. 

عزیز پناه در پاسخ به سوالی که چقدر از آمار به شرایط فعلی کودک آزاری‌های جنسی در ایران اختصاص داشت یادآور شد: سیستم جمع‌آوری اطلاعات این چنینی در ایران ناقص است و با وجود آنکه جمعیت کودکان در ایران بسیار قابل توجه است اما با نبود آمار و اطلاعات، مبنای تصمیم‌گیری درستی هم در این زمینه وجود ندارد. 

زنگ خطر به صدا در آمده؛ لایحه حمایت از کودکان در مجلس تصویب شود 

این فعال حقوق کودک با اشاره به قانون 9 ماده‌ای پیشگیری از کودک‌آزاری مصوب‌سال 81، این قانون را پاسخ‌گوی حجم عظیم خشونت‌های وارد آمده بر روی کودکان ندانست و خواستار بررسی هر چه سریع‌تر لایحه «حمایت از کودکان و نوجوانان» شد و ادامه داد: قانون فوق به پیشنهاد و همت انجمن کودکان در مجلس ششم تصویب شد اما لازم است که مجلس شورای اسلامی برای بررسی و تصویب لایحه «حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان» نیز اقدام کند اما ظاهراً مجلس تمام هم و غم خود را برای تصویب قوانین مربوط به «ازدواج موقت» و «ازدواج‌مجدد» گذاشته در حالی که این قبیل طرح‌ها، خلاف جهت حمایت از منافع کودکان بوده و از مصادیق بارز کودک آزاری در کشور است. 

لزوم تشکیل یک وزارت‌خانه برای کودکان 

ثریا عزیزپناه عضو انجمن‌ حمایت از حقوق کودکان همچنین به جای خالی وجود یک وزارت‌خانه برای رصد کردن و بررسی تخصصی شرایط کودکان در کشور اشاره کرد و ادامه داد: لازم است که در مورد کودکان و برای حمایت از مسایل آنها یک مرجع در حد یک وزارت‌خانه تشکیل شود و یا حتی یک کمیسیون ویژه در این ارتباط فعال شود تا به منافع کودکان در مباحث قانون‌گذاری نیز توجه شود. 

این فعال حقوق کودک در ادامه اعمال آزاری‌های جنسی بر روی کودکان را نگران‌کننده دانست و افزود: در شرایطی که آزارهای جسمی در کشور مخفی می‌مانند، آزارهای جنسی نیز همچنان پنهان مانده و خانواده‌هایی که به انجمن حمایت از حقوق کودکان مراجعه می‌کنند و حتی پرونده پزشک قانونی دارند باز هم نمی‌خواهند از اعمال آزار جنسی بر روی کودکان صحبت کنند.
به گفته عزیزپناه به جز کودکانی که در خانواده مورد آزار و خشونت واقع می‌شوند کودکان کار و خیابان هم در معرض انواع آزارها قرار دارند. 

ترس پزشکان و پرستاران از درمان کودکان آزاردیده 

به گزارش خبرنگار ایلنا، لیلا ارشد عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان همچنین با اعلام اینکه انتظار این است که نگاه قوانین به نفع کودکان تغییر کند تاکید کرد: متاسفانه حمایت طلبی در قبال کودکان به سختی انجام می‌شود به عنوان نمونه پزشکان، پرستاران و کادر بیمارستان‌ها از عواقب حمایت از کودکان آزار دیده واهمه دارند و این موانع راه بهبود مسایل کودکان را سخت‌تر می‌کند درحالیکه قوانین باید به نفع کودکان تغییر کند. 

او به جای خالی سیستم گزارش‌دهی مناسب در مورد کودکان اشاره کرد و ادامه داد: درحال حاضر پزشک قانونی، بیمارستان‌ها و حتی مرکز آمار، از ارایه و ثبت موارد کودک‌آزاری خودداری کرده و دراین زمینه شفاف‌‌سازی نمی‌کنند درحالیکه موارد گسترده‌ای از اعمال خشونت برروی کودکان زیر 18 سال به بیمارستان‌ها ارجاع داده می‌شود. 

به گزارش خبرنگار ایلنا جاویدسبحانی عضو هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان به پایین بودن شاخص‌های بهداشتی و روانی درمیان کودکان اشاره کرد و ادامه داد: گزینه‌ای به نام سلامت و بهداشت روانی که کودک باوجود آن احساس امنیت کند وجود ندارد و سلامت کودک تحت تاثیر فشار اقتصادی خانواده‌ها، اعتیاد و سایر مشکلات قرار می‌گیرد. 

او با بیان اینکه احساس امنیت در کودکان در سنین رشد وجود ندارد افزود: امنیت کودکان در فضاهای شهری کشور نیز به چشم نیامده و کودک در این فضاها نیز احساس امنیت ندارد و مورد تهدید واقع می‌شود. 

سبحانی فشار اقتصادی خانواده‌ها و نیز ریشه‌های فرهنگی را عامل موثر در اعمال خشونت بر روی کودکان دانست و تصریح کرد:الگوهای تربیتی خانواده‌هایی که به جای «حمایت» بر الگوهای «تحکم‌آمیز و اجبار» تبعیت می‌کند، اثرات منفی جسمی و روانی زیادی بر روی فرزندان دارند. 

موانع مددکاران در اثبات موارد کودک‌آزاری 

به گزارش خبرنگار ایلنا، سبحانی فعال حقوق کودک با اشاره به موانع گسترده، مددکاران اجتماعی در اثبات موارد کودک آزادی در کشور تصریح کرد: متاسفانه علی‌رغم پذیرش پیمان‌نامه حقوق کودک نهادها، انجمن‌ها و مددکاران اجتماعی در اکثر موارد نمی‌توانند وقوع آزار بر روی کودکان را اثبات کنند مگرآنکه این آزار به عرصه رسانه‌ها کشیده شود. 

او در ادامه به خلاءهای آماری مربوط به حجم وسیع کودک‌آزاری در کشور اشاره کرد و افزود: مجلس شورای اسلامی با داشتن یک نهاد برنامه ریزی تحت عنوان” مرکز پژوهش‌های مجلس“ لازم است که یک کارگروه ویژه نیز برای کودکان داشته باشد تا تبعات هر طرح و برنامه‌ برروی کودکان، کارشناسی شود. 

طاهره پژوهش عضو دیگر انجمن حمایت از حقوق کودکان نیزنسبت به نبود یک نهاد قوی برای حمایت از کودکان آسیب دیده و در معرض آسیب انتقاد کرده و تصریح کرد: متاسفانه کودک آزار دیده با وجود آنکه زندگی نباتی را تجربه می‌کند همچنان به همان خانواده باز می‌گردانند و آسیب‌ها و اعمال خشونت به شکل‌های دیگری ادامه پیدا می‌کند. 

او ادامه داد: درحالی کودک آزاردیده مجدد به همان خانواده باز می‌گردد که بهزیستی اعلام کرده 70 درصد از کودک‌آزاری‌ها در درون خانواده رخ می‌دهد. 

لزوم مهار شدن اصل خشونت در جامعه 

به گزارش خبرنگار ایلنا دکتر شیوا دولت‌آبادی استاد دانشگاه و عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان تنبیه در چهارچوب تادیب کودکان را یک شیوه «منسوخ» اعلام کرد و افزود: این موضوع ثابت شده که نمی‌توان با آزار دادن کودک او را تربیت کرد؛ اگرچه شاید آخرین راه برای به وجود آوردن رفتارهای مثبت پایدار در کودکان تنبیه باشد اما یادگیری تا جایی ادامه دارد که کودک در دسترس آزارگر قرار دارد و این نوع تربیت هیچ‌گونه اثر پایدار و مثبت برای تغییر رفتار نداشته و تنها پاره‌ای از رفتارها با پاره‌ای از آزارها تداعی می‌کند. 

این استاد دانشگاه مصادیق کودک آزاری را گسترده دانست و ادامه داد: غفلت والدین در انجام وظایفشان در قبال کودکان، ایجاد موانع برای رشد سالم کودک، محروم کردن آنها از اطلاعات و ... از مصادیق کودک آزاری بوده که اثرات جبران‌ناپذیری بر روی کودکان دارد. 

او با اعلام اینکه اصل خشونت باید مهار شود، نه تظاهرات آن در رفتارهای مختلف افزود: مهار شدن اصل خشونت نیاز به تغییر نگرش دارد چرا که با مهار شدن اصل خشونت، انواع کودک‌آزاری نیز از غفلت تا تنبیه روانی و سایر خشونت‌ها مهار می‌شود. 

کودک آزاری بدنی در صدر موارد منعکس شده 

دولت‌آبادی عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان با اشاره به اینکه تمام آمارها و استنادات مربوط به کودک آزاری از سوی اعضای انجمن به اطلاعات «صدای یارا» بر می‌گردد گفت: براساس اطلاعات جمع‌آوری شده در این مرکز بیشترین میزان کودک آزاری مربوط به تنبیه بدنی بوده و البته متداول‌ترین نوع کودک‌ آزاری در دنیا نیز به حساب می‌آید. 

دولت آبادی موارد منعکس شده را مربوط به آزار بدنی کودکان دانست و تصریح کرد: آثار کبودی، زخم سوختگی و سایر علائم آزار جسمی قابل مشاهده است اما اثبات آزار جنسی کودکان امکان‌پذیر نیست. 

او عدم «احساس امنیت» عمده مشکل کودکان آزار دیده و در معرض خشونت اعلام کرد و گفت: این معضل بیشترین عوارض را بر روی شخصیت کودکان داشته و بر روی آینده فرد اثرات منفی دارد به طوریکه به برقراری رابطه گرم فردی و اجتماعی و برقراری روابط زناشویی آنها درآینده آسیب‌ زده و بر روی نسل آینده خود نیز اثرگذار هستند.