داستانی واقعی از یک مورد همسر آزاری

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب- سپیده شاه محمدی(سایت سازمان پزشکی قانونی کشور): عقربه‌های ساعت عدد ۱۰ و ۳۰ را نشان می دهد، سالن انتظار مملو از جمعیت است و تعداد زیاد مراجعین، تردد در راهروها و سالن را دشوار کرده. صدای مبهم برنامه ای که از تلویزیون بخش می شود در سالن پیچیده و انگار هیچ یک از مراجعین توجهی به آن ندارند. آنان یا برای انجام سریع‌تر کارهایشان در رفت و آمدند و یا آنکه روی صندلی نشسته و به پرونده اشان نگاه می‌کنند گویا می‌خواهند از لابه لای صفحات آن چیزی بیابند که حقانیت‌شان را اثبات کند.

اما در میان هیاهوی بی‌مورد مراجعین صدای آرام گریه ای توجهم را به خود جلب می‌کند. با دقت تک تک جمعیت حاضر در سالن را از نظر می گذرانم. صدای گریه یک زن است، در گوش‌ای از سالن ایستاده و تند تند با گوشه روسری اشک‌هایش را پاک می‌کند، زیر لب هم با خودش چیزهایی می‌گوید که گویا دردش را بیشتر می‌کند.

به سمتش می‌روم و چند دقیقه ای خیره نگاهش می کنم – انگار مرا نمی بیند – سن و سالی ندارد، نهایتا ۲۵ یا ۲۶ ساله است، روی صورت و دستانش آثار سوختگی و کبودی به وضوح نمایان است به نظر می رسد تعادل روانی ندارد و رفتارش در مواردی غیر‌عادی جلوه می کند مشخص است که ذهن مخدوشی دارد و شاید همین نشانه‌ها خود بیانگر دلیل مراجعه‌اش به پزشکی قانونی باشد. نیازی به سوال کردن نیست. کنارش می‌ایستم و منتظر می‌مانم تا برای معاینه به اتاق پزشک برود. 

۲۵ ساله است و شروع زندگی مشترکش به ۵ سال پیش برمی گردد، «با پسر محجوب و موجهی که شغل آزاد داشت و به نظر فرد قابل قبولی می‌رسید ازدواج و زندگیم را شروع کردم. 

ماه‌های اول زندگی همه چیز عالی بود تنها مشکلات معمول هر از گاهی به‌سراغ‌مان می‌آمد، مشکلات مالی، کمبود برخی امکانات و مسایلی از این قبیل که همه با آن درگیرند و ما نیز به دلیل عشق و محبتمان به یکدیگر به‌راحتی آنها پشت سر می‌گذاشتید.

مدتی به همین ترتیب گذشت تا آنکه از یکسال پیش تغییر رفتارهای همسرم آغاز شد. کمتر سرکار می‌رفت و مرتب بهانه‌گیری می‌کرد تا کار به‌جایی رسید که هر از گاهی مرا به باد کتک می‌گرفت. حتی یکبار مدت سه روز مرا در اتاق زندانی کرد و مورد آزار قرار داد. او معتاد شده و تحت تاثیر مواد عقلش را از دست داده. کتک زدن و سوزاندن بدنم دیگر برایش عادی است.»

تمام این‌ها را در حالی که به شدت اشک می ریخت و بریده بریده سخن می‌گفت، بیان کرد. با خوش زمزمه می‌کرد که «یا خودم را می کشم یا او را، خدایا چرا زندگیم خراب شد و…… »

در تمام بدنش آثار سوختگی با سیگار دیده می‌شود. چنان مورد ضرب و شتم همسرش قرار گرفته که نمی‌توان جای سالمی در بدنش پیدا کرد.

پزشک به دقت بیمار را معاینه می‌کند تا میزان خسارات جسمی او تعیین و به مراجع قضایی ارایه شود. اما از آنجا که تحت تاثیر شکنجه و آزارهای همسرش به مشکلات روانی هم مبتلا شده،‌ برای بررسی بیشتر به بخش روان‌پزشکی قانونی نیز ارجاع می‌شود.

همسرآزاری محدود به قشر خاصی نیست

معاون آموزشی و پژوهشی سازمان پزشکی قانونی کشور در گفت‌وگویی پیرامون بحث همسرآزاری می‌گوید: بر اساس تحقیقات پزشکی قانون، همسر آزاری در تمامی طبقات اجتماعی از فقیرترین تا غنی‌ترین و حتی خانواد‌ه‌های تحصیل کرده اتفاق می‌افتد و محدود به قشر خاصی نیست.

دکتر عبدالرئوف ادیب‌زاده با بیان این مطلب می‌افزاید: همسر آزاری به شکل‌های مختلف در جوامع بروز می‌کند و در هر خانواده‌ای با هر شرایط و موقعیت اجتماعی ممکن است نمونه‌ای از همسرآزاری وجود داشته باشد.

او با اشاره به تعریف همسر آزاری افزود: همسر به زن و شوهر اطلاق می شود و آزار نیز به معنی معکوس کردن بایدها و نبایدها است. بنابراین در تعریف همسرآزاری می‌توان گفت معکوس کردن بایدها و نبایدها برای زن و یا شوهر همسرآزاری محسوب می‌شود.

دکتر ادیب‌زاده با تقسیم بندی موارد همسر آزاری در چهار گروه همسرآزاری روانی،‌ مالی، جنسی و جسمی خاطرنشان کرد: برآورده نشدن هر یک از نیازها در زمینه‌های مالی، روانی و جنسی می‌تواند یکی از انواع همسرآزاری را به دنبال داشته باشد.

معاون آموزشی و پژوهشی سازمان در ادامه به علل همسرآزاری اشاره کرد و گفت: فقر،‌ اعتیاد، بی‌دقتی در انتخاب همسر،‌ تفاوت‌های فرهنگی، رشد اجتماعی زنان و عدم باور مردان، مرد و یا زن سالاری، نقش رسانه‌ها در ارائه چهره‌ای نادرست از زنان و ازدواج‌های قبل از رشادت از جمله عوامل زمینه ساز همسر آزاری است.

وی ادامه داد: در صورتی که مرد قادر به تأمین نیازهای مادی همسر و خانواده‌اش نباشد ممکن است تبعات آن به صورت همسر آزاری بروز کند و مرد از شرایط عادی خارج شود. از سویی اعتیاد نیز به دلیل بالا بردن هزینه خانواده و ایجاد علائم افسردگی در فرد، زمینه ساز همسر آزاری است.
دکتر ادیب‌زاده خاطرنشان کرد: از سویی در زمان انتخاب همسر خانواده ها باید دقت لازم را داشته باشند و با تحقیق و اطمینان کامل شریک آینده زندگی فرزندشان را انتخاب کنند، علاوه بر این تفاوت‌های فرهنگی که موجب تمایز اندیشه و فکر زن و شوهر می‌شود به همسرآزاری منجر می‌شود.

وی در ادامه یادآور شد: مرد و یا زن‌سالاری در خانواده‌ها از موارد منجر به همسرآزاری است و از آنجا که مرد سالاری با توان جسمی مرد نیز همراه است ممکن است به یکی از انواع همسرآزاری از جمله نوع جسمی منجر شود، از سویی زن‌سالاری نیز می‌تواند خود را به صورت همسر آزاری نشان دهد.

دکتر ادیب‌زاده نمایش برخی سریال‌ها و فیلم‌ها را نیز زمینه ساز همسرآزاری دانست و گفت: در مواردی از برنامه‌های تلویزیون که زنان موجوداتی بسیار ضعیف و شکننده و یا پرخاشگر نشان داده می شود تصویر ذهنی نادرستی را از زنان در مردان ایجاد می‌کند که ممکن است رفتارهای آنان را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین بهتر است در برنامه‌های تلویزیونی نقش واقعی یک زن مدیر و خوش اخلاق به نمایش گذاشته شود.

وی در خصوص پیشگیری و کاهش دلایل همسرآزاری یادآور شد: تلاش‌های سازمان‌ها و نهاد‌های متولی در هر یک از دلایل مطرح شده، ‌رفع فقر و زمینه‌های اعتیاد، ارتقای سطح فرهنگی و … در کاهش دلایل همسرآزاری مؤثر است. همچنین دقت و توجه خانواده‌ها به‌ویژه در انتخاب همسر برای فرزندانشان و توجه جوانان به اهمیت این موضوع در این میان نقش تعیین کننده ای دارد.

دکتر ادیب‌زاده با اشاره به نقش سازمان پزشکی قانونی کشور در موضوع همسرآزاری گفت: پزشکی قانونی تنها ملجأ مراجعه همسران آزاردیده است. بنابراین می توان با بررسی و تعیین فراوانی هر یک از موارد همسرآزاری به نتایج مناسبی در این زمینه دست یافت و راه حل مناسبی در این خصوص در اختیار مسئولان قرار داد.

معاون آموزشی و پژوهشی سازمان افزود: از آنجا که افراد آزار دیده جهت انجام معاینات و تعیین نوع صدمات به سازمان پزشکی قانونی کشور مراجعه می کنند لذا این امر زمینه مناسبی را جهت انجام بررسی های علمی و یافتن راه حل های مناسب در زمینه رفع مشکلات ناشی از همسرآزاری در این سازمان فراهم ساخته است که با توجه به نقش معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه که به تازگی تشکیل شده است این موضوع زمینه مناسبی را جهت افزایش همکاری ها میان سازمان و معاونت مذکور و نیز سایر دستگاه های ذیربط ایجاد نموده است.

وی در ادامه به مشکل نبود آمار و اطلاعاتی از همسر آزاری در جامعه اشاره کرد و گفت: از آنجا که تمامی افرادی که از سوی همسرانشان مورد آزار و اذیت قرار می گیرند برای شکایت و پیگیری به مراجع ذی‌صلاح مراجعه نمی‌کنند لذا آمار دقیقی در این خصوص در کشور وجود ندارد.

دکتر ادیب زاده در پایان تصریح کرد: با بالا بردن سطح فرهنگی جامعه، مهارت های زندگی، بهبود شرایط زندگی و نیز توجه به سنت‌ها و احادیث بزرگان دینی و ترویج فرهنگ دینی در امر ازدواج و روابط خانوادگی و اجتماعی می‌توان موارد همسرآزاری را به حداقل رساند.