هراس از شکل گیری 90 غیرورزشی حتی از نوع سینمایی؟!

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: برنامه "7" شب گذشته در حالی اجرا شد و برای دو هفته به تعطیلات رفت که کاملاً مشخص بود پس از اظهارات و اتفاقات جنجال برانگیزی که در دو برنامه اخیرش بیان شده یا به وقوع پیوسته، در اصطلاح عام "نتق" این برنامه کشیده شده و جیرانی به خوبی نقش ترمز برنامه را برای جلوگیری از حرکت این برنامه به سمت و سویی که هزینه داشته باشد و جلوگیری از افتادن به ورطه جنجال‌های اخیر سینمای کشور، برعهده گرفت تا هفت این هفته خالی از بسیاری از مسائلی باشد که مردم علاقمند بودند پشت پرده‌اش را بدانند و این هشداری برای برنامه‌ای است که ظرفیت تبدیل شدن به "90" غیرورزشی و سینمایی را دارد. 

دو هفته پیش برنامه "7" ابتدا میزبان منتقدانی بود که در پی بازشناسی فیلم‌های سخیف و سینمای زرد بودند و طبیعتاً در این برنامه انتقادات تند و البته به حقی متوجه آثاری صرفاً "بفروش" و در اصطلاح فیلمفارسی دهه 90 سینمای ایران شد و در نهایت این نتیجه گیری حاصل آمد که این سبک فیلمسازی نیز در حال از رونق افتادن است. اما همراه با رونق افتادنش، گیشه های سینمای ایران نیز در حال از رونق افتادن است و این به دلیل آن است که مردم قالب سینمای وطنی را چنین می‏پندارند و همه را با یک چوب زده و راهی سالن‏ها نمی‏شوند و اینچنین آثار قابل قبول و دارای استاندارد نیز فروش مناسبی نخواهند داشت.

علاوه بر این تاکید شد که با توجه به محدودیت کمی سالن های سینما در ایران برخلاف بسیاری از نقاط دنیا، دستگاه های نظارتی و صادرکننده پروانه ساخت و نمایش فیلم، باید از رشد سرطانی این فیلم ها که باعث می‏شود سالن برای اکران فیلم‏های دارای محتوا و اتفاقاً بفروش محدود شود، جلوگیری کرده و برای صدور مجوز به سازندگان فیلم های عامه پسند، استانداردهایی قرار دهند کما اینکه دیگر کشورها نیز چنین استاندارهایی در نظر می‏گیرند و سینمای عامه پسندشان، تکرار دیوانه کننده یک الگوی سناریونویسی و فیلمسازی با مفاهیم پوچ که حتی خنده آور نیز نیست، نبوده و حتی در این زمینه نیز تنوع، کیفیت و خلاقیت را رعیات می‏کنند. 

8 روز پیش و یک هفته پس از برنامه فوق الذکر با حضور منتقدان که در آن برخی از فیلم های بعد از انقلاب با فیلم فارسی های پیش از انقلاب نیز در قالب یک میان برنامه مقایسه شده بود، این بار برخی تهیه کنندگان فیلم های عامه پسند راهی برنامه شده بودند تا در مقابل مسعود فراستی، پای ثابت "7" به دفاع از سبک فیلمسازی شان بپردازند اما این برنامه که تا 2 ساعت و اندی پس از بامداد ادامه داشت، بیش از برنامه هفته پیشش جنجال آفرین شد و در هفته گذشته نیز بسیاری از اهالی سینما واکنش‏هایی به اظهارات این سازندگان عامه پسند و به ویژه نقدهای جدی نسبت به ادبیات فرحبخش علیه منتقدان داشتند و چنین بود که برنامه جیرانی به شدت زیر ضرب قرار گرفت.

بدین ترتیب مکانیزم های در نظرگرفته شده برای کنترل رویه این برنامه توسط مسئولان امر در هفته اخیر فعال تر شد تا با آغاز برنامه این هفته، از همان دقایق ابتدایی بتوان این تغییر رویه را دریافت و در ادبیات جیرانی در برخورد با همکارش بیشتر لمس کرد. طبیعی بود که بیننده درک کند این تغییر لحن و عبور از برخی موضوعات اصلی به دلیل برخی تذکرات و اتفاقات پشت پرده ای است که شاید همین عدم اجازه حضور میترا حجار در برنامه، یکی از آن اتفاقات باشد.

خانه سینما که انتخاباتش در پیش است و طبیعتاً طبق معمول در آستانه انتخاباتش جنجال برپا شده و این بار برخی کانون تهیه کنندگان و کانون کارگردانان ادعایی مبنی بر سوری بودن این انتخابات و تعیین اعضاء از قبل، مطرح کرده اند با بیانیه کشی و اظهارات فراوانی همراه بوده می‏توانست دیشب دستمایه طرح بسیاری از مسائل باشد. اما جیرانی اجازه طرح این مسائل را نداد و تاکید کرد که این مشکل صنفی است و در روزهای آتی حل می‏شود تا تنها در بخش گفت وگوی برنامه دیشب به آسیب شناسی نصفه و نیمه این تشکل غیردولتی پرداخته شود. البته پیش بینی جیرانی چندان غلط هم نبود و کانون کارگردانان اعلام کرد به درخواست تعدادی از کارگردانان، از تحریم انتخابات خانه سینما منصرف شده و شرکت خواهد کرد که البته این کل ماجرا را عوض نکرده و انتخابات بعید به نظر می‏رسد بی‏حاشیه باشد.

"هفت" با اجرای جیرانی اگرچه نسبت به برنامه های سینمایی مشابه خارجی، از ضعف های جدی برخوردار است، اما در هفته های اخیر نشان داده توان بالقوه ای برای مبدل شدن به برنامه ای در همان ابعاد را در صورت انتخاب‏ درست سوژه ها و همچنین کاهش نگاه تخصصی برنامه، به شکلی که مخاطبان عام، ارتباط بیشتری با آن برقرار کنند را دارد. این فرصت مناسبی است که شبکه سه می‏تواند از آن در جهت افزایش مخاطبانش بهره ببرد؛ اما آیا اصغر پورمحمدی مدیر محافظه کار شبکه سوم سیما، حاضر می‏شود هزینه هایی که بابت 90 داده، برای تامین یک نود غیر ورزشی و ایجاد 90 سینمایی در چهارچوب همین "7" موجود، بدهد و برابر هراس برخی از وقوع این مسئله، مقاومت کتد؟

جیرانی اگرچه به واسطه حضور در نقش تهیه کننده و کارگردان بعضاً از سوی میهمانان برنامه به جانبداری و باندبازی متهم می‏شود و به همین دلیل بعضاً معذوراتی برای بیان مسائل دارد تا بیشتر این برچسب نصیبش نشود، اما شخصا چهره معتدلی است و در اجراهایش تلاش کرده برنامه به افراط و تفریط کشیده نشود. اما واقعیت آن است که سبک اجرایش با کندی همراه است و این کندی، در ریتم برنامه که طبیعتاً با هماهنگی وی تنظیم می‏شود نیز مشهود است و بعضاً برای بیننده که زمان طولانی ای را باید به صفحه تلویزیون خیره شود، خسته کننده می‏گردد و مخاطب را وامی دارد حتی در بخش‏های جذاب برنامه، یک استراحت به خود بدهد، حال آنکه برنامه 90 با ریتم تندش، اجازه تکان خوردن مخاطب را از مقابل تلویزیون نمی‏دهد، مگر هنگام پخش پیام بازرگانی میان برنامه!

"نود" می‏تواند همچون "هفت" نگاه به مراتب تخصص تری داشته باشد و من باب مثال به تشریح جزئیات داوری و قوانین و یا اختلافات در کمیته داوران فدراسیون فوتبال بپردازد؛ اما فردوسی پور آگاه است که این رویه گرچه شاید گروهی از متخصصان را پای این برنامه بنشاند، اما در مقابل جذب محدودی مخاطبان، حجم عظیمی از بینندگانش که این مباحث برایشان جذاب نیز را از دست خواهد داد و از این جهت به نظر می‏رسد، "هفت" نیز بهتر باشد در عوض پرداختن به جزئیات نه چندان جذاب از اتفاقات هرهفته سینمای ایران و همچنین کوتاه کردن جدل انتهای هر برنامه، برخی مباحث را بگنجاند که گروه بیشتری را پای این برنامه بنشاند و عمومیت بیشتری بتوان برای تنها برنامه جامع سینمایی چند سال اخیر سیما تعبیر کرد.

گنجاندن بخش ثابت گفت‏ و گوی کوتاه با بازیگران به تناسب فیلم‏‏های در حال اکران و یا فستیوال‏‏ها برگزار شده و دعوت از کارگردانان شاخص همین آثار به سبک برنامه های خارجی پرمخاطب می‏تواند باعث جذب بیشتر مخاطبانی شود که به شکل تخصصی مسائل حوزه سینما را پیگیری نمی‏کنند و در کنار این بحث، "7" ظرفیت آن را دارد که گزارش‏هایی از روند ساخت . پشت صحنه فیلم های در محرله تولید تا پیش از اکران داشته باشد و صرفاً به پخش تریلر یک فیلم اکتفا کند که این اتفاق با پخش صداگذاری آخرین اثر مسعود کیمیایی در برنامه شب گذشته به وقوع پیوست و بازخورد نسبتا خوبی نیز داشت.

تنوع در بکارگیری کارشناسان و منتقدان نیز از مسائلی است که جیرانی و برنامه اش را از اتهام باندی بودن مبری می‏سازد و بر این مبنا اگرچه مسعود فراستی و معدود منتقدان دعوت شده در این سری برنامه، نقدهای خوبی را مطرح کرده‏اند که با کلیت نگاه منتقدان تعارض جدی نداشته، اما در عین حال تنوع در دعوت منتقدان یک امر ضروری است. کما اینکه در برنامه های مشابه خارجی نیز تنوع کارشناسی، یکی از جذابیت ها تلقی می‏شود و معمولاً متناسب با موضوع مورد نقد، جدی ترین منتقدان دعوت می‏شوند و هر هفته ادبیات متفاوتی از دو سوی نقادی، با حضور مجری اصلی برای عموم بینندگان قابل مشاهده خواهد بود.

کاهش حضور چهره‌های دولتی و عدم تبدیل شدن بخشی از هر برنامه "هفت" به تریبون شمقدری یا سجادپور و یا کارگردانانی چون ده نمکی و حضور چهره‌های همیشه غایب، اما شاخص سینمای ایران در این برنامه می‏تواند فضای استقلال این برنامه را همچون 90 بیشتر سازد و این تصور که این برنامه ساخته می‏شود تا تنها گروهی حرف بزنند و گروهی دیگر از اهالی سینما سهمی از "هفت" ندارند، برطرف شود که این یکی، به خالی نکردن پشت این برنامه توسط مسئولان شبکه سه و مدیران ارشد صداوسیما برمی‏گردد و قطعاً همین حمایت می‏تواند به استحکام بیشتر این برنامه بیانجامد و یا عدم حمایت، منجر به ناکامی شکل گیری یک پتانسیل ارزشمند و پرمخاطب در حوزه سینما شود. اما آیا رسانه ملی برای جذب مخاطب در سینما همچون فوتبال، هزینه می‏دهد؟