آفتابنیوز : آفتاب: خبر سفر امروز حامد کرزى به ترکمنستان یعنى اینکه عصر هنگام قربانقلى بردىمحمداف رییسجمهور ترکمنستان، آصفعلى زردارى رییسجمهور پاکستان و همچنین وزیر نفت و گاز هند به نیابت از نخست وزیر کشورش گردهم مىآیند و تصمیم درباره قرارداد خط لوله انتقال گاز تاپى را نهایى مى کنند. اینها همه یعنى امضاى قرارداد و روى زمین ماندن پروژه اى که نامش خط لوله صلح بود بدون هیچ طرفى براى صلح.
به گزارش دیپلماسی ایرانی به نقل از اطلاعیه مطبوعاتى ریاست جمهورى افغانستان ،وزراى معادن و انرژى چهار کشور یاد شده، امروز سند دیگرى را هم موسوم به چهارچوب موافقتنامه خط لوله گاز در حضور روساى جمهور سه کشور به امضا مىرسانند.
بر اساس این اطلاعیه، قرارداد خرید و فروش گاز تا آخر ماه آوریل 2011 تکمیل خواهد شد. قرار است از طریق این خط لوله سالانه 33 میلیارد متر مکعب گاز طبیعى ترکمنستان به افغانستان، پاکستان و هند منتقل شود و افغانستان نیز ملزم است تا پنج میلیارد متر مکعب از این گاز را خریدارى کند.
اطلاعیه مطبوعاتى دفتر حامد کرزى، احداث این خط لوله را یکى از بهترین نمونههاى همکارى منطقهاى دانسته است.
حالا افغانستان دارد تزانزیت گاز را برعهده مى گیرد. همان مسألهاى که ایران نگران آن بود و مىترسید افغانستان کم کم پوست بیندازد و به یک قطب تزانزیتى در منطقه شرق خود تبدیل شود. آن طرف هم هند هست، هم چین و هم بقیه شرقى ها. ایران فعلا سرش در ژنو و استانبول گرم است. کمى هم عراق. مقدارى قطر و عمان و امارات و در مجموع خیلى وقت است که وقتى براى مرزهاى شرقى اش نگذاشته است.
امروز پس از حدود 10 سال پس از پیگیرى خط لوله گاز ترکمنستان به پاکستان و هند از طریق افغانستان، مقامات چهار کشور براى امضاى موافقتنامه گردهم مىآیند. زردارى و کرزى یا نمایندگانشان این روزها بیشتر همدیگر را مى بینند. پاکستان بیش از پیش دارد متصل به افغانستان مى شود. حالا این لوله ها کار را آسان تر مى کند. احداث این خط لوله گاز در کنار منافع اقتصادی که به افغانستان از ناحیه ترانزیت و دسترسی به گاز طبیعی خواهد داشت، تاثیر زیادی در نزدیکی دو کشور و ایجاد فضای اعتماد به بار مى آورد. البته هنوز زود است که از اتحاد و اعتماد کامل سخن بگوییم. نه قرارداد "تاپى" تضمین تمام و کمالى به سه کشور داده و نه خط لوله تضمینى براى گسترش صلح و رواداری.
ظرفیت انتقال گاز خط لوله یکهزار و ۶۸۰ کیلومتری تاپی ۳۰ میلیارد متر مکعب در سال است که از میدان گازی دولتآباد ترکمنستان آغاز میشود و موازی با بزرگراه هرات، از افغانستان به قندهار میرسد و پس از آن در پاکستان از شهر کویته به مولتان هند امتداد مییابد.
اکونومیک تایمز هند ذوق زده از آنچه رخ داده نوشته است: جالب است که ایران در میدان رقابت بازار گاز پاکستان و هند، عرصه را به رقیبی باخته است که شرایط فروشش به مراتب سختگیرانهتر از ایران است. ترکمنستان که میخواهد برای قیمت گاز صادراتیاش از طریق خط لوله تاپی با هر یک از کشورهای عضو این پروژه جداگانه مذاکره کند و قیمتهای متفاوتی برای هر یک در نظر گرفته است، اعلام داشته که هیچ تعهدی بعد از واگذاری گاز در مرزهای خود، اعم از مشارکت در احداث خط لوله یا تعهد در قبال امنیت آن بر عهده نخواهد گرفت. دولت عشقآباد با چنین شرایط سختی، رقابت را از ایران که به خاطر انزوای بینالمللیاش قدرت چانهزنی چندانی نیز ندارد ربوده است.
این منبع هندى مى افزاید: دولت لاییک ترکمنستان به رهبری قربانقلی بردی محمداف که برخلاف ایران به شدت از سیاستزدگی و برخورد ایدیولوژیک با جامعه جهانی دوری میکند، با تمرکز بر پروژههای انرژی خود توانسته است جایگاه ویژهای در بازارهای جهانی از چین تا اروپا و از روسیه تا ایران برای خود کسب کند.
و حالا نگاهى به هیات افغانى حاضر در عشق آباد بیندازید. حامد کرزى رییس جمهور، زلمی رسول وزیر خارجه، رنگین دافر اسپنتا مشاور امنیت ملی، وحیدالله شهرانی وزیر معادن، شام لال بتیجا مشاور ارشد اقتصادی رییسجمهور و وحید عمر سخنگوی ریاستجمهوری. همه چیز آماده است تا یکى از مهم ترین قراردادهاى تاریخ افغانستان به امضا برسد.
بخش عمده اى از دغدغههاى تاریخى این کشور و دولت وقت برآورده مى شود. گفتگو با پاکستان خیلى مهم تر است حتى اگر به بهانه گاز و تزانزیت باشد. خود مزایاى اقتصادى ناشى از تزانزیت در تصور افغان ها هم نمى گنجید. اما همه چیز کاملا طبیعى پیش رفت.
وقتى ایران به عنوان کشورى منزوى و تحت فشارهاى غرب از پروژه خط لوله کنار زده شد، باید هم این اتفاق بزرگ براى افغانها مىافتاد.
تعلل پاکستان و هند برای خرید گاز ایران از طریق احداث خط لوله صلح نزدیک دو دهه طول کشید و سرآخر ترکمنستان با حمایت مالی بانک توسعه آسیا و حمایت هاى امریکا توانست با کنار زدن ایران، قرارداد اولیه احداث خط لوله ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند را به امضای روسای جمهور چهار کشور برساند.
قرار است سران چهار کشور بار دیگر در ۱۰ و ۱۱ دسامبر برای پیشبرد این پروژه در عشقآباد جمع شوند. گفتیم که رودررویى افغانستان و پاکستان و همچنین هند و پاکستان بهواسطه این قرارداد، آنها را بازهم چشم در چشم خواهد کرد و صرف این مواجهه براى شبه قاره از گاز و هر انرژى دیگرى مهمتر است.