نابودگر خاموش نسل آینده ابزار جنگی/ تصویر

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: هدف اصلی در بیشتر نبردهای نظامی، نابودی و از بین بردن نیروهای متخاصم نیست، چه بسا هدف، زنده ماندن، به اسارت گرفتن یا حتی متفرق ساختن آنها باشد. همین گزینه در كنار اوج‌گیری مخالفت‌های عمومی علیه ساخت، نگه‌داری و استفاده از سلاح‌های كشتارجمعی باعث شده كه نسل جدیدی از سلاح‌های نوین، با عنوان سلاح‌های غیركشنده وارد ادبیات نظامی ابرقدرت‌ها شود. این سلاح‌ها اگرچه ممكن است در برخی موارد حتی باعث مرگ شوند ولی عموما موجب زمین‌گیری، مشغولیت و آزار نیروهای طرف مقابل خواهند شد.

امواج مایكروویو، امواجی با طول‌موج كوتاه و انرژی فراوان هستند. از این امواج در سامانه‌های مخابراتی، سامانه‌های راداری و لوازم خانگی مانند اجاق‌های مایكروویو استفاده می‌شود. در اجاق‌های مایكروویو یا همان مایكروفر، انرژی زیاد این امواج باعث افزایش فعالیت مولكول‌ها به خصوص مولكول آب می‌شود و با افزایش دما، غذا را می‌پزد. در كاربرد نظامی، همین توان و انرژی بالا برای آزار نیروهای دشمن و ایجاد آسیب در تجهیزات آنها به كار می‌رود.

به نوشته ضمیمه همشهری؛ نحوه عملكرد سلاح‌های مایكروویو بر اساس اینكه برای مقابله با نیروهای دشمن یا تجهیزات آنها استفاده شود، متفاوت است. از جمله معروف‌ترین سلاح‌های مایكروویو ضدنفر می‌توان «سیستم مانع فعال» را نام برد. این سلاح طی دو ثانیه، انرژی مایكروویو متمركزی را آزاد می‌كند كه با ایجاد سوزش شدید در پوست، فرد مقاوم را به فراری غیرارادی وادار می‌كند. آزمایش‌ها نشان داده كه درد سوزش پس از چند ثانیه غیرقابل تحمل می‌شود.

از آنجا كه این امواج حداكثر تا عمق دو میلی‌متری زیر پوست نفوذ می‌كنند، بهترین راه دفاع در برابر آن، پوشاندن سطح بدن و نقاط بی‌حفاظ است. لباس ضخیم، جلیقه ضد گلوله، كلاه‌های دارای تلق صورت، دستكش و نظایر آن می‌تواند جلوی نفوذ امواج را بگیرد. همچنین فرد با حفاظت خود از تابش مستقیم، پناه گرفتن پشت وسایل یا درون سنگر، تحرک و جابه‌جایی می‌تواند مانع از تمركز امواج و تاثیر سوء آنها شود.

اما برای از كار انداختن تجهیزات دشمن، از امواج مایكروویو با قدرت بالا استفاده می‌شود. سلاح‌هایی كه از این امواج پرقدرت استفاده می‌كنند، با انتشار انرژی شدید در زمان بسیار كوتاهی موجب می‌شوند كه جریان ناپایداری به پتانسیل چند هزار ولت در ابزارهای نیمه‌رسانا القا شود و مدارهای الكترونیكی در اصطلاح بسوزند. تجهیزات الكترونیكی، رایانه‌ها، رادارها و بی‌سیم‌ها در همان لحظات نخست از كار می‌افتند. در عین حال، بدن انسان به عنوان یك نیمه‌رسانا عمل می‌كند و این امواج را جذب می‌كند.

پالس الكترومغناطیسی 

در یک لحظه همه چیز در خاموشی فرو می‌رود: بوی سوختن وسایل الكتریكی در فضا می‌پیچد، پوشش سیم‌ها می‌سوزد، خطوط نازک تلفن قطع می‌شود و مهم‌تر از همه، درون هیچ رایانه‌ای حتی یک بیت اطلاعات باقی نمی‌ماند. این در حالی است كه هیچ كس كوچک‌ترین آسیبی هم ندیده است!

به نظر شما چنین چیزی امكان دارد؟ اگر اهل تماشای فیلم‌های اكشن باشید، نمونه‌ای از این پدیده را در فیلم‌های ماتریكس یا 11 یار اوشن دیده‌اید. تاثیرات پالس یك انفجار الكترومغناطیسی روی هر ابزار دارای مدارهای الكترونیكی شبیه به توصیفات فوق است. اثر پالس الكترومغناطیسی برای نخستین بار طی آزمایش‌های هسته‌ای مشاهده شد. مشخصه این اثر، تولید یک پالس الكترومغناطیس خیلی كوتاه (در حد صد نانو ثانیه) اما بسیار شدید است كه از منبع انتشار ساطع می‌شود.

پالس الكترومغناطیس، میدان الكترومغناطیسی پرقدرتی را به ویژه در محل انفجار تولید می‌كند كه توانایی تولید هزاران ولت جریان كوتاه مدت را روی مواد رسانای الكتریكی از جمله سیم‌ها و صفحات مدار چاپی دارد. به همین دلیل است كه اهمیت نظامی فراوانی هم دارد و می‌تواند اثرات تخریبی جبران ناپذیری را روی محدوده وسیعی از تجهیزات الكتریكی و الكترونیكی به‌ویژه رایانه‌ها، رادیوها یا سامانه‌های راداری بر جا بگذارد. شدت میدان تولیدشده و سختی الكترومغناطیسی قطعات الكترونیكی كه مقاومت تجهیزات را در مقابل این اثر بیان می‌كنند، مقدار تخریب ایجادشده روی تجهیزات را تعیین می‌كند.

اثرات تخریبی 

اثرات تخریبی امواج مایكروویو به عواملی همچون فاصله از مركز انفجار، حساسیت تجهیزات و میزان حفاظت‌های انجام شده بستگی دارد. مقدار تخریب می‌تواند شامل تخریب جبران‌ناپذیر و انهدام كامل الكتریكی و الكترونیكی در نزدیكی انفجار تا تخریب‌های كمتر در نواحی دورتر باشد كه تنها نیازمند جایگزینی برخی قطعات و بخش‌های آسیب‌دیده است. در فواصل دورتر، تخریب ایجادشده با از كار افتادن موقت سیستم خودنمایی می‌كند كه معمولا پس از مدتی امكان استفاده مجدد از آن وجود دارد، اما معمولا قابلیت اطمینان این گونه سامانه‌ها به‌شدت كاهش یافته است.

تجهیزات رایانه‌های تجاری از نیمه‌رساناهای اكسید فلزی ساخته می‌شوند كه به پالس‌های ولتاژ بالا بسیار حساسند؛ بنابراین این سامانه‌ها در مقابل اثر پالس الكترومغناطیس آسیب‌پذیری بیشتری دارند. رایانه‌های مورد استفاده در سامانه‌های پردازش اطلاعات، سامانه‌های اطلاعاتی، نمایشگرها و رایانه‌های متصل به تجهیزات نظامی از جمله پردازشگرها و سامانه‌های دیجیتالی در مقابل اثر پالس الكترومغناطیس آسیب‌پذیرند.

كابل‌های مسی بسیار بلند بین تجهیزات ارتباطات راه دور، دیودها و ترانزیستورهای فركانس بالا و مینیاتوری موجود در گیرنده‌ها، رادارها و تجهیزات نظامی الكترونیكی، ماهواره‌ها، تجهیزات UHF، VHF، HF و تجهیزات ارتباطات باند كوتاه نیز همگی در برابر پالس الكترومغناطیس، ناتوان و تخریب‌پذیر هستند. تازه به این توجه داشته باشید كه تجهیزات پیشرفته و جدید امروزی معمولا به شكل فشرده ارائه می‌شوند و اگر بخشی از آن آسیب ببیند، امكان تعویض یا تعمیر آن قسمت وجود ندارد و باید ابزار جدیدی را تهیه و جایگزین كرد. به زبان خیلی ساده، هیچ وسیله الكتریكی و الكترونیكی از قدرت نابودگر پالس‌های الكترومغناطیس در امان نیست.

دفاع در مقابل امواج مایكروویو 

ساختمان‌ها، دیوارهای معمولی و حتی دیوارهای بتنی به دلیل نداشتن خواص بازدارنده در مقابل پالس‌های الكترومغناطیسی، در برابر این امواج مقاومتی ندارند. بنابراین لازم است كه سامانه‌های در معرض تهدید را از نظر الكترومغناطیسی مقاوم كرد. استفاده از پوشش‌های سدكننده میدان الكترومغناطیسی از مهم‌ترین تدابیری است كه می‌توان انجام داد.

برای این منظور می‌توان تجهیزات را در یك پوشش هادی الكتریكی، موسوم به پوشش فاراده قرار داد. وقتی پالس الكترومغناطیس به این پوشش برخورد كند، انرژی آن به وسیله مواد هادی پوشش جذب شده و لذا سامانه‌های درون پوشش كاملا مصون می‌ماند. این اثر مشابه زمانی است كه یك هواپیما به رعد و برق برخورد می‌كند. در این شرایط پوسته بیرونی هواپیما انرژی را در بیرون بدنه جریان داده و تخلیه می‌كند، به گونه‌ای كه هیچ سامانه‌ای درون هواپیما آسیب نمی‌بیند.

برای محافظت صحیح یک سامانه باید اطمینان حاصل كرد كه تمام ورودی‌های آن سامانه دارای پوشش بوده و بدون پوشش فاراده رها نشده باشد. همین موضوع نیز به عنوان ضعف عمده این روش تلقی می‌شود، زیرا غالبا سامانه‌های تحت پوشش نیازمند ارتباط با محیط خارج از پوشش هستند.

كابل‌های انتقال نیرو، سیم‌های ارتباطی و اطلاعاتی و حتی آنتن‌های فرستنده و گیرنده، از كانال‌های ارتباطی سامانه با محیط بیرون از پوشش می‌باشند. در مجموع هر سیمی كه به پوشش وارد می‌شود یک كانال بالقوه برای انتقال موج قدرتمند انرژی و پالس الكترومغناطیس به درون پوشش فاراده و تخریب وسایل بوده و در عمل پوشش فاراده را بی‌تاثیر می‌سازد. علاوه بر این، مقاومت سامانه درون پوشش به شدت پالس الكترومغناطیس و مقاومت پوشش فاراده روی سامانه وابسته است. {$old_album_119572}