انرژی هسته ای : چالش ها و مزیت ها

آفتاب‌‌نیوز : امروزه تصور غالب بر جامعه اين است كه انرژي هسته اي به نوعي نجات دهنده محيط زيست است. در حقيقت انرژي هسته اي نمي‌تواند هيچ كمكي به جلوگيري از روند گرم شدن جهاني زمين بكند. 

علاوه بر اين، انرژي هسته اي قادر به توليد ميزان قابل توجهي اكسيد سولفور، اكسيد نيتروژن يا اكسيدهاي سودمند ديگر نيست. با توليد انرژي هسته اي هيچ ماده ديگري به معناي واقعي سوخته نمي شود. گرما از طريق شكاف هاي هسته اي ايجاد مي شود و نه فرآيند اكسيداسيون. راكتورهاي هسته اي نيز به ميزان سوخت داده شده، زباله هاي هسته اي توليد مي كنند. اين سوخت هاي استفاده شده در مخزن سوخت راكتور حفظ مي شوند اما برخلاف سوخت هاي فسيلي كه گازهاي توليد شده را به داخل فضا مي فرستند زباله هاي جامدي كه از طريق سوخت هسته اي توليد مي شوند در طول جريان توليد سوخت در راكتور حفظ و نگهداري مي شوند و در نهايت هيچ دود يا زباله اي وارد فضا نمي شود. 

زباله هاي ناشي از فعاليت نيروگاه هاي هسته اي در نهايت شامل زباله هاي جامد، سوخت استفاده شده، برخي مواد شيميايي، بخار و آ ب گرمي كه جهت سرد كردن راكتورها به كار مي رود، است. چنين زباله هايي با زباله هاي نيروگاه هاي فسيلي در ميزان حجم متفاوت هستند. 

در حال حاضر اپراتورهاي نيروگاه ها كنترل كامل زباله هاي هسته اي را در اختيار دارند. به عنوان مثال وزارت انرژي تا قبل از انحلال آن مسئوليت كنترل اين زباله ها را برعهده داشت. از سوي ديگر، سوخت هاي هسته اي استفاده شده در راكتورهاي هسته اي داراي مقادير زيادي راديواكتيو هستند و اين درحالي است كه تنها قسمت ناچيزي از سوخت هاي فسيلي داراي راديواكتيو هستند. سوخت هاي جامد ناشي از راكتورهاي هسته اي يا نيروگاه هاي سوخت فسيلي مي توانند براي محيط زيست بسيار مضر باشند البته ميزان اين خسارت با توجه به نوع سوخت يا نيروگاه متفاوت است. 

البته درخصوص زباله هاي هسته اي همواره از ابتدا تصميمي درخصوص چگونگي دفع آن گرفته مي شود، درحالي كه زباله هاي ناشي از سوخت هاي فسيلي هيچ گاه مقصد خاصي از همان ابتدا ندارند. 

برخي ضايعات سوخت هاي فسيلي مي توانند با كمك تجهيزات كنترل آلودگي محيط زيست محدودتر و يا از طريق شيوه هايي كه تا حدي هزينه ساخت نيروگاه را افزايش مي دهد مهار شوند. علاوه بر اين، اپراتورهاي هسته اي بايد تا زمان يافتن راهكاري اساسي جهت مهار اين زباله ها، مبالغ هنگفتي را خرج كنترل راديواكتيو متصاعد شده كنند. حفظ محيط زيست در هر تصميمي كه جهت اين قبيل كنترل ها گرفته مي شود از ساخت نيروگاه هاي سوخت هسته اي يا فسيلي در حقيقت بهاي اين كنترل ها محسوب مي شود. در اين راستا ممكن است تصميم گيري هاي متفاوتي انجام گيرد كه درواقع جهت كشف بهترين راه حل است.

 پاسخ اين سوال كه كدام يك از سوخت هاي هسته اي يا فسيلي فوايد بيشتري براي محيط زيست دارند در توجه به ارزش زباله هاي توليدي هر كدام از اين سوخت ها نهفته است. انرژي هسته اي با از بين بردن ضايعات هسته اي كه معمولاً در هوا معلق مي شوند در حقيقت كمك شاياني به حفظ محيط زيست مي كند. 

انرژي هسته اي با توليد ميزان اندك زباله هاي راديواكتيوي در حقيقت خرج تراشي براي اپراتورهاي راكتورهاي هسته اي مي كند چرا كه بايد پيش از يافتن راهي براي از بين بردن نهايي زباله ها راهي براي نابود كردن اين تشعشعات راديواكتيوي پيدا كنند. سوخت هاي فسيلي مقداري زباله هاي جامد نيز توليد مي كنند البته مشكل از بين بردن اين زباله ها با مشكلات مربوط به دفع ساير زباله هاي هسته اي فرق دارد.

حجم زباله هاي ناشي از نيروگاه هاي هسته اي بهتر و قابل كنترل تر از زباله هاي فسيلي است. البته به طور كلي نيروي برقي كه از اين طريق توليد خواهد شد بسيار با ارزش تر از زباله هاي هسته اي است. 

زباله هاي نيروگاه هاي هسته اي همواره محدوديت هايي بر سر راه از بين بردن ضايعات هسته اي وجود دارد. اين محدوديت ها از طرق قانون هاي متفاوت يا اپراتورهاي نيروگاه هاي هسته اي يا صاحبان اين نيروگاه ها اعمال مي شود. از منظر افكار عمومي، چنين محدوديت هايي در حقيقت بيانگر يك ارزيابي كلي از برآورد هزينه ها در جريان بيرون فرست زباله ها است. البته نظرات متفاوتي درخصوص سياست هاي متنوع برون فرست زباله ها وجود دارد. 

محدوديت ها با توجه به نوع زباله ها متفاوت است. از آنجا كه زباله هاي توليد شده از نيروگاه هاي هسته اي با توجه به نوع سوخت متفاوت است بالطبع نحوه حفاظت از محيط زيست نيز با توجه به نوع نيروگاه هسته اي متفاوت است. علاوه بر اين در سطح كنترل چنين برون فرست هايي از نيروگاه‌هاي هسته اي نيز تفاوت هايي وجود دارد. به طور كلي، در حال حاضر دغدغه اصلي جهت حفاظت از محيط زيست، نحوه از بين بردن سوخت هاي استفاده شده است. 

از آنجا كه در جريان شكافت هاي هسته اي هيچ ماده‌اي نمي سوزد، حجم بسيار ناچيزي در جريان توليد نيروي هسته اي تغيير مي كند. سوخت وارد شده به راكتور از اولين لحظه ورود تا لحظه خروج سوخت استفاده شده در كنترل است. در جريان توليد نيروي هسته اي، طبيعت سوخت هسته اي تغيير مي يابد. در نتيجه سوخت هاي هسته اي در جريان شكافت هاي هسته اي به سوخت هاي مصرف شده تبديل مي شوند و در اين مرحله تعداد قابل توجهي از انرژي سوخت موجود در راكتور بلااستفاده باقي مي ماند. 

اين سوخت استفاده شده داراي مقادير متفاوتي تشعشعات راديواكتيو و مواد شيميايي است. همين تغيير در محتواست كه به پروسه كشف راه حلي جهت دفع اين زباله هاي هسته اي سرعت مي بخشد. كشف چنين راهكارهايي در حقيقت بخشي از هزينه هاي توليد نيروي هسته اي را دربر مي گيرد. البته راهكارهاي متفاوتي براي استفاده از سوخت مصرف شده وجود دارد. 

در ايالات متحده هم به دلايل سياسي و هم به دلايل اقتصادي، آخرين مرحله از بين بردن زباله هاي هسته اي، دفن كردن سوخت هاي هسته اي استفاده شده است. در آمريكا، وزارت انرژي آخرين مرجع مسئول براي از بين بردن سوخت هاي هسته اي استفاده شده است. 

زمان و شرايط صلاحيت وزارت انرژي براي قبول اين قبيل مسئوليت ها، موضوع قابل بحث بين اين وزارتخانه و صاحبان نيروگاه هاي هسته اي است. در حال حاضر، اكثر كارشناسان اقتصادي به دنبال كشف اين مطلب هستند كه آيا هزينه اي كه توسط ژنراتورهاي هسته اي صرف از بين بردن نهايي زباله هاي هسته اي مي شود به صرفه است يا خير؟ 

در حال حاضر شرايط ايستگاهي كه قرار بود به عنوان محلي براي دفن زباله هاي هسته اي ساخته شود از سوي كارشناسان اين فن، مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد و علاوه بر اين براي ساخت چنين ايستگاهي به اجازه دادگاه نياز است. تاكنون هيچ گونه تصميم گيري خاصي درخصوص بسياري از سوخت هاي هسته اي مصرف شده گرفته نشده است. اكثر اين سوخت ها در حال حاضر در مخازن مخصوصي در راكتورها نگه داشته مي شوند.