ورود نفت ایران به باشگاه 100 دلاری‌ها

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: همزمان با افزایش تحولات سیاسی در خاورمیانه و شمال آفریقا بهای نفت صادراتی ایران هم با عبور از مرز 103 دلار رسما به باشگاه نفت‌های 100 دلاری جهان پیوست. 

افزایش تحولات سیاسی در كشورهای نفت خیز شمال آفریقا همچون لیبی و الجزایر و احتمال گسترش این ناآرامی‌ها به برخی از كشورهای حاشیه خلیج فارس همچون كویت، بحرین، عمان، عربستان سعودی و یمن منجر به افزایش بی‌سابقه بهای جهانی نفت خام در دو هفته گذشته شده است.

بر اساس گزارش روز گذشته دبیرخانه اوپک، قیمت سبد نفتی سازمان اوپک با افزایشی چند دلاری در مدت چند ساعت به 105 دلار و 88 سنت افزایش یافته است و همزمان با كاهش تولید و صادرات نفت لیبی بهای طلای سیاه در بازار اروپا هم دستخوش نوسان‌های متعددی شده است.

روز گذشته بهای نفت برنت دریای شمال به 110 دلار و 23 سنت افزایش یافت و حتی برخی از منابع خبری از افزایش قیمت این نفت خام به 115 دلار خبر می دهند. در بازار ایالامت متحده آمریكا هم بهای نفت دبلیو.تی.آی به مرز یكصد دلار به ازای هربشكه نزدیک شده است.

اما با افزایش قیمت سبد نفتی اوپک بهای نفت خام صادراتی ایران هم افزایش قابل توجه ای در روزهای گذشته داشته است به طوری كه قیمت سبد نفت ایران پس از گذشته سه سال در آخرین ساعات روز گذشته به بیش از 103 دلار افزایش یافته است كه پیش‌بینی می‌شود روند صعودی قیمت طلای سیاه ایران در روزهای آینده هم به روند صعودی خود ادامه دهد.

گمانه زنی های كارشناسان بین المللی حاكی از آن است كه در صورت ادامه تحولات سیاسی بهای جهانی نفت به ویژه در بازار اتحادیه اروپا از مرز 140 دلار عبور خواهد كرد و ركوردهای جدید قیمتی برای این كالای استراتژیک به ثبت می‌رسد.

لیبی و الجزایر متهم ردیف اول افزایش بهای طلای سیاه 

بررسی وضعیت عرضه و تقاضا در بازارهای جهانی نفت نشان می دهد كه در شرایط فعلی نقش عوامل ژئوپولوتیكی و غیر بنیادین بیش از عنصر دیگری در نوسانهای بازار نفت تاثیر گذار است.

پیش‌بینی موسسات بین‌المللی برای سه ماهه نخست سال 2011 میلادی حاكی از آن است كه همزمان با كاهش دو میلیون بشكه برای تقاضای فصلی نفت به ویژه در اروپا و آمریكای جنوبی با توجه به گرم شدن هوا، تقاضای جهانی برای نفت خام حدود یک میلیون بشكه در روز افزایش می‌یابد و از 85.6 به 86.6 میلیون بشكه در روز خواهد رسید.

در این مدت میزان عرضه نفت توسط كشورهای غیر عضو اوپک روزانه 300 هزار بشكه و نفت كشورهای عضو اوپک حدود 500 هزار بشكه افزایش می‌یابد و در این صورت عملا بازار باید با مازاد عرضه و كاهش قیمت‌های نفت مواجه شود.

در حال حاضر به اعتقاد كارشناسان بین‌المللی تحولات سیاسی در لیبی و الجزایر به عنوان دو عضو سازمان اوپک و نگرانی از توقف كامل صادرات نفت لیبی (حدود یک میلیون بشكه در روز) منجر به افزایش معاملات سفته بازان در بازار جهانی نفت شده است.

خروج برخی از شركتهای اروپایی و چند ملیتی در لیبی هم همچون OMV اتریش، انی ایتالیا، برتیش پترولیوم انگلیس، شركت انگلیسی- هلندی شل، توتال فرانسه، رپسول اسپانیا و چند شركت آمریكایی از لیبی و نامشخص بودن زمان بازگشت و آغاز فعالیت‌های مجدد این شركت‌ها در لیبی هم به افزایش نگرانی درباره وضعیت عرضه نفت دامن زده است.

یكی دیگر از عومل افزایش بی سابقه بهای طلای سیاه در روزهای اخیر اظهار نظر اعضای مختلف اوپک مبنی بر عدم افزایش تولید نفت خام این سازمان بوده است هر چند برخی از كشورهای عضو اوپک همچون عربستان اعلام كرده اند كه در صورت وخامت اوضاع میزان عرضه نفت مازاد خود به بازار را افزایش خواهند داد.
در همین حال محمد علی خطیبی نماینده ایران در اوپک با بیان اینكه ناآرامی‌ها در خاورمیانه، شمال آفریقا و افزایش قیمت‌های جهانی نفت خام شرایط بسیار بی‌ثباتی را برای اوپک ایجاد كرده است، معتقد است: اوپک نمی‌تواند در این باره اقدامی انجام دهد و برای هرگونه اقدامی نیاز به یک شرایط با ثبات و آمارهای دقیق درباره تقاضا و ذخیره‌سازی‌ها دارد.

به گفته وی در چنین شرایط نا آرامی و بی‌ثباتی اوپک نمی‌تواند تصمیم‌گیری درست و دقیقی داشته باشد و باید آمارهای دقیقی در خصوص میزان كاهش تولید و عرضه نفت داشته باشیم زیرا اوپک نمی‌تواند هر روز بر اساس تحولات جدید سیاسی جهان تصمیم‌گیری كند.

در كنار تحولات ژئوپولیتیكی، مسائل مالی و اقتصادی هم بازارهای جهانی نفت خام را متاثر كرده است به طوری كه بانک مركزی اروپا هفته جاری شدار داده است: فشارهای تورمی به شدت رشد و رونق اقتصادی منطقه یورو را تهدید می‌كند.

بر این اساس بانك مركزی اروپا برای كنترل نرخ تورم و رساندن این نرخ به كمتر از 2 درصد باید در سیاستهای پولی خود تجدید نظر كند و نرخ بهره بانكی خود را در ماه‌های آینده افزایش دهد.

این در حالی است كه نرخ تورم منطقه یورو در ماه ژانویه 2011 میلادی به بیش از 2.4درصد رسید كه این رقم در 26 ماه گذشته بی‌سابقه بوده است. پیش‌بینی می‌شود نرخ تورم اروپا تا پایان سال جاری میلادی با اقدامات بانک مركزی اروپا به 1.8 درصد كاهش یابد. كارشناسان اقتصادی معتقدند بانک مركزی اروپا تا 6 ماه آینده مجبور به افزایش نرخ بهره بانكی به 1.25 درصد خواهد شد.

افزایش بدهی‌های دولت توكیو و مشكلات سیاسی در این كشور آسیایی كه منجر به كاهش رتبه اعتباری ژاپن شده یكی دیگر از دلاییل رشد بهای جهانی نفت به ویژه در بازارهای شرق آسیا بوده است به طوری كه بدهی‌های دولت ژاپن به بیش از 200 درصد تولید ناخالص داخلی رسیده كه این بالاترین میزان در كشورهای صنعتی به شمار می‌آید.

گزارش‌های رسمی حاكی از آن است كه كاهش میزان تولید ناخالص داخلی ژاپن در سال 2010 میلادی نسبت به چین بوده و از این رو ژاپن پس از چین به جایگاه سوم اقتصاد بزرگ جهان سقوط كرده است. 

از سوی دیگر، پیش‌بینی می‌شود بدهی دولت ژاپن تا سال 2012 میلادی به بیش از 210 درصد تولید ناخالص افزایش یابد كه این موضوع تاثیر روانی خود در بازار استراتژیک‌ترین كلای جهان را بر جای گذاشته است.

افزایش قیمت بنزین و گازوئیل در بازار خلیج فارس 

تحولات قیمتی در بازار نفت در بهای فرآورده های مختلف نفتی هم تاثیرگذار بوده است به طوری كه مطابق با گزارش رسمی موسسات بین‌المللی بهای هر تن بنزین سوپر در بازار خلیج فارس به 968 دلار، گازوئیل به 879 دلار و سوخت جت به 974 دلار افزایش یافته است.

در بازار سنگاپور، اختلاف قیمت این فرآورده نفتی با نفت‌خام شاخص دبی به دلیل تقاضا برای آن از سوی نیروگاه‌ها و كاهش عرضه نفت‌ كوره به حدود 4 دلار در هر بشكه رسیده است.

علاوه بر این، در اروپا همین اختلاف به كمترین سطح از ماه نوامبر سال 2010 میلادی تاكنون رسیده است، زیرا علاوه بر اینكه نرخ اجاره نفتكش‌های مخصوص حمل فرآورده‌های نفتی با افزایش روبرو شده، قیمت نفت‌ كوره نیز به دلیل افزایش تقاضا بالاتر رفته است.

عامل اصلی رونق بازار نفت‌ كوره در آسیا می‌تواند افزایش تقاضای آن از سوی نیروگاه‌های كره‌ جنوبی، ژاپن و پاكستان باشد. شركت نفت پاكستان حدود 1/1 میلیون تن از این فرآورده نفتی را برای استفاده در نیروگاه‌های خود به مدت چهار ماه از ژانویه تا مارس خریداری كرده است. اردن نیز به دلیل قطع انتقال گاز در یكی از خطوط لوله این كشور، 150 هزار تن نفت‌كوره را خریداری كرده است.

همین امر سطح ذخایر نفت‌كوره در سنگاپور را برای دومین بار از سال 2010 میلادی تاكنون با كاهش روبرو كرده و این بار در ماه فوریه با كاهش محسوس به 9.16 میلیون بشكه رسانده است. در ژاپن، نیروگاه‌های برق سرزمین آفتاب تابان در ماه ژانویه به دلیل سرمای شدید هوا تقریبا 50 درصد افزایش مصرف نفت‌كوره نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته اند.

در سنگاپور هم فروش نفت‌كوره به نفت‌كش‌ها در ماه ژانویه به ركورد جدید 3.64 میلیون تن رسید كه نسبت به ماه دسامبر و مدت مشابه سال گذشته میلادی به ترتیب 4.3 و 13.4 درصد افزایش داشته است.