سوال‌هاى بی‌ىاسخ در ماجرای سفر وزیرخارجه آلمان

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: جاوید قربان اوغلی در یادداشت خود برای دیپلماسی ایرانی نوشته است: در آخرین روز و ساعات بهمن ماه سال جارى، دکتر على اکبر صالحى وزیر امور خارجه کشورمان، میزبان همتاى آلمانى خود آقاى گیدو وستروله بود. وزیر خارجه آلمان در اقامت چند ساعته خود در تهران علاوه بر همتاى ایرانى خود با آقاى احمدی‌نژاد ملاقات و گفت‌وگو کرد و در اولین ساعات بامداد روز یکشنبه اول اسفند به همراه دو خبرنگار آلمانى روزنامه بیلد تهران را به مقصد برلین ترک کرد.

از زمان ورود آقاى وستروله به برلین، جو سنگینى با انتشار اخبار اهداف این سفر ساخته شد و در حالیکه ایران بر طبل پیروزى در «نقض تصمیم اتحادیه اروپا مبنى بر عدم اعزام وزارى خارجه عضو این اتحادیه به تهران» مى‌کوفت، در آن طرف مرزها، رسانه‌هاى بین‌المللى هدف وستروله از سفر به تهران را صرفاً «آزادى دو خبرنگار» ذکر کردند و حتى پا را از این فراتر گذاشته و دلیل ملاقات وزیر خارجه آلمان با احمدی نژاد را «مشروط کردن آزادى دو خبرنگار از سوی ایران به ملاقات با آقاى احمدی‌نژاد» ذکر کردند. امرى که عصبانیت وزیر آلمانى را در پى داشت. به ادعای این منابع خبری، چهره «درهم فشرده» آقاى وزیر در مقابل «چهره خندان» رئیس جمهور ایران در عکس منتشر شده بدلیل همین شرط و عصبانیت ناشی از ملاقات مذکور بود.

در این یادداشت سعى من بر آن است که با مرورى بر روند اخبار منتشر شده درباره این سفر به رویه ناصوابی که متأسفانه به سیاست حاکم خبرى در مسائل خارجى و البته داخلى کشور تبدیل شده است بپردازم.

ساعت 13: 18 روز سى‌ام بهمن، خبرگزارى فارس در خبرى تحت عنوان وزیر خارجه آلمان امشب به تهران مى‌آید نوشت: "به گزارش خبرنگار سیاست خارجى خبرگزارى فارس،‌ وستروله وزیر خارجه آلمان به منظور گفت‌وگو و رایزنى با مقامات کشورمان امشب دوشنبه وارد تهران مى‌شود. وى در این سفر در خصوص بررسى راه‌هاى توسعه روابط دوجانبه و همچنین تحولات منطقه با مقامات جمهورى اسلامى ایران به بحث و رایزنى خواهد پرداخت"

همین خبرگزارى ساعت 21:30 در خروجی اخبار خود با درج لید خبر «به منظور گفت‌وگو درخصوص مناسبات تهران – برلین» نوشت: وزیر خارجه آلمان دقایقى پیش وارد تهران شد.

علیرغم این خبر در خصوص سفرآقاى وستروله وزیر خارجه آلمان به تهران، این سفر چند ساعت بیشتر طول نکشید و وزیری که به گفته خبرگزارى فارس حدود ساعت 30: 21 شنبه وارد تهران شده بود، پس از ملاقات با على اکبرصالحى، وزیرخارجه و محمود احمدى‌نژاد، که جهت ملاقات با وزیرخارجه آلمان از جزیره کیش به تهران آمده بود، اوایل بامداد روز یکشنبه تهران را به همراه دو خبرنگار آلمانى که مدت 4 ماه در ایران در زندان بودند، ترک کرد.

وزراى خارجه ایران و آلمان در مصاحبه‌اى با اصحاب رسانه‌ها که در اولین ساعات بامداد یکشنبه در محل وزارت خارجه ترتیب یافته بود، شرکت کردند. آقاى وستروله در پاسخ به خبرنگار خبرگزارى فارس که موضع دولت آلمان درخصوص دسترسى ایران به انرژى صلح‌آمیز هسته‌اى و چرخه سوخت جویا شده بود، گفت: «موضع ما در این زمینه شناخته شده و در هماهنگى با موضع اروپا و نظام بین‌المللى تأکید کرد، من نیامده‌ام که به جاى 3+3 بحث و گفت‌وگو کنم.» (خبرگزارى فارس- خروجى شماره 8902010004 مورخ 1/12/89).

وستروله پس از بازگشت به برلین به همراه دو خبرنگار آزاد شده روزنامه بیلد، در یک کنفرانس خبرى گفت: "سفرمن، در خدمت هدفى کاملاً مشخص بود. این دیدارى نبود که در آن مذاکرات مهمى صورت گرفته باشد".

در همین حال حسن قشقاوى معاون وزیر خارجه این سفر را «شکستى براى اتحادیه اروپا» قلمداد کرد که وزیران خارجه آن قبلاً تصمیم گرفته‌اند به تهران نروند. قشقاوى گفت: دیدار وستروله این تصمیم را شکست. (قشقاوى در مصاحبه با خبرنگار پارلمانى ایرنا یکشنبه 1/12/89)

در خصوص این سفر و حاشیه‌های خبری آن چند نکته قابل تامل است:

1) حالى که جو غالب در اطلاع رسانى منابع رسمى و خبرگزارى‌هاى ایران، فارس و.... برمحورهایى که نمایانگر «پیروزى ایران در کارزار دیپلماتیک با اتحادیه اروپا» تأکید مى‌کند، منابع غربى و ازجمله آلمان سفر وستروله را صرفاً براى «آزادى دوخبرنگار» ذکر مى‌کنند.

2) رسانه‌هاى خبرى غربی از «اجبار وستروله براى ملاقات با احمدى نژاد» به عنوان شرط آزادى دو خبرنگار خبر داده‌اند. موضوعى که سایت عصر ایران نیز بطور کامل آن را به نقل از خبرگزارى‌هاى دیگر نقل کرده است. آنچه که بر ابهام این ادعا می‌افزاید سکوت و یا عدم تکذیب این ادعا از سوی مقام‌های رسمى ایران است. روزنامه اتریشى «کلاتیه ساتیونگ» با این ادعا و چاپ عکسى از ملاقات وزیر خارجه آلمان با رئیس جمهور ایران نوشته است: آزادى خبرنگاران به دیدار وزیر خارجه با رئیس‌جمهو احمدى‌نژاد مشروط شد.

3) در کنار این، فارغ از این نفى و انکار و ادعاهاى دو طرف سؤال دیگری مطرح است و آن اینکه:

آقاى احمدى‌نژاد در زمان حضور آقای وستروله در سفری داخلی در جزیره کیش بود. از نظر تشریفاتی وزیر خارجه آلمان (یا هر کشور دیگر) در صورت تمایل ملاقات با رئیس کشور باید به دیدن او برود، نه اینکه رئیس کشور براى ملاقات با یک وزیر (هر قدرهم که مهم باشد) سفر داخلى خود را نیمه تمام گذاشته و به پایتخت برگردد.

این رویه تشریفاتی در زمان سه رییس‌جمهور قبلی کشور(آیت‌الله خامنه‌ای، آقایان هاشمی رفسنجانی و خاتمی) بود و نگارنده شواهد متعددی در هر سه دوره مذکور دارد.

4) چرا باید معاون وزیر خارجه با بیان مطالبى بی‌پایه موجب وهن کشور در رسانه‌ها و مقامات کشورهاى دیگر گردد تا جائى که از ملاقات وزیر خارجه آلمان با احمدى نژاد تحت عنوان «جنگ اعصاب وزیر» براى بردن دو خبرنگار یاد شود. عمر این نوع موضع گیری فقط چند ساعت است که با هدف مصرف داخلی ساخته شده و بلافاصله با افشا ماهیت و هدف سفر از طرف دیگر حیثیت کشور خدشه دارمی شود.

5) چرا برخی رسانه‌های خبری اینقدر بر خبر یا خبرهایى که بى‌پایه و اساس هستند تکیه می کنند؟ آیا جواب صریح وزیر خارجه آلمان که گفت: «موضع ما در زمینه مساله هسته‌اى ایران شناخته شده و هماهنگى با موضع اروپا و نظام بین‌المللى است» کافى نبود که به این روند ناصواب پایان داده شود؟

سخن آخر اینکه تردید نباید کرد که اقدام على اکبر صالحى در حل و فصل و آزادى مشکل دو خبرنگار‌آلمانى، نمایانگر رویکرد جدیدی در رویه دیپلماتیک کشور در پرهیز از ماجراجویی در سیاست خارجی، حل و فصل مسائل جزئى براى تحقق اهداف مهم‌تر و چالش‌هاى بزرگتر و غلبه عقلانیت بر هوچیگری‌هایی است که کشور در پنج سال گذشته گرفتار آن شده بود. به نظرم اقدام وزیر خارجه جدید از عذرخواهى از همتاى اسپانیائى خود در ماجرای توهین به دیپلمات این کشور در 25 بهمن نیز اقدامى درست، عقلانى و در چارچوب لجام زدن بر اقدامات غیرمسولانه در حوزه روابط خارجی بود.