نارضایتی ناشران در آستانه نمایشگاه کتاب؛ هیچ‌کس جواب‌مان را نمی‌دهد

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: در شرایطی که ناشران کشور خود را برای حضور در بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران آماده می‌کنند، کُند شدن روند صدور فیپای کتاب در کتابخانه ملی به یک نگرانی جدی و جدید برای ناشران تبدیل شده است. 

فیپا یا همان شناسنامه کتاب شامل اطلاعات کتاب‌شناختی لازم‌ برای‌ شناسایی‌ و بازیابی‌ یک‌ کتاب‌ بر مبنای‌ ضوابط‌ و استانداردهای‌ بین‌المللی‌ قبل‌ از انتشار است و معمولاً هم این اطلاعات در اولین صفحه هر کتاب می‌آید. 

مهر گزارش مفصلی از نارضایتی ناشران از روند کند صدور فیپا منتشر کرده که بخش‌هایی از آن را در ادامه می‌خوانید: 

مشکلات از کجا آغاز شد؟ 

کتابخانه ملی که همواره صدور سریع و آسان فیپا از جمله موارد برجسته خود در گزارش عملکرد سالیانه‌اش اعلام می‌کرد، چند سالی است هیچ آماری از تعداد فیپاهای صادر شده ارائه نمی‌کند و کم کم این نگرانی در میان اهالی نشر به وجود آمده که روند صدور فیپا هم در روال اداری دچار مشکلاتی شده است. 

با کناره‌گیری علی‌اکبر اشعری، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی از این سمت (دی 89) این نگرانی‌ها که البته به جا هم بود، بیشتر شد چرا که در اواخر سال گذشته (1389) مسئولان کتابخانه ملی در اطلاعیه‌ای رسماً اعلام کردند که "فرآیند صدور فیپا با اشکالات و تأخیراتی مواجه خواهد شد". در این اطلاعیه "برنامه‌ریزی برای تغییر و تکمیل زیرساخت الکترونیکی در جهت استفاده بیشتر از خدمات غیرحضوری کارکنان سازمان اسناد و کتابخانه ملی" را دلیل این تصمیم اعلام کرده بودند. 

احمد نثاری، مدیرعامل انتشارات امیرکبیر با اشاره به مشکلاتی که در ماه‌های اخیر برای اخذ فیپای کتابهایش از کتابخانه ملی داشته است، گفت: تا حدود 5، 6 ماه پیش اخذ فیپا به صورت غیر حضوری قابل انجام بود اما از آن زمان به بعد این روند دچار مشکل شد.
 
وی افزود: در حال حاضر حتی کسی در کتابخانه ملی پاسخگوی دلیل تاخیر در صدور فیپای کتاب نیست. به عنوان مثال آقای مصطفی رحماندوست که مسئولیت "کتاب‌های شکوفه" انتشارات امیرکبیر را بر عهده دارد، شخصاً بارها برای اخذ فیپای این کتاب‌ها مراجعه کرده اما کسی پاسخی به او نداده است. 

70 کتاب ما معطل فیپا است 

مدیرعامل انتشارات امیرکبیر با ارائه آماری گفت: در حال حاضر به ضرس قاطع می‌توانم بگویم که 50 عنوان از کتاب‌های شکوفه ما در کتابخانه ملی معطل اخذ فیپا است که باید به این تعداد حدود 20 عنوان کتاب بزرگسال انتشارات امیرکبیر را هم اضافه کرد. 

نثاری با اشاره به مشکلاتی که طولانی شدن صدور فیپا برای کتاب‌های انتشارات متبوعش به وجود آورده، اضافه کرد: این در حالی است که ما به زمان برپایی نمایشگاه کتاب نزدیک می‌شویم و طبیعتاً باید صدور فیپا تسریع می‌یافت نه اینکه کُند می‌شد. 

وی ادامه داد: این روند بر کل فعالیت و ارائه گزارش عملکرد سالانه ما تاثیر می‌گذارد چرا که کتابی که قرار بوده سال 89 چاپ شود، به دلیل طولانی شدن روند اخذ فیپایش به سال 90 موکول شده است.همچنین این روند بر بازار کتاب ما تاثیر می‌گذارد چرا که ما به مشتریانمان وعده می‌دهیم فلان زمان کتاب را به آنها عرضه می‌کنیم اما به خاطر مشکلات فیپا این طور نمی‌شود. 

مدیرعامل انتشارات امیرکبیر گفت: تاخیر در صدور فیپا همچنین به فضای اعتمادی که میان ما و پدیدآورندگان کتابهایمان وجود دارد، لطمه می‌زند و ما را بین آنها بدقول می‌کند. 

فرهاد تیمورزاده، مدیر انتشارات تیمورزاده نیز با انتقاد از کُند شدن روند صدور فیپای کتابهایش در کتابخانه ملی گفت: من ضمن قدردانی از کارکنان بخش فیپا در کتابخانه ملی که تمام تلاش خود را برای انجام این کار در روالی منطقی و متعادل دارند، باید بگویم که در ماه‌های اخیر این روند بسیار کُند شده است. 

بخشی از مشکل ناشی از اجبار کارکنان بخش فیپا به "دورکاری" است
وی با اشاره به حوزه کاری انتشارات تیمورزاده که اغلب چاپ کتاب‌های دانشگاهی است، افزود: در بسیاری موارد کتاب‌های این عرصه باید در اسرع وقت چاپ شود و این هم به خاطر تحولاتی است که به صورت لحظه‌ای در علوم رخ می‌دهد و لذا دانشجوی ما می‌خواهد اطلاعات مورد نیاز خود را در جدیدترین فرصت دریافت کند که متاسفانه طولانی بودن روند صدور فیپا این امکان را از او و ما می‌گیرد. 

مدیر انتشارات تیمورزاده گفت: معمولاً صدور فیپا ظرف 2 هفته انجام می‌شود که با توجه به دیگر بخش‌های چرخه نشر از جمله بررسی و اخذ مجوز نشر، این زمانی طولانی محسوب می‌شود. 

تیمورزاده بار دیگر ضمن قدردانی از کارکنان بخش فیپا در کتابخانه ملی، اجبار آنها به "دورکاری" را از دیگر مشکلات مربوط به این حوزه دانست و اضافه کرد: وقتی کارمندی را مجبور می‌کنند که کارهایش را در منزل انجام دهد حال آنکه به عقیده من زیرساخت‌های دورکاری در مملکت ما هنوز فراهم نشده، طبیعی است که او هم نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای ارباب رجوعش باشد. 

وی افزود: حداقل کار ممکن در این زمینه این است که نیروهای جدیدی را به جمع کارکنان بخش فیپا اضافه کنند نه اینکه همان نیروهای اندک را هم وادار به دورکاری کنند. 

مدیر انتشارات تیمورزاده با ابراز نگرانی از این روند در آستانه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، گفت: فعالیت بخش‌های مختلف از 20 اسفند تا 20 فروردین در کشور ما عملاً به حالت نیمه تعطیل درمی‌آید و این در شرایطی است که چند هفته بعد از آن قرار است نمایشگاه کتاب تهران که بزرگترین رویداد فرهنگی سال است، برگزار شود. طبیعی است که چنین نمایشگاهی بازدهی و کارکرد لازم را نخواهد داشت. 

فیپا 10 روزه انجام می‌شود نه 4 روزه 

قدرت‌الله کریمی، مدیر انتشارات ناهید هم با بیان اینکه صدور فیپای کتابهایش در کتابخانه ملی معمولاً 10 روزه انجام می‌شود، گفت: قبلاً این روند 4 روز تا یک هفته طول می‌کشید اما دوستان گفته‌اند باید این زمان (10 روز) سپری شود. 

وی در عین حال با بیان اینکه "انتشارات ناهید این روند را پذیرفته و شکایتی از این بابت ندارد" افزود: شاید طول این مدت هم به خاطر پائین بودن تعداد کتاب‌هایی است که ما برای اخذ فیپا به کتابخانه ملی می‌فرستیم و در مورد ناشران دیگر زمان فرق کند. 

حسین کاظمیان، مدیر روابط عمومی انتشارات افکار نیز درباره روند صدور فیپای کتابهایش گفت: قاعده فیپا این است که صدور آن 2 هفته طول می‌کشد و به نظر من این زمان نسبت به بقیه مراحل تولید یک کتاب و مثلاً در مقایسه با روند بررسی کتاب و صدور مجوز نشر آن، خوب است. 

اخذ فیپا سخت نیست 

وی افزود: ضمن اینکه بحث بین‌المللی بودن فیپای کتاب برای ناشر مهم است و به سپری کردن این زمان دو هفته‌ای می‌ارزد. 

این مقام مسئول در انتشارات افکار تاکید کرد: همانطور که گفتم این روند صدور مجوز کتاب است که طول می‌کشد و مشکلاتی را برای ناشر به وجود می‌آورد؛ کتاب‌هایی داشته‌ایم و داریم که با موارد اطلاحی روبرو شده‌اند، این اصلاحات انجام شده اما ماه‌هاست که در ارشاد مانده است و جوابی نداده‌اند. 

پونه ندایی، مدیر انتشارات امرود هم در این باره گفت: تاخیر در صدور فیپا از قبل از عید و تقریباً از سه ماه پیش آغاز شده است. در حال حاضر کتاب‌های ما معمولاً 10، 15 و حتی مواردی هم بوده که 20 روزه فیپایشان را می‌گیرند. 

وی همچنین به نقل از برخی همکاران ناشر خود افزود: به ما گفته‌اند این مسأله به خاطر دورکاری است که اخیراً به کارکنان بخش فیپا اجبار شده است. 

مدیر انتشارات امرود با اشاره به مشکلات فنی که برای اخذ فیپای کتابهایش با آن روبرو بوده است، گفت: این کار به صورت اینترنتی انجام می‌شد اما بعد از مدتی سایتشان دچار مشکل شد طوری که ما هر بار که مراجعه می‌کردیم، امکان ارائه درخواست صدور فیپا را برای کتابهایمان نداشتیم. 

گفتند بلد نیستید از اینترنت استفاده کنید! 

ندایی اضافه کرد: چند بار این مسئله را به مسئولان بخش فیپا منتقل کردم اما آنها گفتند که شما بلد نیستید از طریق اینترنتی درخواستتان را مطرح کنید! وی در عین حال ضمن قدردانی از مسئولان این بخش در کتابخانه ملی ابراز امیدواری کرد در سال جدید مشکلات صدور فیپا برطرف شود.