‌چه عوامل و افرادی موجب غرق شدن تایتانیک شدند؟

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: کشتی تایتانیک در پانزدهم آوریل 1912، مصادف با 26 فروردین 1291 هجری شمسی، در اقیانوس اطلس غرق شد. 

ساخت تایتانیک در مارس 1909 آغاز شده بود. نام تایتانیک به این دلیل برای این کشتی انتخاب شده بود که حس برتری اندازه و قدرت را القا کند.

‌در طول مدت ساخت تایتانیک، مطبوعات درباره عظمت این کشتی به تبلیغات فراوان پرداختند به طوری که تایتانیک حتی قبل از به آب انداختن آن به یک افسانه تبدیل شده بود. به آب انداختن بدنه کامل شده تایتانیک در ماه می 1911 ، یک نمایش عمومی خیره کننده بود. بلیط ها به نفع یک بیمارستان محلی اطفال فروخته شدند.

تایتانیک 270 متر طول و 28 متر پهنا بوده و 328/ 46 تن وزن داشت. ارتفاع آن 32 متر بود که تقریباً 11 متر آن زیر آب قرار می‌گرفت. با این وجود حتی بالاتر از بلندترین ساختمان‌های شهری آن زمان می‌ایستاد. دارای سه دودکش واقعی و یک دودکش مجازی بود که برای افزودن بر حس عظمت و قدرت کشتی اضافه شده بود و نیز بخارات و دود آشپزخانه‌های متعدد آن را به بیرون می‌راند. تایتانیک بزرگترین شی متحرکی بود که توسط انسان ساخته شده بود.

افزون بر این تایتانیک ساخته شده بود تا شگفتی تکنولوژی ایمنی مدرن باشد. کشتی دارای یک بدنه دولا با صفحات فولادی به ضخامت 5/ 2 سانتی متر بوده و به 16 بخش غیرقابل نفوذ توسط آب تقسیم شده بود. دربهای عظیم که با یک کلید الکتریکی بر روی عرشه به حرکت درآورده شدند، این بخش‌ها را از هم مجزا کرده و کل کشتی را آب بندی می‌کردند. حتی این دربها می توانسند توسط حسگرهای الکتریکی سطح آب باز و بسته شوند. به پشتوانه این تدابیر ایمنی بود که مطبوعات کشتی تایتانیک را غرق نشدنی نامیدند.

اتاق‌های نشیمن و تجهیزات بخش درجه اول آن با بهترین هتل‌های قاره اروپا برابری می‌کرد. مسافرین درجه یک آن باید از طریق یک راه پله بزرگ شش پاگرده دارای سقف شیشه‌‌ای به آرامی پایین می‌آمدند تا از غذاهای عالی سالن نهارخوری که تمامی عرض کشتی را در عرشه شماره D پوشانده بود ‌لذت ببرند. برای آنهایی که خواستار یک فضای خصوصی تر بودند، ‌تایتانیک چند رستوران سفارشی تدارک دیده بود.

دو گروه موسیقی از بهترین نوازندگان قاره که بسیاری از آنان از خطوط کشتیرانی رقیب ربوده شده بودند قطعات موسیقی را در تایتانیک اجرا می‌کردند. دو کتابخانه نیز وجود داشت، درجه یک و درجه دو. حتی کابین‌های درجه 3 آن بسیار لوکس‌تر از کابین‌های درجه یک کشتی‌ها بخار کوچکتر بود و نیز لوازم داخل آنها به گونه ای بود که برخی مسافرین درجه 3 حتی در عمر خود ندیده بودند.

سفر دریایی تایتانیک در ساوت همپتون به تاریخ دهم آوریل 1912 آغاز شد. هنگام غروب کشتی در چربورگ فرانسه توقف کرد تا مسافرین بیشتری سوار کند. همان روز عصر به سوی کوئینز تاون ایرلند حرکت نموده و ساعت 1:30 دقیقه بامداد روز یازدهم آوریل به داخل پهنه اقیانوس اطلس روانه شد.

تایتانیک آنقدر جسیم بود که حرکت آن بر روی دریا احساس نمی‌شد. موتورهای بزرگ و پر قدرت آن هیچکدام از ارتعاش‌های آزارنده متداول در اقیانوس پیماهای دیگر را ایجاد نمی کردند. حتی زمانی که با حداکثر سرعت 22 گره دریایی (41 کیلومتر در ساعت، که در زمره سریع‌ترین کشتی های آن زمان بود) حرکت می‌کرد، مسافرین داخل آن می توانستند از حداکثر آسایش برخوردار شوند.

کشتی‌های آن زمان مجهز به رادار نبودند ولی تایتانیک به سیستم تلگراف بی‌سیم مارکونی مجهز شده و دو اپراتور سیستم آن بطور شبانه روزی در اتاق مخابرات آن کار می‌کردند. در روز یکشنبه 14 آوریل، پنجمین روز مسافرت، تایتانیک پنج اخطار مختلف درباره مشاهده کوه‌های یخ دریافت کرد، اما کاپیتان کشتی چندان توجهی به این اخطارها ننمود. کشتی با سرعت 22 گره در حال حرکت رو به جلو بود و مدیر اجرایی شرکت بروس آیسمی اعلام کرد که یک روز زودتر از برنامه به نیویورک خواهند رسید.

در شب چهاردهم آوریل، اپراتور بی‌سیم شدیدا سرگرم مخابره پیام های کوتاه مسافرین به خویشاوندان و دوستانشان در ساحل نیوفوندلند (محل پهلو گرفتن کشتی) بود. او ششمین اخطار دیده شدن کوه یخ را نیز دریافت کرد، اما هیچ توجهی به اینکه تایتانیک چقدر نزدیک مکان ارسال اخطارهاست نکرد و پیام را زیر یک وزنه کاغذ در کنار آرنج خود گذاشت. این پیام هرگز به کاپیتان اسمیت یا ناخدا یکم کشتی نرسید.

با تمام این احوالات، شب چهاردهم آوریل بطرزی غیرمعمول صاف و تاریک بود. ماه در آسمان پیدا نبود ولی آسمان بطور باورنکردنی با ستارگان بی‌شمار روشن شده بود. ستارگان بقدری درخشنده بودند که افسر کشتی، سیاره ژوپیتر در بالای افق را با چراغ دکل یک کشتی بخار اشتباه گرفت.

دریا نیز کاملا صاف و بدون موج بود. بسیاری از بازماندگان دریای آن شب را مانند شیشه توصیف کرده‌اند. فقدان امواج کار تشخیص کوه‌های یخ را دشوارتر می‌ساخت. زیرا در شرایطی که دریا مواج است، برخورد موج به کوه یخ و برگشت آن، تعیین مکان آنرا آسان‌تر می‌کند.

در ساعت 11:40، یکی از دیده‌بانان کشتی که در آشیانه خدمه حاضر بود، کوه یخ عظیمی را که بطرز خطرناکی در جلو و نزدیک کشتی بود مشاهده کرد. او به ناخدا یکم مورداک اعلام خطر کرد و مورداک سراسیمه دستور داد که کشتی تماما به سمت چپ بگردد. او به موتورخانه دستور داد که گردش پروانه‌ها را معکوس کنند. کشتی به آرامی به چپ گردید، اما تایتانیک بسیار بزرگ بود و بسیار سریع حرکت می کرد، و کوه یخ نیز بسیار نزدیک بود. 

37 ثانیه بعد پهلوی سمت چپ کشتی به قسمت زیر آب کوه یخ کشیده شده و شکافی به طول 100 متردر بدنه کشتی ایجاد شد. آب به سرعت وارد قسمت‌های کشتی شد و از آنجایی که شکاف بسیار طویل بود، بیشتر قسمت‌های کشتی همزمان شروع به پر شدن از آب کردند.

بدین ترتیب یکی از بزرگترین حوادث کشتیرانی طول تاریخ آغاز گشت. در طول شبی پر از حادثه و وحشت، 705 نفر از مسافرین نجات یافته و 1502 نفر باقیمانده یا در داخل آب‌های منجمد اقیانوس اطلس جان سپردند، و یا همراه بدنه عظیم کشتی که در حین فرو رفتن در آب به دو تکه شد، به قعر اقیانوس رفتند.

عواملی که در غرق شدن تایتانیک موثر بودند:

1- اشتباه کاپیتان کشتی

این سفر دریایی، سفر بازنشستگی کاپیتان ای. جی. اسمیت بود. او می خواست به هر ترتیبی که شده در این مسافرت رکوردی از خود بجای بگذارد. او سالها قبل از این حادثه گفته بود: من نمی‌توانم تصور کنم که یک کشتی بخار جدید غرق شود. کشتی‌های جدید این خطرات را پشت سر گذاشته اند.
کاپیتان اسمیت پنج اخطار مشاهده کوه یخ از خدمه خود و دیگر کشتی‌ها را نادیده گرفت. اگر او فرمان به آهسته‌تر شدن حرکت کشتی می‌داد، شاید این حادثه رخ نمی‌داد.

2- اشتباه سازندگان کشتی

نزدیک به سه میلیون میخ پرچ در اتصال قطعات تایتانیک به یکدیگر بکار رفته بود. برخی از این میخ پرچها از باقیمانده بدنه کشتی بازیابی شده و مورد بررسی قرار گرفته‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهند که آنها از آهن زیر حد استاندارد ساخته شده بودند. 

وقتی کشتی با کوه یخ برخورد کرد، نیروی برخورد باعث شد سرک میخ‌های پرچ بشکند و قسمت‌های کشتی از هم جدا شوند. اگر از آهن با کیفیت بالا استفاده شده بود، ممکن می‌نمود که قسمت‌ها از هم جدا نشده و کشتی غرق نشود.

3- اشتباه مدیر اجرایی شرکت سازنده تایتانیک

بروس آیسمی، مدیر اجرایی شرکت سازنده تایتانیک، در کشتی حاضر بود. رقابت بین کشتی‌های اقیانوس پیما شدید بود و شرکت ستاره سفید می خواست نشان دهد که آنها قادر به عبور شش روزه از پهنه اقیانوس هستند. برای برآورده ساختن این مقصود، بروس آیسمی به کاپیتان اسمیت فشار وارد آورد که تایتانیک را با حداکثر سرعت به حرکت وادارد.

4- اشتباه سرپرست طراحان تایتانیک

این باور که تایتانیک غرق نشدنی است، تا حدودی مرهون این حقیقت بود که تایتانیک از شانزده قسمت ضد آب تشکیل شده بود. لیکن ارتفاع دیواره این بخش‌ها بحد کافی در نظر گرفته نشده بود. شرکت ستاره سفید نمی‌خواست ارتفاع دیواره‌ها زیاد باشد زیرا این امر فضای اختصاص یافته به قسمت درجه یک را کاهش می داد. اگر ارتفاع این دیوار‌ه‌ها بحد کافی بود، فضای بیشتری در این قسمت‌ها بوجود می‌آمد و هوای موجود در آنها مانع غرق کشتی می‌شد.

5- اشتباه ناخدا یکم مورداک

ناخدا یکم مورداک به محض مشاهده کوه یخ دستور داد برای کاستن از سرعت کشتی موتورها معکوس شوند و جهت فرار از برخورد کشتی به سمت چپ بچرخد. در نتیجه سمت راست بدنه با کوه یخ برخورد کرد و شکافی عظیم در بدنه کشتی ایجاد شد. اگر مورداک دستور می داد ضمن کاستن از سرعت، کشتی بطور مستقیم به راه خود ادامه دهد و با دماغه، که بسیار محکمتر از بدنه است، به کوه یخ برخورد کنند، احتمالا فقط 2 یا 3 قسمت جلویی در هم فرو می رفت و کشتی غرق نمی‌شد.

6- اشتباه تمامی دانشمندان!

فولاد در دمای عادی نرم است و در اثر برخورد خم می‌شود. در حالیکه در دماهای زیر انجماد آب، فولاد مانند چدن شکننده می‌شود و در اثر برخورد می‌شکند. این پدیده به شکست ترد معروف بوده و در زمان واقعه تایتانیک برای دانشمندان ناشناخته بود. اگر بجای فولاد از آلیاژی که در دماهای پایین خاصیت نرمی خود را از دست نمی‌دهد استفاده می‌شد، در اثر برخورد چنان شکاف عظیمی در بدنه تایتانیک ایجاد نمی‌شد.