وقوع زلزله مخرب در تهران قطعی است، ایرانی‌ها خودرا آماده کنند
آفتاب: زمین لرزه ژاپن همه را شوک زده کرد و وقوع سونامی مهیب پس از آن، کشته شدن هزاران انسان و ویرانی شهرهای مختلف این کشور پیشرفته و صنعتی و بدتر از همه تخریب نیروگاه اتمی فوکوشیما دائیچی که نشت مقادیر زیادی مواد رادیو اکتیو به محیط اطراف و آب دریا را در پی داشت طی یک ماه گذشته به یکی از اصلی‌ترین نقاط تمرکز رسانه‌های جهان تبدیل شده و کشورهای کمتر توسعه یافته را در نگرانی شدیدی فروبرده است.
هفته گذشته گروهی از همین دانشمندان سئوالی مهم را مطرح کردند: آیا زمین در دوره‌ای جدید از وقوع زمین‌لرزه‌های مهیب قرار گرفته است؟ سئوالی که هنوز پاسخی برای آن یافته نشده است اما "ریچارد استر" محقق و استاد موسسه معدن و تکنولوژی در نیومکزیکو و رئیس انجمن‌لرزه‌شناسی آمریکا که خود یکی از طراحان این سئوال به شمار می‌رود در گفت‌وگوی مشروح با خبرگزاری مهر درباره زوایای مختلفی از این فاجعه طبیعی سخن گفته است:
آقای استر؛ آیا ما واقعا در عصر وقوع زمین‌لرزه‌های مهیب زندگی می‌کنیم؟ دوره‌ای خاص که سیاره زمین فعالیت‌های شدیدتری از خود نشان می‌دهد؟
دلیلی بر اثبات وجود چنین دورانی ندارم. می‌توانم نتیجه بگیرم که ما در دورانی از وقوع زمین‌لرزه‌های جهانی قرار گرفته‌ایم. به این معنی که زمین‌لرزه‌های بزرگ می‌توانند در نواحی مجاور خود پس‌لرزه‌های شدیدی را خلق کنند و بر روی گسل‌های بزرگ نزدیک به مرکز زمین‌لرزه فشار شدیدی وارد آورند. از این رو زمین‌لرزه‌ها به طور حتم می‌توانند تاثیر کوتاه-بردی بر روی گسل‌های اطراف خود داشته باشند اما تاثیر دور-برد (برای مثال تاثیر زمین‌لرزه ژاپن بر روی شمال غرب آمریکا) احتمالا امکان‌پذیر نیست. با این حال زمین‌لرزه‌‌هایی نیز وجود دارند که محاسبه عملکرد آنها در این زمینه کمی دشوار است.
وقوع چنین پس‌لرزه‌های شدیدی در ژاپن امری عادی است؟ چنین پس‌لرزه‌های شدیدی می‌توانند یک شهر را در کشوری دیگر کاملا ویران کنند، آیا رابطه مستقیمی میان شدت زمین‌لرزه اول و پس‌لرزه‌های پس از آن وجود دارد؟
بله. زمین‌لرزه‌های بزرگ پس‌لرزه‌های بزرگی از خود به جا می‌گذارند به طوری که زمین‌لرزه اخیر 9 ریشتری ژاپن می‌تواند فعالیت‌های لرزه‌ای زمین را برای یک دهه افزایش دهد، برای مثال امکان دارد وقوع پس‌لرزه‌های 7 ریشتری در این منطقه افزایش پیدا کند.
زمین‌لرزه ژاپن نتیجه یک فرایند دوره‌ای لرزه‌ای در زمین بوده است؟
این زمین‌لرزه یک رویداد کاملا غافلگیر کننده بود. زمین‌لرزه‌ها لزوما به صورت دوره‌ای رخ نمی‌دهند اما تمامی شواهدی که پیش از این وجود داشتند نشان می‌دادند زمین‌لرزه بزرگ بعدی در این منطقه شدتی برابر 8 ریشتر خواهد داشت.
تا جایی که می‌دانم شیوه‌ای قابل قبول برای پیش‌بینی زمین‌لرزه‌ها وجود ندارد. پس چرا کشوری پیشرفته مانند ژاپن باید چنین نیروگاه بزرگی را بدون در نظر گرفتن عواقب وقوع پدیده‌های طبیعی در کنار اقیانوس بنا کند؟
سئوال خوبی است. در واقع به نظر می‌رسد این کشور تنها خطر سونامی را دست‌کم گرفته بوده است زیرا همانطور که دیده شد ژاپن در بنای سازه‌های مختلف خطر وقوع لرزه‌های شدید را به خوبی پیش‌بینی کرده، در نظر گرفته و محاسبه کرده است.
فکر می‌کنید زمین‌لرزه ژاپن پدیده‌ای کاملا طبیعی بوده است؟
قطعا همین طور است. زمین‌لرزه ژاپن پدیده‌ای کاملا طبیعی و ناشی از حرکت تکتونیکی صفحه‌های زمین بوده است.
ایران هم شاهد وقوع زمین‌لرزه‌های بسیاری در طول سال است. زلزله مهیب در ایران قابل پیش‌بینی است؟
ایران به طور کلی عنوان کشوری زلزله‌خیز بسیار مشهور است و بیشتر از جانب وقوع زمین‌لرزه‌های مهیب تهدید می‌شود و نه سونامی. از جمله مهمترین این زمین‌لرزه‌ها زلزله‌ای است که احتمال وقوع آن در نزدیکی تهران وجود دارد، از این‌رو بهتر است ایرانی‌ها از هر نظر خود را برای این احتمال آماده کنند.
تقریبا تمامی متخصصان زمین‌شناسی و لرزه‌شناسی درباره وقوع زمین‌لرزه در تهران هشدار می‌دهند. شما این پدیده را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
از دیدگاه علم زمین‌شناسی وقوع زلزله‌ای بسیار مخرب در نزدیکی تهران امری کاملا قطعی است که در عین حال نمی‌توان زمان وقوع، شدت و قدرت تخریب آن را پیش‌بینی کرد. تنها می‌توان میزان خطر و آسیب‌های ناشی از آن را پیش‌بینی کرده و خود را برای وقوع آن آماده کرد.
