سید محمد خاتمی: امروز هیچ‌کس نمی‌تواند جلوی حرف حق را بگیرد

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب- سرویس سیاسی: جمعی از رزمندگان دوران دفاع مقدس و ایثارگران با سیّد محمّد خاتمی دیدار و گفت‌وگو کردند. در این دیدار که در آستانه ایام فاطمیه برگزار شد رئیس‌جمهوری سابق ایران ضمن بزرگداشت مقام حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها با اشاره به اینکه در ماه جمادی دوم به مناسبت ایام فاطمیه و نیز ولادت حضرت زهرا سلام‌الله علیها نام و یاد آن بانوی بزرگوار بیشتر فضای جامعه را معطر می‌کند برکت وجود مبارک حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را برای اسلام و بشریت بی‌نظیر دانست.

به گزارش آفتاب، متن کامل سخنان سید محمد خاتمی در این دیدار در پی می‌آید:

بسم الله الرحمن الرحیم

در این ماه (جمادی دوم) به مناسبت ایام فاطمیه و نیز ولادت حضرت زهرا سلام الله علیها نام و یاد آن بانوی بزرگوار بیشتر فضای جامعه را معطر می‌کند. برکتی که وجود مبارک حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها برای اسلام و بشریت داشته است واقعا بی‌نظیر است. چه در دوران سختی مکه که اسلام و مسلمانان با بحران و ناملایمات زیادی مواجه بودند و چه پس از هجرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم.

در واقع حضرت زهرا سلام الله علیها یک پناه و یک تکیه گاه اطمینان بخشی برای حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بودند و ایشان بارها فرمودند: "زهرا مادر پدر است" حضرت زهرا سلام الله علیها نقشی داشت که پیامبر با او احساس آرامش می‌کرد و نیز حضرت زهرا در کنار امام علی علیه السلام کانونی را به وجود آورد که از آن خیر کثیر که همان «کوثر» است نصیب امت اسلامی شد و امامت از چشمه جوشان کوثر جوشید و بوجود آمد.

ملت ایران نیز همواره ارادت خاصی به حضرت زهرا سلام الله علیها داشته و دارند و این امر مختص به شیعه هم نیست و حتی سایر مذاهب و ادیان هم دلبستگی خاصی به حضرت زهرا سلام الله علیها دارند. علاوه بر مسلمانان در ایران زرتشتیان و مسیحیان و یهودیان ایرانی هم به بانو زهرا ابراز علاقه ویژه می‌کنند.
در انقلاب اسلامی نیز شیوه و منش فاطمی نقش مهمی داشت و این ایام که روزهای این بانو است یاد و نام او بیشتر طرح می‌شود و ما نیز به ریسمان ولایت ایشان، پدر بزرگوار ایشان، شوهر و فرزندانشان چنگ می‌زنیم.

من خوشحال و خشنودم که در خدمت شما فاطمیون و شما عزیزانی هستم که دلتان به عشق فاطمه و اهل بیت می‌تپد و در راه اهل بیت و سیره آنان در ۸ سال دفاع مقدس در جبهه‌های جنگ ایثارگری کردید و هزینه‌ها دادید.

شاید مناسب این بود که نشست با شما که از حاضران فداکار در جبهه‌ها بوده اید و از ایثارگرانید در سوم خرداد برگزار می‌شد که نماد سرافرازی ملت ایران در ۸ سال دفاع مقدس بود. بی‌شک حماسه‌آفرینی رزمندگان هرگز از یاد و خاطر ما نمی‌رود. آن هم جنگی که برخلاف آنچه در دویست سال گذشته در جنگ‌های ایران حاصل شده است حتی یک وجب از خاک کشور عزیزمان را از دست ندادیم.
شاید اینجا یک سوال پیش بیاید که مگر خاک ایران چه اهمیتی دارد؟
باید بگوییم این خاک مهم است. ایران بسیار عزیز است و هیچ‌گاه نبایستی ایران و اسلام را در مقابل هم قرار داد.

ما می‌گوییم: ایران و اسلام هر دو. ایران ظرف این انقلاب و وطن عزیز ما است لذا اهتمام به ایران بایستی همواره مدنظر باشد. نگرانی شما و بسیاری از عزیزان نسبت به لطمه دیدن اسلام جا ندارد، گرچه اگر کسانی و مسلمانانی اسلام را بد بفهمند و به نام اسلام بد عمل کنند نظرها نسبت به آنچه هست منفی می‌شود و در طول تاریخ بارها تحریف در دین چه در وجه نظری و چه در وجه عملی صورت گرفته است اما اصل اسلام همیشه مانده است و خواهد ماند و حتی اگر اسلام به گونه‌ای عرضه شود که موجب بدبینی‌های موسمی و مقطعی شود ولی اصل اسلام و آنچه در عمق وجود مسلمانان و تاریخ است کار خودش را می‌کند.

به قول سید جمال اسلام چیزی است و مسلمانان چیزی دیگر. لذا اگر انحرافی هم باشد ما منحرف می‌شویم نه اساس اسلام که به یاری حق آسیبی نخواهد دید.

من معتقدم وقتی حکومتی خود را منتسب به اسلام می‌داند باید مرز میان حقایق اسلامی و آنچه صورت می‌گیرد را مشخص کند، نه اینکه خدای ناکرده به گونه‌ای باشد که حتی ناروایی‌ها و نارسایی‌ها به نام اسلام تمام شود. و این وظیفه حکومت و کسانی است که امکانات در اختیارشان است. گرچه در طول تاریخ این فراز و نشیب‌ها بوده است از این جهت هیچ نگرانی وجود ندارد و ما معتقدیم این مشیت و عزم و اراده خداوند است که پیامبرش را فرستاد تا دین او را بر همه گرایش‌ها و مکتب‌ها غالب کند ولو اینکه کج‌اندی‌شان و بددینان و منحرفان نخواهند.

ما ایمان داریم که حق پیروز است البته معتقدیم باید وظیفه خود را بشناسیم و دغدغه انجام وظیفه هم داشته باشیم اما نباید نگران باشیم که اصل دین خدا لطمه می‌بیند که خدا فرمود: «ما ذکر را فرو فرستادیم و بر نگاهداری آن تواناییم.»

ما باید نگران ارزش‌ها و مطالبات بر حق مردم از انقلاب و نظام و مسئولیت‌های اجتماعی‌مان در شرایط کنونی باشیم.

مسائل مختلفی در اینجا مطرح شد که هر کدام بحث‌های مفصلی را می‌طلبد ولی نکته‌ای را یادآور می‌شوم که مخصوص این روزگار است و اسلام، خاورمیانه و ملت ما هم با آن مواجه بوده است.

من بارها گفته‌ام: بشر امروز، بشری است متفاوت با بشر دیروز و ارتباطات که به‌طور شگفت‌انگیزی گسترده و کارآمد شده است تأثیر مهمی در این تفاوت داشته است.

امروز هیچ کس نمی‌تواند جلوی حرف حق و یا ناحق را بگیرد. تعبیر انفجار اطلاعات درست است و انقلاب سایبری و انقلاب الکترونیکی کل مرزها را برداشته است و اینکه برخی حکومت‌ها و نظام‌ها خیال کنند که با ایجاد محدودیت‌ها و بخشنامه و دستور می‌توانند بین دنیای اطلاعات و ذهن ملت‌ها دیوار ایجاد کنند خیال باطلی است.

من یادم هست وقتی در وزارت ارشاد بودیم ویدئو را ممنوع کردیم و معاونتی اختصاص دادیم تا ممیزی صورت بگیرد و با فیلم‌های غیرمجاز هم برخورد شد. فیلم‌های زیادی ضبط و سوزانده شد.

تازه آن روزها فضای سایبری کنونی حاکم نبود ولی ما صددرصد موفق نبودیم و ویدئو راهش را به خانه‌ها باز کرد. یکی از عوامل بسیار مهم در تحولاتی که امروز در دنیا و منطقه از تونس گرفته تا مصر، لیبی، سوریه، یمن و بحرین و سایر نقاط رخ داده وی می‌دهد همین شبکه‌های ارتباطی، اینترنتی و الکترونیکی و ارتباطات گسترده است.

در ایران و بسیاری از جاهای دیگر هم گرچه محدودیت و فیلترینگ ایجاد می‌شود با این حال پوشش این امواج وسیع است.

اکنون گرچه بخش قابل توجهی از مردم دسترسی به اینترنت ندارند اما همه آنهایی که اینترنت دارند و روزبه‌روز هم بر تعدادشان افزوده می‌شود از این محدودیت‌ها عبور می‌کنند و به مطالب خوب یا بد دسترسی دارند.

اتفاقاً در این عرصه تنها افرادی مثل ما که دل‌شان برای انقلاب می‌سوزد محدود می‌شویم ولی مردم و جوانان به آسانی به جهان اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنند. طبیعی است در این میان وقتی خیرخواهان محدود می‌شوند میدان بدست کسانی می‌افتد که هر دو طرف را قبول ندارد. متاسفانه امروز میدان‌دار کسانی هستند که دلسوز انقلاب و مردم و کشور نیستند و دلسوزان انقلاب در محدودیت و ممنوعیت‌های مختلف قرار دارند.

اخیراً یکی از دوستان می‌گفت به روستایی ۹۰ خانواری رفته و از پشت‌بام خانه‌ای بیش از ۸۰ دیش ماهواره را شمرده است.

بنابراین ارتباطات در دنیای امروز وجود دارد و طبیعی است وقتی عرضه‌های مختلف وجود دارد در صورتی ما موفق خواهیم بود که عرضه ما جذاب‌تر، پاسخ‌گوتر و دل‌پذیرتر باشد.

وقتی ما می‌گوییم: اسلام، نباید از نوسازی فکر دینی غافل شود و باید به پرسش‌های بشر امروز توجه داشته باشیم. با همه تلاش ارجمندی که عالمان دینی در گذشته داشتند باید اذعان کرد که با بسیاری از آن معارف ارزشمند گذشته نمی‌توانیم جوابگوی سئوالات و شبهات نسل حاضر نحله‌ها و مکتب‌های مختلف باشیم.

امروز هم جهان تغییر کرده و هم پرسش‌ها و نیازهای بشر امروز. و دینی که جاودانه است باید بتواند به پرسش‌ها پاسخ دهد و نیازها را برآورد. مثلا یکی از مسائل مهمی که در زمان م و در دنیای متجدد بسیار مطرح و رایج شده است حق و حرمت انسان و بخصوص حق حاکمیت انسان بر سرنوشت است. البته ما ریشه این حق و اعتراف به آن را به خوبی می‌توانیم در متن آموزش‌های اصلی اسلامی و دین‌های الهی بیابیم، ولی آنچه تازه است عمومیت یافتن این انگاره است و انگیزه‌ای که به دنبال آن پیدا می‌شود. و واقعا امر مبارکی است که اگر کسانی که پای‌بند به اسلامند توجه به این امر نکنند و راه کار مسأله را از اسلام نجویند هم به اسلام جفا کرده‌اند و هم به جامعه. خوشبختانه در قانون اساسی ما اصل مهمی وجود دارد (اصل ۵۶) که نه تنها حق حاکمیت انسان بر سرنوشت را به رسمیت شناخته است بلکه بالاتر از حق طبیعی آن را حق الهی هم به حساب آورده است.

امروز همه مکاتب و نحله‌ها و و گرایش‌ها با هم مسابقه دارند که چگونه حاکمیت بشر بر سرنوشت را نشان می‌دهند. ما هم به عنوان مسلمان نه تنها نمی‌توانیم نسبت به آن بی‌اعتناء باشیم،‌ بلکه باید بکوشیم راه‌حلی که ارائه می‌دهیم منطقی‌تر، جذاب‌تر و بهتر باشد.

بشر امروز می‌گوید: من انسانم دارای حرمت و کرامتم و حق دارم و مهمترین حق هم، حق حاکمیت بر سرنوشتم می‌باشد.

اگر یادتان باشد امام به هنگام ورود به ایران در بهشت زهرا فرمودند که پدران ما حق نداشتند برای ما تصمیم بگیرند. ما خود باید تعیین تکلیف کنیم و برای تعیین تکلیف هم همه‌پرسی و بعد انتخابات آزاد را راه کار دانستند و دانستیم. جذابیت و بی‌بدیل بودن مردم‌سالاری هم در دنیای امروز از همین‌جا ناشی می‌شود.
البته دموکراسی یک روش و شیوه برای ادراه حکومت است و محتوایش بستگی به فرهنگ، منش و انتخاب آن جامعه دارد. از این جهت هم منافاتی میان اسلامی بودن و دموکرات بودن نمی‌بینیم.

اگر جامعه‌ای دین‌مدار بود گرچه روش و چارچوب دموکراسی است اما رنگ و بوی آن حاکمیت، دینی خواهد بود. مهم این است که اسلام حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش را به رسمیت می‌شناسد و ما نیز به شدت به این مهم باور داریم و بر آن پا می‌فشاریم.

محور تمام تحولات و مسائلی که در خاورمیانه شکل گرفته است نیز همین است که آنان می‌خواهند بر سرنوشت خویش حاکمیت داشته باشند. آنها می‌گویند: ما حکومت استبدادی مادام‌العمر نمی‌خواهیم. ما دیکتاتوری نمی‌خواهیم، ما انتخابات آزاد و آزادی احزاب و تشکل‌ها و جوامع را می‌خواهیم. ما می‌خواهیم ظلم و استبداد و وابستگی نباشد.

اگر جمهوری اسلامی همانگونه بود که مردم می‌خواستند و اگر معیارها و ارزش‌هایی که از جمله در قانون اساسی ما منعکس است با دقت بیشتری مورد توجه و عمل قرار گرفته بود و اگر شبهه تعارض میان آزادی‌های اساسی و دینداری رفع می‌شد آیا امروز تمام مردم منطقه نمی‌گفت، حکومت اسلامی می‌خواهیم؟ و می‌دانیم که اکثریت قریب به اتفاق کسانی که در عرصه تحولات و انقلاب‌های منطقه حضور دارند مسلمانند.

باری اسلام و حکومت اسلامی که ما می‌فهمیدیم و امام راحل ارائه داد اگر پیاده می‌شد مطمئن باشید که امواجش امروز در سراسر منطقه سایه می‌انداخت.
انقلاب اسلامی ما افتخارش این بود که این پاسخ را می‌داد که می‌توان حکومت منتسب به اسلام داشت که در آن آزادی‌های اساسی وجود دارد و انسان، هر انساین در پناه آن محترم است. البته مراد از آزادی ولنگاری و فحشا نیست، زیرا رکن دیگر این حکومت اخلاق و تأمین فضائل انسانی است.

آزادی یعنی: آزادی بیان، آزادی اندیشه، آزادی انتخاب، آزادی پرسش از قدرت و هزینه نداشتن پرسش.

و می‌دانیم که ایمان حقیقی هم در متن آزادی بوجود می‌آید. زیرا ایمان ارزشمند ایمانی است که با انتخاب و خردورزی به دست آید و انتخاب و خردورزی منوط به وجود آزادی است.

یعنی انقلاب ما خواستار آزادی‌های اساسی مورد نظر جهان سکولار منهای بداخلاقی و ولنگاری است که دشمن عقل و امنیت و کرامت انسانی است.

بهرحال الان حق رایج و مطلوب و مورد تقاضا در جهان امروز حاکمیت بر سرنوشت است و ظالم کسی است که این حق را از مردم بگیرد و حکومت عادل آن است که از هر جهت زمینه انتخاب آزاد را فراهم آورد تا مردم در سرنوشت خویش نقش داشته باشند. از سوی دیگر حکومت مطلوب آن است که زمینه رشد و اعتلاء و پیشرفت کشور را توأم با عدالت فراهم آورد.

ما می‌گوییم خیلی بهتر از آنچه هست می‌شود کشور را اداره کرد. ببینید: از روزی که نفت در ایران کشف شد که حدود یکصد سال از آن می‌گذرد تا کنون حدود یک‌هزار میلیارد دلار پول از محل فورش نفت نصیب این ملت شده است که حداقل ۴۵۰ میلیارد دلار آن که نزدیک به ۵۰درصد درآمد نفتی ایران از ابتدا تاکنون بوده است در این پنج شش سال اخیر حاصل شده است. آیا به تناسب این درآمد وضع مملکت هم خوب است؟

رشد اقتصادی به شدت پایین آمده و حتی گاه منفی است. اشتغال وضع خوبی ندارد. تولید در همه عرصه ها لطمه فراوان دیده است. مگر می‌شود مدعی ایجاد 5 / 2 میلیون شغل شد ولی رشد اقتصادی پایین باشد. ایجاد 5 / 2 میلیون فرصت شغلی مستلزم حداقل ۲۰ درصد رشد اقتصادی است.

سال ۸۳ ما به خودکفایی گندم رسیدیم و در آن سال نیز به طور سمبولیک گندم صادر شد اما بعدها دیدیم که باز هم میلیون‌ها تن گندم وارد شد. و نیز به جای حضور بهتر و بیشتر در بازارهای جهانی بر حجم واردات، بر حجم بودجه جاری و بر اتکاء به درآمد نفت افزوده شد.

چه کسی است که عدالت را نخواهد ولی عدالت واقعی یعنی اینکه بنیاد جامعه درست باشد و حق هر ذی‌حقی نه فقط در عرصه اقتصادی، در همه عرصه‌ها داده شود. آنچه ما می‌گفتیم و باز هم می‌گوییم این مورد است که جمهوری اسلامی آنگاه تحقق می‌یابد که در سایه حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش، عدالت، اخلاق و ادب حاکم باشد. دروغ و فریب نباشد.

همه مردم این کشور از اندیشمندان و روشنفکران گرفته تا رزمندگان، بانوان و تمام لایه‌ها و طبقات اجتماعی در انتخاباتی که گذشت مشارکت فعال داشتند. چه کسی سبب شد که آنهمه شور و شکوفایی در انتخابات پدید آید؟ حالا چرا باید عده‌ای به جرم مشارکت فعال در انتخابات مورد فشار و تنگنا قرار گیرند؟
اگر از آغاز یک هیأت بی‌طرف رسیدگی به اعتراض و دغدغه بخش مهمی از جامعه را به عهده می‌گرفت بدون تردید مشکل حل می‌شد و اصلا شاهد بحران نبودیم، اما تندروهایی بوده و هستند که فقط به انحصار می‌اندیشند و نه تنها اصلاح‌طلبان را بلکه حتی اصول‌گرایان را هم از دایره خارج می‌دانند.

چنانچه می‌بینید امروز دیگر فقط بحث اصلاح‌طلبان نیست و حتی می‌گویند مسائل انحرافی در جاهای دیگری است.

به هر حال اصلاح‌طلبان که به نظام و جمهوری اسلامی پای‌بندند و در متن نظام جمهوری اسلامی حرمت و کرامت انسان ایرانی را می‌طلبند، به ایران نیز عشق می‌ورزند و خدمت به ایران و ایرانی را افتخاری بزرگ می‌دانند و القاء تقابل میان اسلام و ایران را امری انحرافی می‌دانند.

شهید مطهری نیز در خدمات متقابل ایران و اسلام نوشت: این جان ایرانی بود که انوار اسلام را گرفت و انتشار داد، این نزدیکی ایران و اسلام بود که تمدن اسلامی را بوجود آورد.

اوایل جنگ در حضور امام گفته بودند شط العرب، امام گفته بودند: «اروند رود» چه اشکالی دارد؟ آیا امام خدای ناکرده ضد اسلام بودند؟ من می‌خواهم بگویم ما خواستار هم ایران و هم اسلام هستیم. این جان ایرانی بود که در ایجاد عظمت‌های فرهنگی و علمی و تمدن اسلامی نقش ممتاز داشت و ایران کانون انقلاب است و ایران می‌تواند و باید امروز هم الگو باشد.

ما اگر مردم‌سالاری داشته باشیم که با معنویت و عدالت توأم باشد آیا این برای دنیا الگو نمی‌شود؟

بسیاری از کسانی که عشق به امام، انقلاب و اسلام داشته و دارند با اتهام‌های گزاف در زندان به سر می‌برند یا در تنگنا و محدودیت قرار می‌گیرند.

اصلاحات می‌گوید: دروغ و تهمت نباشد، آزادی‌های اساسی تأمین شود. همان آرمان‌هایی که در انقلاب ما جلو ه داشت و جوان‌ها برای آن جان دادند مورد توجه و مبنای عمل قرار گیرد.

اصلاحات می‌گوید: به سادگی آبرو و حیثیت افراد صالح به نام دفاع از انقلاب زیر سؤال نروند و مورد اتهام و تحت فشار قرار نگیرند.

این ملت هم اگر به جمهوری اسلامی رأی داده خواسته‌هایی داشته است. بیاییم بررسی کنیم مردمی که به جمهوری اسلامی رأی دادند به چه چیزی رأی داده‌اند؟

شما مصاحبه‌ها و گفتارهای امام در قبل و پس از پیروزی انقلاب تا مرحله رفراندوم جمهوری اسلامی را بخوانید. مردم به آن جمهوری اسلامی رأی دادند. بعد از انقلاب هم همین امام فرمان هشت ماده‌ای را صادر کردند که تأمین کننده بسیاری از حقوق مدنی افراد و گروهها است.

در قانون اساسی ما هم اصول آن اگر همه‌جانبه و درست و متوازن رعایت شود مطالب آمده است و می تواند تأمین کننده خواست‌های مردم در رأی به جمهوری اسلامی باشد.

ما به اسلام و جمهوری اسلامی اعتقاد داریم. قانون اساسی را چارچوب عملی می‌دانیم. همین حقوقی را که در قانون اساسی به ملت داده شده است ما همان را می‌خواهیم.

البته قانون اساسی وحی منزل نیست. ساز و کاری هم در آن گنجانده شده و می‌شود در قانون اساسی تجدیدنظر کرد.

ما معتقدیم این نظام باید بماند و البته که اصلاحات مداوم براساس موازین و معیارهای درست راه تداوم نظام و انقلاب هم هست و راه دیگری نیست.

واقعا من نگرانم با تقابلی که در درون کشور ایجاد شده که باعث ایجاد توهم و شیدایی در یک سو و ایجاد نفرت در طرف دیگر شده است و دائماً هم از دو طرف به آن دامن زده می‌شود. از اصطکاک میان شیدایی بی‌حساب و نفرت فزاینده باید ترسید و به خدا پناه برد.

برخی از رفتارها دارد نظام را تضعیف می‌کند و چهره انقلاب و اسلام را زشت جلوه می‌دهد.

ما می‌گوییم این جو مسموم درمان شود. هر منتقدی برانداز و عامل دشمن به حساب نیاید و اگر فضا تلطیف و تعدیل شود بسیاری از مسائل حل خواهد شد.
فضا باز شود، احزاب و گروه‌ها کار کنند و عقلا هم‌ ساز و کاری را برای انتخابات در نظر بگیرند تا در آن حرف و حدیث نباشد. خدا می‌داند اگر چنین شود آرامش و ثبات و پیشرفت از هر جهت تأمین خواهد شد.

اگر ظلمی شده است که شده است همه بیاییم عفو کنیم و به آینده نگاه کنیم و اگر به نظام و رهبری ظلم شده است به نفع آینده از آن چشم‌پوشی شود و ملت هم از ظلمی که بر او و فرزندانش رفته است می‌گذرد و آن وقت همه به آینده بهتر رو خواهیم آورد. البته همه بکوشیم برای آینده روی فضای سالم و امن و آزاد و تأمین حقوق مردم همراه و زمینه‌ساز شویم.

حاضرین در این دیدار در آغاز ضمن عرض ارادت به پیشگاه حضرت صدیقه طاهره و تسلیت به مناسبت ایام فاطمیه، از عظمت روحی رزمندگان در دفاع مقدس و آرمانها و خواسته های آنها یاد نموده، ضمن تأکید بر جایگاه والای سپاه و بسیج نسبت به وقایع روز جامعه و بروز تلقی ایستادن بسیج و سپاه در برابر خواست مردم ابراز نگرانی نمودند.

همچنین با اشاره به این نکته که اصلاح‌طلبی اصیل راهی مطمئن برای جریان یافتن اندیشه‌های امام و استقرار قانون اساسی و پیشرفت کشور است بر لزوم حضور در صحنه‌ها و بخصوص پرکردن خلاء رابطه میان توده مردم و رهبران و شخصیت‌های اصلاح‌طلب تأکید شد.

همچنین رزمندگان و ایثارگران حاضر در این نشست بر اهمیت اطلاع‌رسانی بهتر به علماء اعلام و انتقال این توقع جامعه به مراجع برای سخن گفتن و موضع‌گیری در برابر ناروایی‌ها و نارسایی‌های جامعه و ظلمی که بر افراد می‌رود و رفتارهایی که به اسلام و انقلاب و ایران لطمه می‌زند شده و علماء بزرگوار را پناه مردم و اسلام دانستند.