سیدمحمدخاتمی: فضای موجود باعث افزایش بدبینی و خشونت می‌شود

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب- سرویس سیاسی: به مناسبت میلاد مسعود حضرت فاطمه زهرا(س) و روز زن و هفته مادرعده ای از بانوان با حجت الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی دیدار و گفت‌وگو کردند. 

به گزارش آفتاب، در این دیدار رییس‌جمهور سابق کشورمان با عرض تبریک میلاد مبارک حضرت صدیقه طاهره(س) اظهار امیدواری کرد که همگی موفق به شناخت بینش و منش و راه این بزرگوار و بزرگوارانی مثل او و عمل بر اساس اندیشه و روش آن بزرگواران باشیم. 

وی درباره جایگاه زن در جامعه و لزوم اهتمام به مسائل زنان گفت: درباره زن مطالبی گفته شده و می‌شود که در جای خود درخور توجه و به جهاتی درست است. ولی لازم است اساسی‌تر به این مسأله پرداخته شود. 

رئیس بنیاد باران افزود: در اسلام قطعاً توجه ویژه‌ای به زن شده است و از اهتمام و محبت پیامبر اکرم(ص) نسبت به زن و امور زنان بسیار شنیده‌ایم ولی نباید چنین امری را صرفاً عاطفی دانست بلکه حکایت‌گر معنای بسیار عمیقی است. 

رئیس دولت اصلاحات تصریح کرد: در همه ادیان الهی بخصوص اسلام فضیلت انسانی در تقرب آدمی به خدا و جلب رضایت اوست که در واقع به معنی تخلق به اخلاق الهی و باصطلاح خداگونه شدن است. هر چه انسان در این جهت بالا بیاید و پیش برود؛ با فضیلت‌تر خواهد بود. 

وی سپس به بررسی معیارها و ملاک‌هایی که در اسلام برای این فضیلت برتر اشاره شده پرداخت و گفت: پیامبر اکرم(ص) مکرر فرمود: خداوند به خشنودی فاطمه خشنود و به ناخشنودی او ناخشنود می‌شود. در اینجا می‌بینیم که سخن از رضایت فاطمه از خدا و خشم او از خشم خدا نیست که قطعا حضرت زهرا چنین بوده است؛ بلکه امر بالاتر مطرح می‌شود اینکه خدا به خشم و خشنودی حضرت زهرا خشمگین و خشنود می‌شود؛ یعنی فاطمه(س) در اسلام معیار است و معیار و ملاک برای انسانیت می‌شود به هر حال این روز را به شما زنان عزیز و همه انسان‌های فضیلت خواه شادباش می‌گویم. 

وی سپس اظهار داشت: از حضور در جمع شما خوشوقتم؛ به خصوص که این جمع از زنان فرهیخته و موثر و فداکار تشکیل شده است کسانی هستند که عزیزان خود را در جریان‌های اخیر از دست داده‌اند و نیز زمانی كه شهیدانی در جنگ داشتند؛ یعنی خانواده شهیدانی در همه دوران و سی و چند ساله و همچنین خانواده مکرم زندانیان و بیاناتی که ایراد شد نیز همگی ارجمند و مفید بود؛ بخصوص آنچه سرکار خانم اعرابی؛ مادر شهید سهراب اعرابی و نیز سرکار خانم محمدی گفتند که نشانه روح بلند زنان ما و نیز جهتی است که ما اصلاح‌طلبان برگزیده‌ایم و ایران اسلامی را امن، آزاد، آباد و سربلند و دارای جایگاهی والا در عرصه جهانی می‌خواهیم. این دیدگاه دیدگاه ماست. 

خاتمی با یادآوری زنانی که اینک در زندان یا حصر به سر می‌برند گفت که جای این زنان در میان ما و در عرصه اجتماع بسیار خالی است. 

وی با بیان اینکه «فکر می‌کنم دشواری زندان برای زنان بیشتر است هم برای خود‌شان و هم برای خانواده آنها»، ادامه داد: من اظهار امیدواری کردم؛ برای تغییر این فضای ناگوار کنونی که زیانش به همه و بیش از همه به نظام و ایران می‌رسد و برای باز شدن فضا زندانیان آزاد شوند و در گام اول شاهد آزادی زنان زندانی باشیم که نشد ولی برای کار خیر هیچ‌گاه دیر نیست. 

رئیس‌جمهور سابق کشورمان تاکید کرد: معتقدم این فضا که موجب افزایش بدبینی و خشونت از هر طرف می‌شود و تغيير آن می‌تواند همه را به خدمت؛ اعتلاء ایران و بهبود زندگی و حرکت به سوی آرمان‌های انقلاب در کنار هم تشویق کند. 

وی همچنین تصریح کرد: این نیروها و انرژی‌هایی که بخصوص در این دو سال برای دفع و حذف یکدیگر؛ صرف شده است اگر صرف تکامل وضع روحی خودمان و بهبود وضع زندگی و رسیدگی و خدمت به انقلاب و کشور و حرکت در جهت آرمان‌های والای ملت می‌شد؛ مطمئنا امروز وضعی به مراتب بهتر از آنچه هست داشتیم و شاهد میدان‌داری تندروها و کسانی‌که جز به حذف و تخریب نمی‌اندیشند نبودیم.

خاتمی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به مطالب فراوانی که درباره زن و جایگاه زن مطرح شده گفت: این صحبت‌ها در جای خود، خودش در خور ملاحظه و از جهاتی درست است، چه در مورد وضع زن در گذشته و نیز خدمت اسلام به زن و چه درباره وضعیت زنان در جهان کنونی؛ ولی به نظر من باید کمی عمیق‌تر به این موضوع بنگریم. 

وی ادامه داد: اگر بخواهیم راجع به زنان؛ مردان و جامعه و یا حقوق انسان‌ها صحبت کنیم باید قبلا مشخص کنیم که چگونه به هستی، انسان و زن و مرد نگاه می‌کنیم چرا که تمام نظامات و نهادهای اقتصادی، حقوقی، قضایی و اجتماعی و سیاسی متاثر از نحوه نگاهی است که جامعه و انسان به مقولات مختلف هستی و زندگی دارد. 

وی با بیان اینکه «با کمال تاسف نگاه به زندگی و اجتماع در تاریخ تا همین امروز نگاه مردانه بوده است»، اظهار داشت: شما اگر به ادبیات ملت‌های مختلف و اصطلاحات فلسفی؛ سیاسی و اجتماعی نگاه کنید این امر را خوب درک می‌کنید. در جامعه و ادبیات و فرهنگ ما؛ مردانگی یعنی فضیلت و نیکی. مردانگی یعنی شخصیت خوب و والا و فضیلت که مایه برتری و عظمت شخصیت انسان است با مردانگی- جوانمردی مرادف می‌شود. 

رئیس موسسه بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ و تمدن‌ها افزود: "آرته" یونانی که در فرهنگ فلسفی ما به فضیلت ترجمه شده است در زبان‌های اروپائی به "ویرتوس" و "ویرچيو" ترجمه شده است و "ویر" خصوصیت مردی است چنانکه در ادبیات فارسی "هنر" را که می‌توان به جای فضیلت به کار برد در اصل "هونر" است که باز هم مایه آن مردی است. می‌بینیم که در این میان زن جایگاهی ندارد. 

خاتمی ادامه داد: با کمال تاسف امروز هم وقتی از حقوق به‌حق پایمال شده زنان در طول تاریخ صحبت می‌شود گویا ملاک و معیار باز مرد است و زن وقتی جایگاه خود را می‌یابد که همسان مرد شود در حالیکه مرد؛ مرد است و زن؛ زن است و هر دو انسان. تا این نگاه عوض نشود ما نمی‌توانیم منتظر تحولات در عرصه‌های اقتصادی؛ معیشتی؛ حقوقی؛ قضایی و مدنی باشیم و اگر از چاه هم بدر‌آییم به چاله می‌افتیم! 

وی تاکید کرد: اگر خواستار تحولیم باید ابتدا دیدگاه را متحول کنیم و با نگاه دیگری تاریخ و انسان و از جمله زن را بنگریم. 

رئیس‌جمهور سابق کشورمان با طرح این سئوال که «آیا اسلام به تاریخ و جامعه و انسان نگاه مردانه دارد؟»، افزود: ما یک حقیقت دین داریم که نزد خداست و بر قلب پیامبر نازل کرده است و یک دین تاریخی داریم که در تاریخ تحقق پیدا کرده است. 

وی تصریح کرد: تفکیک عادت‌ها و سنت‌ها و تعصب‌ها به نام دین و نهادینه شدن آنها با آنچه حقیقت دین است مسأله مهم و البته حساس و ظریفی است. باید ببینیم در دین تحقق یافته چه دیدی حاکم بوده است؟ و آیا در حقیقت دین هم همین دید وجود دارد؟ 

خاتمی با بیان اینکه «مایه دین؛ امر قدسی و حقانی است باید هوشیار باشیم که امر تاریخی و زمانی و مکانی بجای امر مطلق و حقانی ننشیند»، اظهار داشت: از جمله در مورد زن و جامعه باید ببینیم نگاه دین؛ خداو پیامبر به جامعه و انسان و زن و مرد نگاه مردانه بوده است یا فراجنسیتی؟ من وقتی در حد دانش و توان اندک خود به قرآن و اسلام می‌نگرم؛ وقتی در قرآن و روایات خطاب متوجه گوهر انسانی است آنجا دیگر مونث و مذکر رنگ می‌بازد و وجود ندارد. 

رئیس‌جمهور سابق کشورمان افزود: اگر چنین برداشتی درست باشد باید بگوئیم که این دیدگاه هم در سلسله علل احکام است همانگونه که استاد شهید مطهری درباره عدالت می‌گفت و من افزودم که اخلاق هم در سلسله علل احکام است. یعنی حکم خدا حکمی است که با عدالت و اخلاق سازگار باشد. 

وی همچنین گفت: در اینجا نیز اگر حکمی با انسانیت که امری فراجنسیتی است ناسازگار بود باید گفت نمی‌تواند حکم خدا باشد و در انسانیت زن و مرد کاملا یکسانند به هر حال اگر دیدگاه عوض شود خیلی از شرایط زندگی و حتی نهادهای اجتماعی اعم از اقتصادی؛ حقوقی، سیاسی و... هم تغییر خواهد کرد. این موضوع البته نیاز به بحث‌های دقیق‌تر و گسترده‌تر دارد که مجال آن، اینجا نیست. 

خاتمی در بخش پایانی خود به شرایط کشور و منطقه اشاره کرد و گفت: با توجه به این شرایط اولویت مسئولیت و رسالت زنان و مردان ما در عرصه اجتماع با حقوق مدنی و شهروندی است. 

وی تاکید کرد: فکر می‌کنم در جوامعی مثل ما حقوق مدنی و شهروندی قبل از موضوعات جنسیتی باید مورد توجه باشد یعنی برای برخورداری از ابتدائی‌ترین حقوق مدنی و شهروندی از جمله از سوی زنان، در این زمینه شاهد هوشیاری و احساس مسئولیت خوبی هستیم. 

رئیس‌جمهور سابق کشورمان با بیان اینکه «در تحولات اخیر خاورمیانه زنان هم حضور در خور تحسین دارند»، اظهار داشت: مردم اعم از زن و مرد چه می‌خواهند؟ اینکه دیکتاتوری نباشد، انتخابات آزاد باشد، احزاب، گروه‌ها و تشکل‌ها آزادانه و با امنیت فعال باشند، مسئولان انتقادپذیر باشند و قدرتی که در اصل متعلق به مردم است جابه‌جائی آن با مسالمت صورت گیرد. 

وی تاکید کرد: البته این بدان معنی نیست که زنان از حقوق و مصالح صنفی و خاص خود صرف‌نظر کنند ولی اگر حقوق اساسی و مدنی به معنی عام تامین شد امكان دستیابی به دیگر حقوق و مصلحت‌ها هم بیشتر خواهد شد. 

به گفته سيد محمد خاتمی، در جوامعی مثل ما که از یک تاریخ استبداد‌زده رنج می‌برد و انسان در آن چه توسط مستبدان و چه استعمارگران و سلطه‌گران تحقیر شده است. اگر این انسان حق و حرمت و امنیتش به رسمیت شناخته شود و حق حاکمیت خود بر سرنوشت را تامین کند می‌تواند سر فرصت خیلی از مسائل دیگر را نیز حل کند. 

سیدمحمد خاتمی خاطر نشان کرد: تکرار می‌کنم در مورد خودمان اگر همه بخش‌های جامعه و گروه‌ها و بخصوص حاکمان با داور قرار دادن قانون اساسی جلو انحصارطلبی و بخصوص حاکمیت گروه‌های تند از هر طرف که باشد را بگیرند در وضعیت مناسبی قرار خواهیم گرفت. همه باید با هم این مهم را به انجام برسانیم و این کار میسر است و در درجه اول نفعش به نظام خواهد رسید.

در آغاز این دیدار تعدادی از زنان حاضر به طرح مسائلی پرداختند. از جمله خانم زهرا شجاعی، رييس مرکز امور مشاركت زنان نهاد رياست‌جمهوری در دولت اصلاحات گفت: خوشحالیم که بار دیگر فرصتی ایجاد شد تا در شرایط حساس؛ بحرانی و نگران کننده که حاکم بر جامعه و منطقه ما و جهان اسلام هست تجدید عهدی با افکار و اندیشه‌های آقای خاتمی داشته باشیم و هم اعلام کنیم حقیقتاً مواضع روشن و حکیمانه آقای خاتمی که در طی سال‌های گذشته و به خصوص اخیراً اعلام شده حاکی از نگرش عمیق و الهی و در عین حال دلسوزانه ایشان نسبت به آرمان‌های حضرت امام؛ انقلاب و حفظ کیان نظام و انقلاب اسلامی است. 

وی افزود: ماه خرداد همواره برای ما ماهی مملو از حوادث و اتفاقات گوناگون تلخ و شیرینی بوده که این ماه را به نوعی به ماه سرنوشت‌ساز و به تعبیری ماه قدر جمهوری اسلامی تبدیل کرده است. 

شجاعی تصریح کرد: به حق توسل به حضرت زهرا(س) و الگو گرفتن از رسالت و شجاعت و همه‌جانبه‌نگری و جامعیت شخصیت ایشان می‌تواند نه برای ما زنان بلکه برای همه انسان‌هایی که تشنه حقیقت هستند الگو و اسوه باشد. 

مشاور رئیس دولت اصلاحات خاطر نشان کرد: وجود حضرت زهرا اسوه انسانیت است که با عمر کوتاه خود و حوادث متعددی که با آنها مواجه بودند برای ما خلایی را باقی نمی گذارد که در حوادث گوناگون چه برخوردی باید داشت و چه موضع گیری باید کرد. 

خانم پروین فهیمی، مادر سهراب اعرابی نیز در این دیدار گفت: به عنوان یک مادری که فرزندش را از دست داده طی دو سال گذشته رنج بسیاری برده‌ام ولی باز دعا می‌کنم این اتفاق برای هیچ مادری نیافتد و این اتفاقات دیگر تکرار نشود. 

وی تاکید کرد: شخصاً همان خواسته خود را که در نزد شما و دوستان اعلام کرده‌ام باز هم حاضرم تکرار کنم: از خون فرزندم می‌گذرم به شرط آنکه تمامی زندانیان سیاسی و آقایان موسوی و کروبی و همسران‌شان آزاد گردند.(تشویق حضار) 

مادر سهراب اعرابی خاطر نشان کرد: همگی باید برای رسیدن به خواسته‌های به حق مردم و آینده روشن کشورمان تلاش کنیم تا عدالت و برابری رواج یابد و خشونت و کینه‌توزی و انتقام‌جویی جای خود را به عشق و صلح و مهرورزی دهد و همه ایرانیان با هر عقیده واندیشه در کنار یکدیگر با صفا و صمیمیت زندگی کنند. با امید بهترین روزها برای همه مردم ایران و دنیا.

خانم محمدی نیز در سخنانی اظهار داشت: در این جمع خانواده‌های زندانیان سیاسی نیز هستند و من نیز جزء کوچکی از آنها هستم. واقعاً خانواده زندانی سیاسی بودن زجر بزرگی است؛ رنج‌های بزرگی می‌برند یک روی سکه رنج هست ولی روی دیگر سکه برای آنها افتخار است. 

وی افزود: صحبت اخیر شما یک زبان مدنی بود؛ یک زبان بسیار بسیار مناسب حال جامعه ما بود. شاید افراط‌گران از هر دو سو مخالفان این صحبت‌ها باشد؛ جامعه ما تشنه این زبان مدنی هست. درست است به ما رنج تحمیل می‌شود ناملایمات زیادی را از جانب بخشی از حکومت تحمل می‌کنیم ولی هنر ما خانواده‌ها این است از مشی مسالمت‌آمیز فاصله نگرفته‌ایم. 

محمدی ادامه داد: ما همچنان اصرار داریم زبان؛ گفتار و کردار ما باید مدنی باشد؛ زبانی که از خشونت پرهیز می‌کند. امیدواریم این زبان ادامه پیدا کند زیرا این امر علاوه بر اینکه به رشد جامعه ما کمک می‌کند از طرفی وحشت را از جامعه پاک می‌کند. 

وی همچنین اظهار داشت: ما به دنبال انتقام و کینه‌توزی از هیچ‌کس نیستیم؛ ما اهل گذشت و ایثار هستیم. هر چه بر ما سخت بگیرند ما گذشت و ایثارمان را باید بیشتر کنیم این به معنای گذشت از حق مردم نیست؛ خیر. باید بر باورها و ایمان‌های خودمان محکم بایستیم اما با گذشت و ایثار. هر چه زبان ما مسالمت‌آمیزتر باشد راه را بر تندروها می‌بندیم. کسانیکه می‌خواهند خشونت را در جامعه بیشتر کنند. از گفتارهای شما خیلی استقبال می‌کنیم؛ گفتارهای‌تان روشنگرایانه است و خواهش ما این است این را ادامه بدهید. 

محمدی خاطرنشان کرد: خدا را شکر می‌کنم از اینکه سال 76 مسأله‌ای به نام اصلاحات با وجود گران‌قدر شما در ایران مطرح شد و راه مسالمت و فعالیت مدنی را به روی ما باز کرد و امیدوارم بعد از این بیش از پیش این راه را طی کنیم.