افزايش 413 درصدی گرانی خرداد 90 نسبت به خرداد 89

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: افزایش قیمت مواد غذایی در «خردادماه امسال، در مقایسه با خرداد89» نسبت به افزایش قیمت «خرداد 89، نسبت به خرداد 88» بیش از 413 درصد بیشتر بوده؛ این گرانی فوق‌العاده را آمارهای بانک مرکزی می‌گوید. 

      

تفاوت تورم و گرانی
تحلیل آمار‌ها نشان می‌دهد که 413 درصد در واقع تورم نیست، بلکه «افزایش درصد رشد قیمت‌ها» از 8/6 درصد در خرداد 89، به 9/34 درصد در سال 90 است. 

هنوز تورم خردادماه سال جاری اعلام نشده است و آخرین آمار‌های تفکیک شده بانک مرکزی، مربوط به فروردین ماه سال جاری است. 

بر اساس جدول شماره یک شاخص کالاها و خدمات مصرفی مناطق شهری ایران (1383=100) تورم خوراکی‌ها مجموعا در فروردین 90، نسبت به فروردین 89، 25.7 درصد گزارش می‌شود. شایان ذکر است، این تورم در سال قبل (یعنی فروردین 89، نسبت به فروردین 88) 14.1 درصد بوده است. (شاخص بهای کالاها وخدمات مصرفی در مناطق شهری ایران، اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی، دایره شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی، فروردین ماه 1390) در واقع در این شیوه محاسبه تورم، بانک مرکزی گروه‌های خوراکی را در دسته‌بندی‌ها و اوزان غلات و نان با ضریب اهمیت 4.56 درصد، گوشت با ضریب اهمیت74/6 درصد، ماهی و حیوانات دریایی با ضریب اهمیت79/0 درصد، لبنیات و تخم پرندگان با ضریب اهمیت47/3 درصد، روغن‌ها و چربی‌ها با ضریب اهمیت97/0 درصد، میوه‌ها و خشکبار با ضریب اهمیت26/5 درصد، انواع سبزی، حبوب و فرآورده‌های سبزی با ضریب اهمیت87/3 درصد، قند، شکر، مربا، عسل، شکلات و محصولات قنادی با ضریب اهمیت27/1 درصد، نمک و ادویه، سس‌ها و چاشنی‌ها و ترکیبات خوراکی با ضریب اهمیت32/0 درصد، دسته‌بندی کرده و بر اساس وزن (ضریب اهمیت) هر کدام، آنها را محاسبه و مجموع آنها را به عنوان درصد تورم اعلام می‌کند. اما آنچه در این گزارش به آن اشاره شده است، درصد رشد قیمت‌ها (بدون در نظر گرفتن ضریب اهمیت آنها که بانک مرکزی از آن استفاده می‌کند) است. در واقع مفهوم آن گرانی هر کدام از کالاها، بر اساس قیمت آنها ـ و نه شاخص کلی گروه از کالا‌ها ـ است. 

  

افزایش قیمت سالانه
اداره آمار بانک مرکزی هر هفته گزارشی از متوسط قیمت خرده‌فروشی به رسانه‌های گروهی ارسال می‌کند که در آن فهرستی از قیمت مواد غذایی درج شده است. بر اساس این جدول می‌توان افزایش قیمت اقلام موجود را نسبت به زمان مشابه در هفته، ماه و سال قبل محاسبه کرد. آنچه در اکثر رسانه‌ها منتشر می‌شود همین است. 

اما با مراجعه به آرشیو سال‌های قبل و در مقایسه تغییرات سالانه آنها، یک نکته جلب‌توجه می‌کند؛ درصد رشد سالانه امسال قیمت مواد غذایی، به طرز بی‌سابقه‌یی دگرگون شده است. 

متوسط درصد رشد سالانه قیمت مواد غذایی در خردادماه، در سال‌های 87 تاکنون، 77/12 درصد است، این در حالی است که متوسط افزایش قیمت سالانه در خردادماه امسال، نسبت به سال گذشته 9/34 درصد ثبت شده است. به عبارتی افزایش قیمت‌ها در خردادماه امسال در مقایسه با سال قبل، بیش از 23/413 درصد بیشتر از افزایش قیمت مواد غذایی در خردادماه سال 89، نسبت به سال 88 است.
 
افزایش قیمت‌های خردادماه امسال، 29/173 بیشتر از میانگین افزایش قیمت‌های سالانه در خردادماه سال‌های 87 تاکنون است. 

براین‌اساس، درصد رشد قیمت‌ها در خردادماه سال 87، نسبت به زمان مشابه سال 86 برابر 34/7 درصد بوده است، در خردادماه سال 88، همزمان با انتخابات ریاست‌جمهوری دهم، قیمت مواد غذایی نسبت به خرداد ماه سال قبل، تنها 04/2 درصد رشد دارد. 

در خرداد سال 89، درصد رشد مواد غذایی نسبت به خرداد 88، به 8/6 درصد افزایش می‌یابد.
در خرداد ماه امسال اما، ناباورانه شاهد افزایش حدود 35 درصدی مواد غذایی نسبت به زمان مشابه سال قبل هستیم. براساس جداول بانک مرکزی در چهار هفته خردادماه امسال، می‌توان چنین استنباط کرد که قیمت مواد غذایی بطور متوسط 9/34 درصد نسبت بمدت مشابه سال قبل رشد داشته است.

افزایش قیمت‌های خردادماه امسال
بر اساس آماری که بانک مرکزی برای چهار هفته خردادماه منتشر کرده است، می‌توان نتیجه گرفت که گروه تخم مرغ با میانگین افزایش 5/141 درصدی در صدر افزایش قیمت‌ها و چای با افزایش 8/5 درصدی پایین‌ترین افزایش قیمت را نسبت بمدت مشابه سال قبل داشته است. بر این اساس افزایش قیمت‌ها در خردادماه امسال، در مقایسه با خرداد سال 89، در گروه‌های یازده‌گانه این گزارش به ترتیب افزایش قیمت عبارت است از: تخم‌مرغ با 5/141 درصد، میوه با 7/57 درصد، روغن با 5/45 درصد، حبوبات با 6/27 درصد، برنج با 9/24 درصد، سبزیجات با 3/21 درصد، قند و شکر با 5/20 درصد، گوشت مرغ با 6/18 درصد، گوشت قرمز با 12 درصد، لبنیات با 6/8 درصد و چای با 8/5 درصد. 

نکته‌یی که در این بین حایز توجه است آن است که 12 درصد افزایش قیمت گروهی مثل گوشت قرمز، چیزی حدود 1500 تومان است، این در حالی است که 20 درصد گروهی مثل قند و شکر، تنها حدود 240 تومان است.

گرانی در طول 6 سال گذشته
حالا سال، سال 1390 است. خیلی وقت از آن روزها گذشته که بنزین زیر صد تومانی در ماشین‌ها می‌ریختند، از آب برای شست و شوی ماشین استفاده می‌کردند و. . . مشاغلی مثل دوره‌گردهایی که به دنبال نان خشک‌ها، در منازل می‌رفتند اصلا دیگر وجود ندارند. 

مردم ایران بالاخره صرفه‌جویی را می‌آموزند و چه آموزش گرانی! واحد این اعداد تومان یا ریال نیست، اینها درصد افزایش قیمت هستند. 459، 384، 359 و. . . اینها درصد افزایش قیمت اقلام خوراکی از در طول شش سال گذشته تاکنون هستند. 

در آرشیو بانک مرکزی، جدول خرده‌فروشی مواد غذایی تا قبل از خرداد 1386 موجود نیست، اما هنوز هم در آرشیو مطبوعات قیمت دوران سال 1384، به نقل از گزارش‌های بانک مرکزی موجود است. در این بخش مقایسه‌یی انجام شده بین قیمت مواد غذایی اعلامی از سوی بانک مرکزی به نقل از خبرگزاری فارس در هفته اول مردادماه 1384، با هفته آخر خردادماه 1390. 

میانگین افزایش قیمت‌ها در هفته آخر خردادماه امسال، در مقایسه با هفته اول مردادماه سال 84 (ابتدای ریاست‌جمهوری دکتر احمدی‌نژاد) حدود 180 درصد است. به ترتیب گروه‌های تخم‌مرغ با 307 درصد، میوه 2/303 درصد، گوشت قرمز با 6/201 درصد، سبزیجات با 3/199 درصد، برنج با 191 درصد، روغن با 5/153درصد، قند و شکر با 5/146 درصد، لبنیات با 9/112 درصد، گوشت مرغ با 5/110 درصد و چای با 4/71 درصد، در آخرین هفته خرداد ماه امسال، در مقایسه با نخستین هفته از نخستین ماه آغاز به کار دکتر احمدی‌نژاد افزایش قیمت داشتند. انگور، سیب گلاب و خربزه به ترتیب با 1/459 درصد، 8/384 درصد و 5/359 درصد در بین اقلام مورد بررسی در اینجا صاحب بیشترین افزایش قیمت‌ها و پنیر پاستوریزه، پرتقال درجه یک و شیر، به ترتیب با 2/33 درصد، 7/48 درصد و 6/66 درصد کمترین رشد قیمت‌ها را داشتند. ریز قیمت‌ها و تغییرات را می‌توانید در نمایه‌ها و جداول مشاهده کنید. 

ذکر این نکته نیز بجاست، که برخی اقلام موجود در گروه میوه جات در دو جدول مرداد 1384و خرداد 1390، شاید به دلیل تغییر فصل (که در گزارش‌های هفتگی بانک مرکزی نیز معمول است) موجود نبودند که عملا محاسبه تغییرات قیمتی آنها ممکن نبوده، لذا نگارنده با توجه به نبود گزارش مزبور در آرشیو بانک مرکزی، ناگزیر شده اطلاعات آن را از آرشیو خبرگزاری‌ها تهیه کند، بنابراین تنها در گروه میوه‌جات، مبنای محاسبه و گنجاندن اقلام، موجود بودن قیمت هر قلم کالا در هر دو تاریخ (هفته سوم خرداد 90 و هفته اول مرداد 90) و وجود آن در آرشیو خبرگزاری‌ها بوده است.

افزایش قیمت‌ها به کدام سو؟
در سوم تیرماه 1384، محمود احمدی‌نژاد با شعار گسترش عدالت، ایجاد تحولات ساختاری در اقتصاد کشور به قصد اصلاح آن، حمایت از مستضعفان و. . . روی کار آمد. هنوز آن مصاحبه معروف دکتر محمود احمدی‌نژاد، که آن روزها مثل امروز شناخته شده نبود در گوش بسیاری از ما زنگ می‌زند: «یعنی مشکل کشور ما، شکل موی جوان‌هاست؟ یعنی مشکل مردم ما اینه؟ جوان هر طور که می‌خواهد موی خود را بزند، به من و شما چه ربطی دارد؟ دولت باید بیاید و اقتصاد را سامان بدهد ...» و چه سامانی ... 

در این دوران هر چه واردات خودروهای لوکس، روز به روز افزایش یافت، به همان اندازه هم قیمت مواد غذایی، کرایه وسایل نقلیه عمومی و. . . رشد کرد. حسب قاعده، ماشین‌های 200 میلیون تومانی را قشر مستضعف مصرف نمی‌کنند، مستضعفان هستند و گرانی 70 تا 100 درصدی کرایه اتوبوس و چند برابر شدن قیمت نان. 

از قدیم سیب زمینی، نان و ماست یا تخم مرغ، طعام فرودست‌ترین اقشار جامعه بوده و جالب است که در دولت حامی مستضعفان، نان چند برابر شده، سیب‌زمینی 208 درصد و ماست باز 113 درصد و تخم مرغ هم که 307 درصد افزایش قیمت داشته‌اند. 

مردم آن روزها که یک شانه تخم مرغ به قیمت 1400 تومان می‌خریدند را دیگر تقریبا فراموش کردند. امروز هر شانه تخم مرغ بیش از 5500 تومان قیمت دارد. روزگاری در همین تهران، قیمت بربری 50 تومان بود؛ 50 تومانی که مردم تصور می‌کردند، خیلی گران شده... اما آمدن آقای احمدی‌نژاد و اصلاحات اقتصادی دولت ایشان، اگر در نگاه صاحب‌نظران محل نقد باشد، لااقل یک حسن داشت، مردم فهمیدند «از این هم گران‌تر می‌شود» و اتفاقا، در دوره کسی که شعار فرهنگی می‌دهد چنین چیزی رخ نداد، افزایش قیمت‌های 400 درصدی، در دوران این دولت اتفاق افتاده است.

منابع:
متوسط قیمت خرده‌فروشی مواد خوراکی در تهران، خبرگزاری فارس، مورخ 9/5/1384، کد خبر: 8405090287
گزارش متوسط قیمت خرده فروشی برخی از مواد خوراکی در تهران، اداره آمار بانک مرکزی، هفته‌های چهارگانه خرداد سال‌های: 1387، 1388، 1389 و 1390.