کاهش جمعیت روستایی ایران در پنج سال اخیر
آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: سایت پارسینه در گزارشی از سه برابر شدن سرعت سقوط جمعیت روستایی ایران در پنج سال اخیر خبر داد و نوشت: اولین سرشماری منظم در ایران به وزیر اعظم میرزا حسین خان سپهسالار صدر اعظم ناصرالدین شاه در سال۱۲۸۸ هجری شمسی نسبت داده میشود.
مجلس تنظیمات در آن زمان در مورد سرشماری خانوارها و اشخاص در روستاها مصوب کرد: ”تمامی ساکنان روستا باید شمرده شوند؛ اهالی و غریبه‌ها، زنان و مردان، کودکان و بالغان چه در گهواره باشند و چه در سن خولت، ثروتمندان، مالکان زمین، کشاورزان، تجار، کوچ نشین‌ها، کارگران، غیر-کشاورزها، خارج‌ها، افراد معلول، شل و یک چشمه، زن و مرد، بیوه‌ها، یتیمان، ساکنین قدیمی روستا و تازه‌ورودها. شغل و سن هر فرد باید مشخص و ثبت شود. سن آنها نیز تا جایی که ممکن است باید پرسیده و ثبت شود؛ اگر این ممکن نیست سن آنها باید تخمین زده شود. هیچکسی از این فرمان استثنا نیست.”
با این حال نخستین سرشماری عمومی نفوس و مسکن به صورت علمی در سال ۱۳۳۵ توسط مرکز آمار ایران انجام شد.
بر طبق سرشماری سال ۱۳۳۵ جمعیت کشور ۱۸ میلیون و ۹۵۴ هزار و ۷۰۴ نفر بوده است که از این تعداد کمی بیش از ۶ میلیون نفر شهر نشین و کمی بیش از ۱۲ میلیون نفر روستا نشین بوده اند. طبق این آمار ۳۲ درصد جمعیت کشور شهری و ۶۸ درصد جمعیت کشور نیز روستایی بوده‌اند.
سال ۱۳۴۵ از کــل جمعیت کـشور که بیش از ۲۵ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر بوده است، ۳۸ درصد شهرنشین و ۶۴ درصد در مناطق روستایی و یا به صورت غیر ساکن و عشایری زندگی میکردند.
در سال ۱۳۵۵ سهم جمعیت روستایی کشور به ۵۳ درصد تقلیل یافت و در عوض سهم جمعیت شهری کشور به ۴۷ درصد افزایش یافت.
جمعیت کشور در این سال حدود ۳۳ میلیون و ۷۰۹ هزار نفر بود.
سال ۱۳۶۵ یعنی چند سال پس از اتخاذ سیاست افزایش اولاد در کشور با هدف افزایش جمعیت ، جمعیت کشور به بیش از ۴۹ میلیون و ۴۴۵ هزار نفر می رسد. بر این اساس رشد معمول ۷الی ۸ میلیون نفری هر دهه به یکباره به افزایش حدود ۱۶ میلیون نفر طی ده سال منجر میشود. جالب اینجاست که در این میان افزایش جمعیت با اتخاذ سیاست جدید در شهرها دو برابر روستاها بوده است.
در آمار سال ۶۵ روستانشینی در کشور برای نخستین دهه کمتر از شهر نشینی می شود بدین ترتیب که حدود ۴۶ درصد جمعیت در روستاها و حدود ۵۴درصد جمعیت در شهرها زندگی می‌کنند. این روند موجب اجرای سیاست معکوس ترویج کاهش اولاد در کشور شد.
در سال ۱۳۷۵ – ده سال بعد – جمعیت کشور با ۱۱میلیون نفر افزایش به ۶۰ میلیون نفر رسید که ۶۱درصد آن را شهر نشینان و ۳۹ درصد را روستانشینان تشکیل می‌دادند.
در نهایت در سرشماری ملی سال ۱۳۸۵، جمعیت کشور ۷۰ میلیون و ۴۷۲ هزار و ۸۴۶ نفر اعلام شد که ۶۸ درصد آن را جمعیت شهری و ۳۲ درصد از آن را جامعه رستایی تشکیل می‌داد.
دوم آبان ماه امسال قرار است ۵۴ هزار آمارگیر در سراسر کشور آماده اعزام به شهرها و روستاها شوند.
رئیس مرکز آمار کشور در مصاحبه ای که امروز در خبرگزاری های کشور منتشر شده است اعلام کرده است: پیش‌بینی می‌کنیم در سر شماری امسال جمعیت روستایی ایران به ۲۲ درصد کاهش یابد. براین اساس جمعیت شهری کشور به ۷۸ درصد رسیده است.
به گزارش پارسینه، پیش‌بینی جمعیت ۲۲ درصدی روستایی کشور بدین معناست که تنها در ۵ سال اخیر – از سال ۸۵ تا کنون- جمعیت روستایی ۱۰ درصد کاهش یافته است و اگر این نسبت بدون تغییر تا ۵ سال آینده باقی بماند، در دهه ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ کاهش ۲۰ درصدی جمعیت روستایی کشور را شاهد خواهیم بود. این در حالی است که در ۳ دهه اخیر کاهش جمعیت روستایی همواره ۶ الی ۷ درصد بوده است. ( سال ۵۵ تا سال ۶۵ حدود ۷درصد، سال ۶۵تا ۷۵ حدود۶ درصد و سال ۷۵ تا۸۵ حدود ۷ درصد)
براین اساس می توان گفت نرخ کاهش جمعیت روستایی کشور در ۵ سال اخیر نسبت به متوسط ۳۰ سال گذشته سه برابر شده است.
این اتفاق در حالی روی داده است که نهادهای جهانی آمار نیز در بد بینانه ترین حالت چنین روندی را پیش‌بینی نکرده بودند. اواخر سال ۲۰۰۵ میلادی ( سال ۱۳۸۴ ) سازمان ملل متحد پیش بینی کرد تا سال ۲۰۱۵ یعنی سال ۱۳۹۴ جمعیت روستایی ایران به ۲۶ درصد کاهش می‌یابد و این در حالی است که به گفته رئیس مرکز آمار این جمعیت در حال حاضر و ۴ سال قبل از تاریخ اعلام شده حتی ۴ درصد پایین تر از پیش بینی سقوط کرده است.
سازمان ملل که در آن سال (۱۳۸۴) جمعیت روستایی ایران را ۳۳ درصد و مطابق با آمار اعلامی تهران خوانده بود، پیش‌بینی کرده بود که با کاهش روستا نشینان ایران در سال ۲۰۱۵ به ۲۶ درصد کل جمعیت، ایران تا رده یکصد و سی و دومین کشور روستایی نشین جهان سقوط کند و در سطح جهان جزو کمترین جمعیت‌های روستایی قرار گیرد، جایگاهی که با اظهارات اخیر رئیس مرکز آمار به نظر می‌رسد مدتها است از آن افول کرده‌ایم.
منابع:
۱ – پایگاه اینترنتی اطلاعات مرکز آمار ایران
۲- ترجمه از پایگاه اینترنتی سازمان ملل متحد در خبرگزاری‌ها ۲۷ آبان ۱۳۸۴
۳- مصاحبه رئیس مرکز آمار ایران – خبرگزاری فارس ۲۲ مهر ۱۳۹۰
مجلس تنظیمات در آن زمان در مورد سرشماری خانوارها و اشخاص در روستاها مصوب کرد: ”تمامی ساکنان روستا باید شمرده شوند؛ اهالی و غریبه‌ها، زنان و مردان، کودکان و بالغان چه در گهواره باشند و چه در سن خولت، ثروتمندان، مالکان زمین، کشاورزان، تجار، کوچ نشین‌ها، کارگران، غیر-کشاورزها، خارج‌ها، افراد معلول، شل و یک چشمه، زن و مرد، بیوه‌ها، یتیمان، ساکنین قدیمی روستا و تازه‌ورودها. شغل و سن هر فرد باید مشخص و ثبت شود. سن آنها نیز تا جایی که ممکن است باید پرسیده و ثبت شود؛ اگر این ممکن نیست سن آنها باید تخمین زده شود. هیچکسی از این فرمان استثنا نیست.”
با این حال نخستین سرشماری عمومی نفوس و مسکن به صورت علمی در سال ۱۳۳۵ توسط مرکز آمار ایران انجام شد.
بر طبق سرشماری سال ۱۳۳۵ جمعیت کشور ۱۸ میلیون و ۹۵۴ هزار و ۷۰۴ نفر بوده است که از این تعداد کمی بیش از ۶ میلیون نفر شهر نشین و کمی بیش از ۱۲ میلیون نفر روستا نشین بوده اند. طبق این آمار ۳۲ درصد جمعیت کشور شهری و ۶۸ درصد جمعیت کشور نیز روستایی بوده‌اند.
سال ۱۳۴۵ از کــل جمعیت کـشور که بیش از ۲۵ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر بوده است، ۳۸ درصد شهرنشین و ۶۴ درصد در مناطق روستایی و یا به صورت غیر ساکن و عشایری زندگی میکردند.
در سال ۱۳۵۵ سهم جمعیت روستایی کشور به ۵۳ درصد تقلیل یافت و در عوض سهم جمعیت شهری کشور به ۴۷ درصد افزایش یافت.
جمعیت کشور در این سال حدود ۳۳ میلیون و ۷۰۹ هزار نفر بود.
سال ۱۳۶۵ یعنی چند سال پس از اتخاذ سیاست افزایش اولاد در کشور با هدف افزایش جمعیت ، جمعیت کشور به بیش از ۴۹ میلیون و ۴۴۵ هزار نفر می رسد. بر این اساس رشد معمول ۷الی ۸ میلیون نفری هر دهه به یکباره به افزایش حدود ۱۶ میلیون نفر طی ده سال منجر میشود. جالب اینجاست که در این میان افزایش جمعیت با اتخاذ سیاست جدید در شهرها دو برابر روستاها بوده است.
در آمار سال ۶۵ روستانشینی در کشور برای نخستین دهه کمتر از شهر نشینی می شود بدین ترتیب که حدود ۴۶ درصد جمعیت در روستاها و حدود ۵۴درصد جمعیت در شهرها زندگی می‌کنند. این روند موجب اجرای سیاست معکوس ترویج کاهش اولاد در کشور شد.
در سال ۱۳۷۵ – ده سال بعد – جمعیت کشور با ۱۱میلیون نفر افزایش به ۶۰ میلیون نفر رسید که ۶۱درصد آن را شهر نشینان و ۳۹ درصد را روستانشینان تشکیل می‌دادند.
در نهایت در سرشماری ملی سال ۱۳۸۵، جمعیت کشور ۷۰ میلیون و ۴۷۲ هزار و ۸۴۶ نفر اعلام شد که ۶۸ درصد آن را جمعیت شهری و ۳۲ درصد از آن را جامعه رستایی تشکیل می‌داد.
دوم آبان ماه امسال قرار است ۵۴ هزار آمارگیر در سراسر کشور آماده اعزام به شهرها و روستاها شوند.
رئیس مرکز آمار کشور در مصاحبه ای که امروز در خبرگزاری های کشور منتشر شده است اعلام کرده است: پیش‌بینی می‌کنیم در سر شماری امسال جمعیت روستایی ایران به ۲۲ درصد کاهش یابد. براین اساس جمعیت شهری کشور به ۷۸ درصد رسیده است.
به گزارش پارسینه، پیش‌بینی جمعیت ۲۲ درصدی روستایی کشور بدین معناست که تنها در ۵ سال اخیر – از سال ۸۵ تا کنون- جمعیت روستایی ۱۰ درصد کاهش یافته است و اگر این نسبت بدون تغییر تا ۵ سال آینده باقی بماند، در دهه ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ کاهش ۲۰ درصدی جمعیت روستایی کشور را شاهد خواهیم بود. این در حالی است که در ۳ دهه اخیر کاهش جمعیت روستایی همواره ۶ الی ۷ درصد بوده است. ( سال ۵۵ تا سال ۶۵ حدود ۷درصد، سال ۶۵تا ۷۵ حدود۶ درصد و سال ۷۵ تا۸۵ حدود ۷ درصد)
براین اساس می توان گفت نرخ کاهش جمعیت روستایی کشور در ۵ سال اخیر نسبت به متوسط ۳۰ سال گذشته سه برابر شده است.
این اتفاق در حالی روی داده است که نهادهای جهانی آمار نیز در بد بینانه ترین حالت چنین روندی را پیش‌بینی نکرده بودند. اواخر سال ۲۰۰۵ میلادی ( سال ۱۳۸۴ ) سازمان ملل متحد پیش بینی کرد تا سال ۲۰۱۵ یعنی سال ۱۳۹۴ جمعیت روستایی ایران به ۲۶ درصد کاهش می‌یابد و این در حالی است که به گفته رئیس مرکز آمار این جمعیت در حال حاضر و ۴ سال قبل از تاریخ اعلام شده حتی ۴ درصد پایین تر از پیش بینی سقوط کرده است.
سازمان ملل که در آن سال (۱۳۸۴) جمعیت روستایی ایران را ۳۳ درصد و مطابق با آمار اعلامی تهران خوانده بود، پیش‌بینی کرده بود که با کاهش روستا نشینان ایران در سال ۲۰۱۵ به ۲۶ درصد کل جمعیت، ایران تا رده یکصد و سی و دومین کشور روستایی نشین جهان سقوط کند و در سطح جهان جزو کمترین جمعیت‌های روستایی قرار گیرد، جایگاهی که با اظهارات اخیر رئیس مرکز آمار به نظر می‌رسد مدتها است از آن افول کرده‌ایم.
منابع:
۱ – پایگاه اینترنتی اطلاعات مرکز آمار ایران
۲- ترجمه از پایگاه اینترنتی سازمان ملل متحد در خبرگزاری‌ها ۲۷ آبان ۱۳۸۴
۳- مصاحبه رئیس مرکز آمار ایران – خبرگزاری فارس ۲۲ مهر ۱۳۹۰
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید