تصمیم‌های عجیب موسسه استاندارد در صنعت خودرو!

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: یکی از مکانیزم مهم در روند توسعه صنعتی همراه با ارتقای کیفیت این است که سازمان‌هایی مانند موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی نگاهی به دور از تبعیض نسبت به همه تولیدات داخلی داشته باشد؛ موضوعی که اینک به عنوان یک مشکل هر روز ابعاد تازه‌ای می‌گیرد این است که این موسسه در مورد خودروهای ساخت داخل روشی بدعت‌آمیز در پیش گرفته که پیامدهای منفی درپی خواهد داشت. 

این موسسه نقش مهمی در افزایش ایمنی و ارتقای استانداردها دارد به خصوص در سال‌های اخیر این نقش پررنگ‌تر شده است اما همه نشانه‌ها در یک سال احیر حکایت از برخورد تبیعض‌گونه موسسه مذکور با شماری از خودروهای ساخت داخل دارد. 

موضوعی که می‌تواند تاسف‌بار باشد این است که سیاست یک‌بام و دو هوا از چنین موسسه‌ای باید دور باشد اما واقعیت این است که به دلایل متعدد این موسسه روشی در مورد تایید استانداردهای برخی از خودروها مانند وانت پیکان در پیش گرفته است که در جای خود نگرانی‌های فزاینده‌ای را دامن زده است. 

این در شرابطی است که ایران‌خودرو تلاش‌های زیادی را در اجرای استانداردهای این موسسه در دستور کار قرار داده است اما چنین به نظر می‌رسد که این سیاست دوگانه موسسه مذکور در صورتی که تجدیدی نظری در آن صورت نگیرد می‌تواند چالش‌های تازه‌ای را متوجه این موسسه کند که باید به دور از هرگونه تاثیرپذیری‌ها و یا برخوردهای گزینشی روندی پایدار را در مورد همه خودروهای ساخت داخل مدنظر داشته باشد. 

این موسسه اینک انگشت اشکال‌تراشی خود را متوجه وانت پیکان کرده و این در حالی است که حتی در مورد وانت زامیاد که گفته می‌شود مشکلات فنی و ایمنی آن نگرانی‌هایی را برای دارندگانش ایجاد کرده، مصون از این نگاه به اصطلاح تیزهوشانه موسسه استاندارد است. 

این سیاست دوگانه برای صنعت خودروسازی به معنای افول جایگاه موسسه استاندارد است، آنهم در زمانی که در مورد همین وانت پیکان همه شواهد و نشانه حکایت از آن دارد که ایران‌خودرو در اجرای معیارهای این موسسه همه دستورالعمل‌های موردنظر را اجرایی کرد و حتی مبادرت به نصب ترمز ضدقفل در چنین خودرویی کرد. از دیگر سو موسسه استاندارد به عنوان یک سازمان مستقل نباید با عینک سیاسی به خودرو‌سازان نگاه کند و فرصت‌های برابر را برای رعایت استاندارد از سوی خودروسازان فراهم کند. این درحالی است که موسسه استاندارد فرصت برابری را درقبال خودرو‌سازان رعایت نمی‌کند. 

این درحالی است که در تاریخ بیست و سوم خردادماه سال 89 مجلس شورای اسلامی قانون ارتقای کیفت و رعایت استاندارد ملی را تصویب کرد و درتاریخ اول تیرماه ماه همان سال احمدی‌نژاد این قانون را به خودرو سازان ابلاغ کرد. در تاریخ اول مهرماه 89 اخذ استاندارد 55 گانه را برای محصولا ت خودروسازان اجباری شد. ایران‌خودرو در تاریخ چهاردهم شهریوماه سال 89 استاندارد 55 گانه رابرای کلیه محصولاتش از موسسه استاندارد اخذ کرد. در تاریخ اول فروردین ماه 90 استاندارد تطابق فرآیند تولید در خطوط تولید از سوی موسسه استاندارد اجرایی شد. این درحالی است که ایران‌خودرو در تاریخ 29 اسفند 89 تست سی او پی را در خط تولید پاس کرد. دیگر خودروسازی 5 ماه بعد از قانون مصوب استاندارد 55 گانه را اخذ کرد. این آمار نشان می‌دهد که موسسه استاندارد چه‌قدر به این خودروساز فرصت داده است که استاندارد را درمحصولاتش رعایت کند. از سوی دیگر نصب ایربگ براساس قانون برنامه پنجم توسعه اجباری شد و ایران‌خودرو در اول مهرماه سال 90 محصولات خود را تجهیز به ایربگ کرد این درحالی است که برخی از محصولات دیگر خودروسازان هنوز مجهز به ایربگ نیستند درحال رایزنی با موسسه استاندارد برای خرید فرصت هستند. بالای 80 درصد وانت نیسان زامیاد مجهز به ترمز ضدقفل نیست. این خودرو ایربگ هم ندارد. میل فرمان آن غیراستاندارد است و به جای تلسکوبی یک محوره است و در تصادفات باعث مرگ قطعی راننده می‌شود. تست تطابق فرآیند تولید در خط تولید نیسان وانت زامیاد رعایت نمی‌شود. پلتفرم (شاسی) آن متعلق به 40 سال پیش است و چطور این پلتفرم استاندارد‌های حداقل را پاس می‌کند جای سوال دارد. 

از منظر دیگر براساس قانون ارتقای کیفیت که توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید نباید خودروهای در حد کیفیت پایین‌تر از قابل قبول تولید و شماره‌گذاری شود. این درحالی است که موسسه استاندارد که متولی تایید صلاحیت تولید خودرو با خود ید‌ک می‌کشد در کمال ناباوری صنعت‌گران رای به شماره‌گذاری وانت نیسان زامیاد می‌دهد که ایمنی چندانی ندارد و باعث مرگ و میر سرنشینان آن در تصادفات جاده‌ای می‌شود. 

اما وانت پیکان ایران خودرو در تاریخ اول تیرماه 90 مجهز به ترمز ضدقفل شد و دارای استاندارد یورو 2 است. کلیه استانداردهای ایمنی منجمله ترمز، استانداردهای دوگانه‌سوز و سی‌.ان.جی و چراغ‌ها را پاس کرده است. موسسه استاندارد چرا فرصت چهارماهه را به ایران خودرو برای وانت پیکان نداد و چرا موسسه استاندارد برخودرد دوگانه با خودروسازان دارد و چراهای دیگر... 

از پیامدهای توقف تولید وانت پیکان مساوی با حذف ایجاد فرصت اشتغال‌زایی در صنعت خودرو کشور است این درحالی است که یکی از دغدغه‌های دولتمردان کشور ایجاد 5 / 2 میلیون فرصت شغلی در سال جاری در کشور است. از منظر دیگر با توفف تولید پیکان سودجویان با استفاده از این خلاء به دنبال واردات وانت‌های بی‌کیفیت چینی هستند تا از این راه برای خود نمدی بسازند و به سود‌های‌های باد‌آورده‌ای دست یابند. از پیامد این سیاست، اشتغال‌زایی برای کارگران خارجی است که مقام معظم رهبری در سخنان خود بارها این سیاست واردات بی‌رویه کالاهای مشابه خارجی به کشور را مورد نکوهش قرارداده‌اند. 

موج اعتراضی وال استریت و صنعت خودرو 

از نگاه دیگر موج اجتماعی وال استریت دراعتراض به سایه سنگین بنگا‌ه‌های مالی‌، بانک‌ها و بورس‌‌ها و بی‌عدالتی‌ها در صحنه سیاست در کشور آمریکا و در مسیر لندن را فراگرفته است از پیامد‌های این موج، بیکاری گسترده، کاهش تولید و بحران‌های مالی است. صنعت خودروی داخلی به ازای تولید هر خودرو دو و نیم شغل ایجاد می‌کند و این خودرو می‌تواند سواری یا وانت باشد. از سوی دیگر جمعیت قابل توجهی از مشتریان ایران‌خودرو کسانی هستند که در شهرها و روستاهای دور و نزدیک به کار حمل بارهای کوچک از طریق وانت‌های در کلاس وانت پیکان پرداخته و از این راه زندگی خود را تامین می‌کنند. به بیان دیگر تا زمانی که بازار برای یک محصول وجود نداشته باشد، این محصول تولید نمی‌شود. وانت پیکان به دلیل ویژگی‌های خاصی که از نظر قیمت و کلاس ابعادی دارد، هنوز جایگزینی در میان دیگر وانت‌های مونتاژ داخل و وارداتی نیافته و لذا تا آن زمان این محصول هم‌چنان مشتری خواهد داشت. وانت‌های وارداتی در بازار ایران عمدتاً وانت‌های دوکابین و شاسی‌بلند هستند که از نظر کلاس و قیمت و حتی کاربرد متفاوتند و این قبیل وانت‌ها را عمدتاً مشتریانی خریداری می‌کنند که نیازی به کسب درآمد از آن راه نداشته و حتی به جای سواری از آن استفاده کرده و از مزایای مربوط مانند وام و سهمیه سوخت برخوردار می‌شوند. خریداران وانت‌های شاسی‌بلند وارداتی حتی افرادی هستند که خودروی به اصطلاح زیر پایشان چیز دیگری است و وانت را برای پیک‌نیک و جاده‌های کوهستانی استفاده می‌کنند. در مقابل، خریداران وانت باپیکان از توان مالی چندان بالایی که بتوانند در صورت عدم تولید وانت پیکان، وانت دوکابین چینی وارداتی بخرند برخوردار نیستند. وانت پیکان در بازار خرید و فروش نیز جایی برای خود دارد و بسیاری از دلالان بازار به خرید و فروش این محصول می‌پردازند. همین‌ها معتقدند در صورتی که این محصول دیگر تولید نشود، قیمت وانت‌های موجود در بازار افزایش خواهد یافت و هنوز اختلاف قیمت این خودرو با سایر انواع وانت اندازه ای هست که جایی هم برای بالا رفتن داشته باشد. در چنین شرایطی نهادهای نظارتی و قانون‌گذار مانند موسسه استاندارد، تولید وانت پیکان را متوقف می‌کند؛ در حالی که هنوز جایگزینی برای آن ارایه نشده و عدم تولید این محصول نه تنها گروهی از نیروی کار شاغل در قطعه‌سازی و خودروسازی و خدمات پس از فروش این محصول را در معرض تهدید بیکاری قرار می‌دهد، بلکه زندگی کسانی را که از این خودرو به عنوان منبع درآمد استفاده می‌کنند، نیز در خطر بحران مالی و شغلی قرار می‌دهد. در عوض سودهای کلان و سریع را برای افرادی در پی دارد که تمام هم و غم شان کوبیدن صنعت خودروی داخلی به بهانه‌هایی چون کیفیت و استاندارد است تا هرچه بیشتر این صنعت را رد کرده و صرفاً در جهت منافع زودرس خود شرایط را تغییر دهند. 

با این همه احوال موسسه استاندارد باید تاملی تازه به سیاست‌های خود داشته باشد و با ارایه سیاست‌های منطقی با درایت با مشکلات صنعت خودروسازی در زمینه برخورداری از استاندارد رویه ای متعادل را در پیش گیرد. 

در هر کشوری معیارهای موسسه استاندارد سندی برای توسعه و رشد کیفیت و افزایش اعتبار صنعتی به شمار می‌رود. بهتر است دست‌اندرکاران موسسه استاندارد که سال‌ها تلاش کردند تا زمینه‌های رشد و توسعه ایمنی محصولات مورد نیاز مردم را فراهم کنند ایا رواست که اینک شاهد باشیم سیاست‌های یک بام و دوهوایی را در صنعت خودروسازی و در مورد برخی از خودروها در پیش گیرد؟