آفتابنیوز : آفتاب: سایت عصر ایران نوشت: سفر علی اكبر صالحی وزیر امور خارجه ایران به ریاض برای شركت در مراسم تشییع جنازه ولیعهد عربستان و نیز تسلیتگویی محمود احمدینژاد به پادشاه سعودی به خاطر درگذشت برادرش، با واكنشهای منفی متعددی از سوی برخی رسانههای اصولگرا مواجه شده است؛ از جمله روزنامه كیهان در شماره امروز خود از شركت صالحی در مراسم تشییع جنازه شاهزاده سلطان انتقاد كرد و نوشت كه چگونه وزارت خارجه از یکسو كشتار مردم بحرین و یمن توسط سعودیها را محكوم میكند و از سوی دیگر به مراسم ختم ولیعهد سعودیها میرود؟
برخی دیگر از رسانههای اصولگرا نیز به تسلیتگویی رئیسجمهور انتقاد كرده و آن را "تسلیت به قاتل" نامیده و به شدت نكوهیدهاند.
در این كه حكومت سعودی تمایلات ضدایرانی دارد و در سركوب مردم یمن و بحرین مشاركت میكند تردیدی نیست اما حساب آداب دیپلماتیک از این مسائل جداست.
هركشوری در حوزه روابط خارجی خود یکسری اصول دارد كه بدانها پایبند است. مثلاً برای حكومت آمریكا حفظ و حراست از اسرائیل یک اصل لایتغیر در سیاست خارجی است و برای جمهوری اسلامی ایران هم آرمانگرایی اسلامی.
این اصول هر چند بنمایه حركت هردولتی در نظام بینالملل را تشكیل میدهند اما پایبندی به آنها مغایرتی با حفظ آداب دیپلماتیک ندارد.
یكی از این آداب هم شركت در مراسم ختم مقامات ارشد كشورهایی است كه با آنها روابط دیپلماتیک برقرار است.
ایران و عربستان، هرچند تضاد منافع آشكاری در منطقه دارند ولی در عالیترین سطح دیپلماتیک -یعنی در سطح سفیر- با یكدیگر رابطه دارند. بنابراین نمیشود كه رابطه دیپلماتیک داشت و در حالی كه دهها هزار زائر ایرانی در همین لحظه در عربستان هستند كوچکترین و پیشپا افتادهترین آداب دیپلماتیک را زیر پا گذاشت.
این نهایت بیانصافی است كه مقامات وزارت خارجه را همواره مورد نقد قرار داد كه دیپلماسی نمیدانند ولی وقتی یک كار مبتنی بر آموزههای اولیه دیپلماسی هم از آنها سر میزند، آسمان و ریسمان به هم بافته شوند تا آن كار مثبت منكوب شود!
احتمالاً كسانی كه از تسلیت رئیسجمهور و شركت وزیر خارجه در مراسم ختم و تشییع ولیعهد عربستان ناراحت شدهاند انتظار داشتند كه رئیسجمهور سه روز جشن عمومی در ایران اعلام كند و وزیر خارجه هم به همتای سعودیاش زنگ بزند و بگوید خوب شد كه مرد!
مشكل بزرگ كشور ما این است كه همه چیز را با هم قاطی میكنند و بر مبنای فرمول "صفر و یک" عمل می كنند. مثلاً چون در این مورد بخصوص عربستان در خلاف منافع ما در بحرین مداخله میكند یا ایران را متهم به ترور سفیرش كرده است، باید دیپلماسی را كنار بگذاریم و حتی یک تسلیت خشک و خالی هم نگوییم.
این در حالی است كه مشكلات ما با عربستان و حركات ما در منطقه كه علیه منافع سعودیهاست به جای خود محفوظ است و حفظ روابط سیاسی و پایبندی به آداب دیپلماتیک هم در جای خود؛ و حضور صالحی در مراسم ختم ولیعهد عربستان به معنای چشم پوشیدن از اختلافات موجود نیست.
وانگهی هر اندازه كه دو كشور از همدیگر دور باشند، سوءتفاهمها و تضادها تشدید میشود و برعكس به همان اندازه كه كشورها به یكدیگر و مردم و مقامات همدیگر احترام بگذارند روابط حسنه تقویت میشود كه یكی از مظاهر این احترام دیپلماتیک و حتی انسانی، همین ابراز همدردی در غمها (مانند فوت مقامات و بروز زلزله و توفان) و اظهار شراكت در شادمانی ملل دیگر (مانند روزهای ملی و استقلال و موفقیتهای بزرگ ورزشی) است.
فراموش نكنیم در دوران جنگ سرد كه دو ابرقدرت شرق و غرب حتی گاه تا آستانه جنگ اتمی هم پیش میرفتند، روابط دیپلماتیک بین آنها در عالیترین سطوح برقرار بود و در همان حال بزرگترین رقابت تاریخ در تقسیم منافع جهان بین آمریكا و شوروی سابق در جریان بود.
حتی در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران هم دو كشور روابط دیپلماتیک خود را ولو در سطحی نازل حفظ كرده بودند.
در واقع عالم روابط بینالملل جایی برای رفتارهای صفر و یكی ندارد و یک دولت و یک سیاستمدار باید این سخن نغز سعدی را آویزه گوش كند كه "نه چندان درشتی كن كه از تو سیر گردند و نه چندان نرمی كه بر تو دلیر شوند... درشتی و نرمی به هم در به است."
همه اینها از این آموزه دیپلماتیک نشأت میگیرند: "پایبندی به اصول منافاتی با حفظ آداب دیپلماتیک ندارد."
لذا بر سبیل انصاف باید گفت كه تسلیتگویی مقامات ایران و حضور صالحی در مراسم تشییع ولیعهد عربستان نه تنها منافاتی با اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران نداشته، بلكه منطبق بر منافع ملی و آداب دیپلماتیک بوده است و در عین حال نافی مواضع ایران در قبال سعودیها نیست چه آن كه رقابت و حتی خصومت به جای خود و آداب دیپلماتیک هم به جای خود.