شكست آمريكا، ظهور اروپا
شكست بوش در عرصه ديپلماسي خارجي باعث شده است تا ايالات متحده در منزوي ترين وضعيت تاريخ خود به حاشيه رانده شود. چهار سال پيش، هنگامي كه بوش هنوز به قدرت نرسيده بود، تاثيرگذاري ايالات متحده بر تحولات جهاني كاملاً چشمگير بود، اما اكنون اتحاديه اروپا تبديل به نماد «ارزش هاي غربي» شده است. اين تحول همزمان با استقلال هرچه بيشتر اتحاديه اروپا از ايالات متحده صورت مي گيرد. اقدامات بوش در عدم جلب رضايت متحدين اروپايي آمريكا، در مورد جنگ عراق از يك سو وعزم جدي اتحاديه اروپا براي مسئوليت پذيري هرچه بيشتر در عرصه جهاني از سوي ديگر باعث تسريع اين روند شده است. اتحاديه اروپا با بازتعريف قانون اساسي خود فرآيند تصميم گيري را تسهيل كرده است. امري كه در مورد اتحاديه اي با 25 كشور عضو چندان ساده به نظر نمي رسيد. فرانسه، آلمان و بريتانيا مدت هاست كه سرگرم مذاكره با ايران بر سر مسائل هسته اي هستند. هرچند خوش بيني نسبت به حاصل اين مذاكرات نبايد افراطي باشد، اما واقعيت اين است كه اين مذاكرات باعث شده است فريادهاي محافظه كاران نويني كه خواستار تكرار طرح شكست خورده بوش در عراق، هستند شنيده نشود. يورو در قياس با دلار هم چنان از ارزش بالايي برخوردار است چرا كه كشورهاي اروپايي مصرانه مي كوشند ارزش پول ملي خود را بالا نگه دارند. اين اقدام هرچند شايد هميشه قرين موفقيت نباشد اما حداقل باعث اتخاذ سياست هاي مبتني بر سرمايه گذاري مي شود. ادعاي محافظه كاران آمريكايي مبني بر بي اهميت نبودن كسري بودجه تنها نوعي عوام فريبي است. چنين رويكردي باعث مي شود تا نه تنها ارزش دلار سقوط كند بلكه قدرت ما به عنوان يك ملت هم تضعيف شود. اروپايي ها هم چنين در بخشش برخي كشورهاي جهان سوم نقش پيشرو را برعهده گرفتند. چنين رويكردي باعث مي شود تا بار سنگين بدهي مالي از دوش كشورهاي در حال توسعه آفريقايي و آمريكاي لاتين برداشته شده و درنهايت درهاي معمولاً بسته اين كشورها بر روي تجار، صاحبان صنايع و سرمايه گذاران اروپايي باز گشوده شود. شايد مهمترين گامي كه اتحاديه اروپا برداشته است، موافقت با عضويت تركيه در اين اتحاديه است. هرچند اين مسأله شايد در اروپاي مسيحي چندان ساده نباشد اما سياستمداران زيرك اروپايي دريافته اند كه بقاي طولاني مدت ارزش هاي غربي بستگي تام به مشاركت اقتصادي گسترده با كشورهاي مسلماني دارد كه براي پيوستن به جرگه كشورهاي موافق غرب، مشكل چنداني ندارند. شايد موارد ذكر شده كوچك و يا حتي قابل صرف نظر تلقي شوند اما اين امر نبايد باعث شود كه اهميت اين موارد به فراموشي سپرده شود. اروپا با استفاده بهينه از خلأ حاصل از اتخاذ سياست هاي نادرست و گاه آزاردهنده آمریکادر عرصه خارجي، در حال بازسازي نقش خود به عنوان رهبري مستقل و واقع گرا براي هدايت جهان است در طولاني مدت اروپايي مستقل و قدرتمند مي تواند نقش رهبر جهان را- كه بوش با تصميمات نادرست خود از آمريكا سلب كرده است- به راحتي كسب كند. اروپاي مستقل مي تواند همزمان به گسترش ارزش هايي چون دموكراسي، تساهل و ترويج گونه هاي متعادل تري از كاپيتاليسم در كشورهاي در حال توسعه كمك كنند. بسياري از مردم ساكن كشورهاي در حال توسعه اميد خود به دموكراسي و كاپيتاليسم را از دست داده اند. بنابراين جاي تعجب نيست كه در اين راه، اقدامات سودجويانه و منفعت طلبانه و گاه غيرانساني شركت ها و نهادهاي چند مليتي تا چه حد موثر واقع شده است! اگر قرار باشد شخصي به مردمان اين سرزمين در مورد ارزش جامعه اي دموكراتيك و كاركرد مطالب كاپيتاليسم سخن بگويد، قطعاً اين شخص جرج بوش نمي تواند باشد. در غياب يك رئيس جمهوري قدرتمند و منطق گرا در آمريكا به نظر مي رسد اروپا به سرعت نقش اصلي را در اين عرصه برعهده گرفته باشد.
