آفتاب: داغ فراموشی محوطه باستانی ۹ هزارساله ازبکی بعد از گذشت ۱۴ سال، بار دیگر با برگزاری همایش "تپه ازبکی" تازه میشود. آخرین اطلاعات از این تپه باستانی که پرونده آن برای ثبت جهانی آماده میشود، نشان میدهد که قلعه مادی آن تخریب شده و دریاچه قویی وسط آن زده شده است.
از نخستین فصل آغاز کاوشهای علمی در تپه ازبکی، ۱۴ سال میگذرد و اکنون با برگزاری همایش " تپه ازبکی " داغ آن دوباره تازه میشود. محوطه باستانی ۹ هزارساله ازبکی و تنها قلعه باقیمانده از دوره ماد که قرار بود، به سایت موزه پژوهشی بزرگ خاورمیانه تبدیل شود اکنون به گفته شاهدان ویرانهای بیش نیست و اشیا موزهای و مطالعاتی کشف شده از لایههای تاریخی آن بدون متولی رها شدهاست.
یوسف مجیدزاده، کاوشگر این سایت تاریخی که پس از مدتها از این سایت دیدن کرده، در باره وضعیت آن میگوید: «وقتی پس از مدتی به دیدن تپه رفتم، قلعه از بین رفته و بخشی از آن بیغوله شده، مالک در زمین این محوطه استخری ساخته و در آن قو رها کرده بود!»
مجیدزاده که در فصلهای متعددی سرپرستی گروه باستان شناسی آن را به عهده داشته، قرار است که درباره اهمیت این محوطه باستانی در دانشگاه آزاد امام علی(ع) در کرج سخنرانی کند. تا شاید با آشنایی مسئولان مربوطه با نقش و اهمیت آن در نشان دادن پیشنینه تاریخی ایران و همچنین توسعه اهداف گردشگری، آینده متفاوتی برای این سایت باستانی رقم بخورد.
این باستانشناس برجسته کتاب ۲ جلدی از یافتههای این محوطه تاریخی را تهیه و تدوین کرده، جلد نخست این کتاب درباره هنر و معماری و جلد دوم را در ارتباط با سفالهای محوطه ازبکی است.
«دهقان سانیچ»، مدیر اداره میراث فرهنگی کرج که مسئولیت برگزاری این همایش را بر عهده داشته است، درباره آن میگوید: «هدف اصلی از برگزاری این همایش این است که جایگاه و اهمیت تپه ازبکی به اهالی بومی کرج و همچنین مسئولان مربوطه شناسانده شود.»
دهقان در پاسخ به این سوال که اکنون وضعیت تپه ازبکی نامناسب است و تا کنون چه اقداماتی برای نجات آن انجام شده، میگوید: «در مورد حفاظت از تپه ازبکی بحثهای بسیاری مطرح است. یکی از مهمترین بحثها، بحث تملک است و باید اقدامات جدی برای این امر انجام شود.»
او امیدوار است که مسئولان مربوطه با آشنا شدن بیشتر با نقش، جایگاه و اهمیت تپه ازبکی، برنامههای جدی برای نجات بخشی آن داشته باشند.
رییس سازمان میراث فرهنگی استان البرز چندی پیش خبر از تهیه پرونده ثبت جهانی محوطه باستانی تپه ازبکی را داده بود. این در حالی است که مشاهدات خبرنگار CHN گویای آن است که تپه ازبکی دچار تخریب تدریجی شده و معرض نابودی است.
زمان ریاست "حسین مرعشی" بر سازمان میراث فرهنگی رای زنیهای بسیار جدی برای تملک این سایت باستانی انجام شده بود با این حال بعد از آمدن مدیران بعدی این طرح به صورت نیمه کاره رها شد.
این در حالی است که کهنترین آثار محوطه ازبکی در یان تپه واقع در ۷۰۰ متری تپه اصلی است که در این منطقه کم ارتفاع بقایای پنج دوره معماری خشتی متعلق به دو دوره فرهنگی در هزاره های ششم و هفتم پیش از میلاد شناسایی شده است. قدیمی ترین دوره معماری این تپه از نوع کهنترین خشتهای تاکنون به دست آمده از حفریات باستان شناسی در کل منطقه است.
دوشان تپه هم در حدود ۲۵۰متری غرب تپه ازبکی واقع شده و نتیجه حفریات در آن تا کنون به شناسایی سه دوره معماری از عصر آهن منجر شده است.