ناگفته‌های تکان‌دهنده از فاجعه کشته‌شدن مسافران اتوبوس دریایی
آفتاب: ۴ روز از حادثه غرق‌شدن اتوبوس دریایی در آب‌های هرمزگان گذشت و روز دوشنبه اجساد قربانیان این فاجعه به شهرستان‌های مشهد، بیرجند و اصفهان انتقال داده شد. در روز دوشنبه بازماندگان ۱۴ قربانی مشهدی این حادثه به استقبال پیکر عزیزان خود رفتند، تعدادی از جان‌باختگان دیروز تشییع و به خاک سپرده شدند، اجساد ۲ نفر به بیرجند انتقال داده شد و جسد یک زن که اهل اصفهان بود نیز به این شهرستان انتقال داده شد.
روزنامه خراسان نوشت: امروز نیز قرار است پیکر بقیه قربانیان در مشهد تشییع و به خاک سپرده شود. جسد آخرین قربانی حادثه به نام مهندس پیرعطا از کارکنان شرکت ایران‌خودرو نیز صبح دیروز توسط بالگردهای امداد و نجات سازمان بنادر در هرمزگان از آب کشف شد درحالی که بازماندگان این حادثه سرگرم امور کفن و دفن عزیزان خود هستند، اظهارنظرهای مسئولان در رده‌های مختلف درباره چگونگی وقوع این حادثه نیز همچنان ادامه دارد. اظهارنظرهایی از قبیل این که «ترس مسافران موجب شد که آن‌ها در آب غرق شوند» توفانی‌بودن دریا و «تعطیل‌بودن اسکله» و همچنین اظهاراتی در زمینه بسیج‌شدن تمامی امکانات به منظور نجات مسافران اتوبوس دریایی از این دسته است برای روشن‌شدن ابهامات در این زمینه دیروز با چند تن از بازماندگان و مسافران این شناور گفت‌وگو کردیم و از آن‌ها شرح ماجرا را پرسیدم، ابتدا این اظهارات را باهم مرور می‌کنیم، سپس نقطه‌نظرات مسئولان مربوطه در هرمزگان و سازمان بنادر را می‌آوریم و آن گاه قضاوت درباره ماجرا را به افکار عمومی می‌سپاریم.
شناور بنزین تمام کرد
مرادیان از مسافران این اتوبوس دریایی است که در این حادثه همسر خود را از دست داده است. او درباره ماجرا گفت: ما یک گروه دوستانه ۲۰ نفری و اغلب‌مان بازنشسته فرهنگی بودیم. ما گاهی اوقات با یکدیگر به تورهای تفریحی می‌رفتیم. چند روز قبل از سفر اخیر، از طریق یکی از دوستان گروه‌مان یک شناور را به طور دربستی رزرو کردیم تا در بندرعباس مشکلی از این بابت نداشته باشیم. ساعت ۸٫۳ روز شنبه از اسکله شهید حقانی می‌خواستیم سوار این شناور بشویم اسکله اصلاً تعطیل نبود، موقعی که می‌خواستیم سوار شویم ناخداهای چند شناور دیگر به شناور ما اعتراض کردند که نوبت ماست و چرا آن شناور مسافر می‌زند که گفته شد از قبل این شناور رزرو شده است. هوا آفتابی بود و دریا هم توفانی نبود شناور ما را به اسکله هرمز برد، آنجا رفتیم داخل جزیره و به ناخدا و همراهش گفتیم ساعت ۴ بعدازظهر دنبال‌مان بیاید. ساعت ۴٫۳ به اسکله هرمز برگشتیم، اسکله باز بود و سوار شدیم کسی هم مانع سوارشدن‌مان نشد و نگفت دریا توفانی است. حتی یک زن و مرد دیگر نیز که قرار بود با شناورهای بعدی بیایند به دلیل این که عجله داشتند درخواست کردند که با شناور ما بیایند که ناخدا گفت ظرفیت تکمیل است. کمی که از هرمز دور شدیم موج‌های سنگین به بدنه شناور می‌زد، به ناخدا گفتیم اگر خطرناک است برگردد ما می‌رویم هرمز و آن جا کمپ می‌زنیم که گفت: نه هیچ مشکلی وجود ندارد. یک مقدار از راه که آمدیم دیدیم شناور متوقف شد، ناخدا با عجله به سمت مسافران آمد و دودستی زد به سرش و گفت: بدبخت و بیچاره شدیم، بنزین تمام کردم. بی‌سیم نداشت، با تلفن همراه با اسکله تماس می‌گرفت و تلفن هم درست خط نمی‌داد. آقای پرتویی از همسفران‌مان با همراه خودش به راننده اتوبوسی که ما را به بندر آورده بود تماس گرفت و کمک خواست. ناخدا نیز سرانجام پس از ۲۰ دقیقه موفق به تماس شد و ۴۵ دقیقه بعد یک شناور بزرگ امداد و نجات به نزدیک ما آمد، هوا تاریک شده بود، با چراغ قوه تلفن همراه‌مان علامت دادیم تا ما را پیدا کرد. وقتی رسید یکی دوبار نزدیک شناور ما شد تا پهلو بگیرد ولی محکم به شناور ما کوبید وقتی دید نمی‌تواند کنار ما متوقف شود تا ما را منتقل کند اندکی از شناور فاصله گرفت، لنگرش را به سمت ما پرتاب کرد در همین هنگام دو قایق عبوری هم آمدند، بنزین خواستیم گفتند بنزین نداریم آن‌ها هم لنگری را پرتاب کردند و قرار شد با دو لنگر شناور را نگه دارند، وقتی شناور امداد طناب لنگر را پرتاب کرد، طناب به شناور ما نرسید، ناخدای قایق عبوری طناب را به شناور ما رساند و ناخدا آن را به جلوی شناور بست، قایق‌های کوچک رفتند، پس از بکسل کردن و طی مسافتی ۶۰متری ناگهان همگی مسافران فریاد زدند که آب داخل شناور آمده است و همه تا زانو به زیر آب فرو رفته‌اند. ناخدا آمد صحنه را دید. در همان دقایق اولیه «نظم‌آرا» یکی از همراهانمان وقتی کشتی امدادی نزدیک ما شد خود را پرت کرد و نرده‌های کشتی نجات را گرفت و نجات پیدا کرد. وقتی آب به داخل شناور نفوذ کرد ناگهان دیدم عقب آن داخل آب رفت من جلوی شناور بودم خودم را داخل آب انداختم و طناب را گرفتم و خود را به شناور امداد رساندم، آقای پرتویی نیز خودش را پرت کرد ولی طناب را نتوانست بگیرد و غرق شد، یک جوان ۱۷ساله هم بود که با پدر و مادر و خاله‌هایش آمده بودند، او نیز خود را داخل آب پرت کرد من به او کمک کردم و او نیز نجات یافت در داخل شناور امدادی این جوان که صحنه غرق‌شدن پدر و مادرش و خاله‌هایش را می‌دید بسیار بی‌تابی می‌کرد که خدمه این شناور به او گفت چرا این قدر سروصدا می‌کنی ما برای شما اینجا آمدیم، من دو سه ماه است حقوق نگرفته‌ام و دیگری هم گفت من به‌خاطر شما دستم شکست و ... ناخدای کشتی نیز مرتب با ساحل تماس می‌گرفت و می‌گفت مصدوم دارم من هم به ساحل بیایم یا نه که پاسخ شنید همان جا بمان، ناخدا می‌گفت شناور من ۴٫۵ میلیارد تومان قیمت دارد و اگر غرق بشود بدبخت می‌شوم. لحظه‌های تلخی بود آب در عرض کمتر از ۱۰دقیقه تمام شناور را فراگرفت و شناور به طور کامل زیر آب رفت و در واقع باید بگویم که ضربه‌های شناور امداد نجات باعث سوراخ شدن شناور ما شد. ضمن این که شناور ما نیز بسیار فرسوده بود و هیچ امکاناتی نداشت. جلیقه‌های نجات هم به تعداد کافی نبود و ۵ جلیقه کم بود و بیشتر جلیقه‌ها نیز فرسوده و پاره بودند. ما ۴نفر را که نجات پیدا کردیم به بیمارستان بردند و در آن جا استاندار و فرمانده سپاه به عیادت مان آمدند در بیمارستان مطلع شدیم که دنبال جنازه‌ها می‌گردند ولی آن روز کسی را پیدا نکردند تا روز بعد که اغلب اجساد را از آب بیرون کشیدند.
شناور امدادی موجب غرق شدن اتوبوس دریایی شد
محمد نظم‌آرا دبیر بازنشسته آموزش و پرورش و از مسافران اتوبوس دریایی هم گفت: در هر دو اسکله هرمز و شهید حقانی بندرعباس مسافران سوار قایق‌ها می‌شدند کسی هم ممانعت نمی‌کرد و کسی هم اطلاع‌رسانی نکرده بود که شرایط جوی بد است. حدود ۵۰۰ نفر در اسکله حقانی در صف بلیت و سوارشدن به شناورها بودند و حتی به ما اعتراض می‌کردند که چرا بدون نوبت سوار می‌شوید که ما گفتیم از قبل شناور را رزرو کرده بودیم، همین که از هرمز به راه افتادیم شاهد امواج متلاطم دریا بودیم. احساس بدی داشتیم به ناخدا گفتیم برگرد و ما را به هرمز ببر گفت: چیزی نیست از این شرایط بدتر هم من رفتم. ۱۱مایل از هرمز دور شدیم ناگهان شناور متوقف شد. ناخدا دودستی بر سرش کوبید و گفت: بدبخت و بیچاره شدیم، بنزین تمام کردم. موج به شدت به شناور می‌کوبید. ناخدا بی‌سیم نداشت و برای ۲۲نفر هم ۱۵جلیقه بود که ما درخواست کردیم جلیقه‌ها را بدهد بپوشیم. جلیقه‌ها پاره و غیراستاندارد بود و زیپ‌هایشان بسته نمی‌شد، برخی زنان نتوانستند جلیقه به تن کنند و مردان نیز جلیقه‌هایشان پاره بود. ناخدا با تلفن همراه پس از ۲۰دقیقه تلاش به ساحل خبرداد و بعد از ۴۵دقیقه کشتی نجات رسید، زنان وحشت کرده بودند و دعا می‌خواندند و گریه می‌کردند، شناور امدادی نزدیک ما شد تا بلکه درکنار ما متوقف شود اما موج‌های بلند اجازه نداد و دوبار شناور نجات محکم به شناور ما کوبید. در این هنگام بود که زن‌ها اعلام کردند عقب شناور پرآب شده که ناخدا گفت چیزی نیست آب قسمت موتور خانه است. یدکش که دید نمی‌تواند نزدیک ما بیاید طناب را انداخت و ناخدا سرطناب را به جلوی کشتی کشید تا آن را بکسل کند، ۵۰متر که بکسل کرد همه نفس را حتی کشیدیم و خدا را شکر کردیم اما ناگهان زنان فریاد کشیدند تا زانو زیر آب رفته‌ایم که در این هنگام ناخدا با دیدن صحنه وحشت کرد و گفت: بدبخت شدم شناورم از بین رفت، سریع به کشتی نجات با فریاد اطلاع دادیم که متوقف شود، او متوقف شد که ناگهان دیدیم شناور از قسمت عقب به زیر آب رفت، درهای آن بسته شد و همه در داخل شناور محبوس شدند، گویا ضربه های اولیه شناور امدادی موجب شکسته شدن بدنه شناور ما شده بود من و چند نفر دیگر با همان طنابی که شناور را بکسل کرده بود پس از گرفتن طناب خود را به شناور امدادی رساندیم و به سختی نجات پیدا کردیم، کارکنان کشتی امدادی فقط ۳نفر بودند که یکی شان دستش شکست، جرثقیل شناور امدادی کار نمی‌کرد. ارتفاع آن شناور ۳ متر و ارتفاع شناو ما ۱٫۵ متر بود و حتی ورود به داخل شناور امدادی هم مشکل بود، به هر زحمتی بود خودمان را نجات دادیم و ساعت ۱۱ شب ما را به ساحل رساندند، این درحالی بود که نه قایق‌های عبوری توانستند به ما کمک کنند و نه نیروی امداد هوایی رسید فقط پس از غرق شدن شناور شناور نجات دیگری به همراه غواصان رسیدند که آن‌ها هم نتوانستند کسی را نجات بدهند یا جنازه‌ای را پیدا کنند. آن‌ها هم بازگشتند تا روز بعد که عملیات پیدا کردن اجساد آغاز شد.
نه اسکله تعطیل بود و نه دریا توفانی
خانم بهادری نیز از جمله سرنشینان دیگر این شناور بود که متاسفانه دختر و همسرش را در این حادثه از دست داد. او نیز ماجرا را این‌گونه بازگو کرد: هنگامی که از اسکله حقانی سوار شدیم نه اسکله تعطیل بود و نه اعلام شده بود که دریا توفانی است. به جزیره هرمز رفتیم در بازگشت اندکی که از اسکله جزیره هرمز دور شدیم موج دریا زیاد شد ولی دریا توفانی نبود. یکی دو نفر از همراهانمان به ناخدا گفتند اگر وضعیت دریا مناسب نیست برگردد به هرمز که ما آن جا کمپ بزنیم، ناخدا گفت مشکلی نیست و شما را به بندرعباس می‌رسانیم. ناخدا با سرعت حرکت می‌کرد. همین موضوع باعث شد بسیاری از مسافران دچار تهوع و سرگیجه شوند. من حالم بد شده بود و روی عرشه حضور داشتم پس از نیم ساعت از شروع حرکت ناگهان شناور متوقف شد. ناخدا خیلی مضطرب به طرف مسافران آمد و گفت: بنزین تمام کردیم، خاک بر سرمان شد، بدبخت شدیم. می‌خواست شماره بگیرد و با اسکله تماس بگیرد ولی موفق نمی‌شد. دقایقی بعد دو قایق عبوری که مسافر داشتند نزدیکمان آمدند، ناخدا از آن‌ها بنزین خواست ولی گفتند بنزین نداریم. آن‌ها لنگر خود را پرتاب کردند تا ما را نجات دهند، ۴۵ دقیقه بعد از توقف شناور هم شناور امدادی رسید. این شناور خیلی دیر آمد و...
مسئولان چه می‌گویند
در حالی که بازماندگان این حادثه از باز بودن اسکله و ممانعت نکردن از سفر دریایی در آن روز صحبت می‌کنند و از امدادرسانی کند و غیراصولی می‌گویند، مسئولان استان هرمزگان نیز پس از حادثه حرف‌های دیگری زدند. مدیرکل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان نیز علت غرق شدن این اتوبوس دریایی را تردد غیرمجاز آن با وجود هشدارهای مسئولان اسکله هرمز به علت توفانی بودن دریا اعلام کرد.
وی درباره امدادرسانی به شناور حادثه دیده نیز گفت: شناورهای عبوری در آن زمان قادر به کمک به این اتوبوس دریایی نبودند، چرا که در صورت نزدیک‌شدن به این شناور امکان غرق آن‌ها نیز وجود داشت.
درباره ممنوعیت تردد در اسکله هرمز نیز خلاف اظهارات بازماندگان حادثه، مدیر کل بنادر هرمزگان گفته است که این اسکله هشدارهای لازم را درباره توفانی بودن دریا داده بود. اما معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی علت حادثه را ترس مسافران از پریدن به آب ذکر کرد و گفت: در حالی که اتوبوس دریایی به تدریج از سمت پاشنه در حال غرق شدن بود مسافران به دلیل هراس از آب خود را به آب نینداختند.
او اضافه کرد ۱۰ نفر از مسافرانی که درون اتوبوس دریایی غرق شدند همان‌هایی بودند که به دلیل ترس از آب خود را به دریا پرت نکرده بودند.
او همچنین اضافه کرد که از هیچ تلاشی برای نجات مسافران دریغ نشده است و از ساعتی که بالگردها می‌توانستند به دلیل مساعد بودن هوا پرواز انجام دهند ۲ فروند بالگرد امداد و نجات وارد عملیات شد و یک بالگرد نیز قرار بود برای نجات سرنشینان از کیش اعزام شود اما فرودگاه کیش به دلیل نامساعد بودن آب و هوا مانع پرواز بالگرد شده است.
اظهارات این مسئول نیز در حالی بیان می‌شود که در اظهارات بازماندگان این حادثه اصلاً به پرواز بالگرد امدادی اشاره نشده است.
معاون سازمان بنادر و دریانوردی گفته است به دلیل نامساعد بودن آب و هوا اجازه حرکت شناورها صادر نشده بود و این اتوبوس دریایی نیز نباید اقدام به سوار کردن مسافر از هرمز می‌کرد.
ایزدیان افزود: نیروهای ما در راستای امداد و نجات به بهترین وجه عمل کردند اما سوال اصلی این جاست که به چه دلیل مسئولان ذی‌ربط شناورها در اسکله هرمز اجازه دادند که این شناور حرکت کند در حالی که از بندرعباس نیز اعلام شده بود که در آن روز تمامی ترددها باید تعطیل شود.
این اظهارات در حالی بیان می‌شود که بازماندگان حادثه از فعالیت اسکله‌ها و جلوگیری نکردن از تردد مسافران و سوار شدن آن‌ها به شناور در هر دو اسکله هرمز و حقانی می‌گویند و درباره امدادرسانی نیز مسافران شناور حادثه دیده شناور امداد و نجات را عامل غرق شدن اتوبوس دریایی ذکر کردند.
