آفتابنیوز : آفتاب: سرویس سیاسی- آیت الله هاشمی رفسنجانی در گفتگویی پیرامون آزاد اندیشی دینی و روشنفکری اسلامی با بیان اینکه این دو مفهوم را یکی می داند، معتقد است "گرچه كم بودن قيد و بندها، كار نوآوري را براي نوانديشان غيرديني آسانتر ميكند اما اسلام به روشنفكر ديني نشاط و سرزندگي ميبخشد و او را در عمق وجدان متعهد ميسازد. "
به گزارش آفتاب،هاشمی در گفتگو با شفقنا(پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه) ، با نسبی در نظر گرفتن مفهوم «آزاداندیش دینی»، یادآوری می کند که مصادیق روشنفکر دینی در هر زماني زياد نیست.
وی که آزادانديشي ديني و روشنفكري اسلامي را یکی می داند در تعریف روشنفكري ديني می گوید: دهها صفت براي روشنفكر ارائه شده كه مهمترين آنها اینهاست؛ «آگاهي از احوال و اوضاع زمانه»، «شناخت دردها و آسيبها و امتيازات جامعه»، «شجاعت در شناخت و بيان درد و درمان جامعه»، «آزادمنشي در تفكر و انديشه و نقادي نسبت به وضع موجود»، «رو به آينده داشتن و تنفر از عقبگرد و درجا زدن»، «عاشق نوآوري و پيشبرد جامعه» و «عاري از خرافه و تحجّر و مزيّن به عقلانيّت در فكر و عقل». البته اينگونه توصيفها از منظر حاميان روشنفكري است و در مقابل توصيفهاي مذمت گونهاي از سوي مخالفان آزادانديشي براي روشنفكران وجود دارد.
به گفته هاشمی "تفاوت روشنفكر ديني و روشنفكر مطلق اينجاست كه اولي در محدوده دين مورد قبولش عمل ميكند . فرض اين است كه او به دين اعتقاد دارد و برخلاف معتقدات خويش به راهي نميرود و دومي چون چنين سرمايه و راهنمايي مثل معارف آسماني ندارد، آزادتر، ولي بدون سرمايه پيش ميرود. گرچه كم بودن قيد و بندها، كار نوآوري را براي نوانديشان غيرديني آسانتر ميكند، اما اولاً كمتر جامعهاي هست كه نوعي قيد و بند و تعصبهاي سنتي، قومي، ملي و اجتماعي نداشته باشد و ثانياً راهنماييهاي الهي، محقق را از لغزشهايي از نوع آنكه فرهنگ غرب به آن آلوده شده، حفاظت ميكند و باتوجه به تجربه و اسناد معتبر اسلامي ميتوانيم بگوييم، اسلام به روشنفكر ديني نشاط و سرزندگي ميبخشد و او را در عمق وجدان متعهد ميسازد. "