آفتابنیوز : آفتاب: نبش کوچۀ «بهداشت» در خیابان «سروشالدین تقوی» پایینتر از میدان فردوسی در خیابان فردوسی، ساختمانی متروک و رو به تخریب کامل قرار دارد که دیدگاههای مختلفی دربارۀ کاربری و قدمت آن مطرح میشود.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، این ساختمان که آن را کارخانهای متروک میدانند، درست در مرکز بافت تاریخی محدودۀ خیابان فردوسی قرار دارد و یکی از نقاطی است که به آن توجه نمیشود. هر چند نمای کلی ساختمان حرفی برای کارخانه بودن آن باقی نمیگذارد، اما بیتوجهی به این بنا و قرار گرفتن آن در کنار تعداد زیادی خانۀ تاریخی که هر کدام سری میان سرها دارند و البته تعداد زیادی از آنها هنوز در فهرست آثار ملی ثبت نشدهاند، چهرۀ منطقه زشت شده است.
یک محقق و پژوهشگر تهران قدیم، این ساختمان را نخستین کارخانۀ تهران میداند که در آن چرم تولید میشد. سیداحمد محیط طباطبایی با اشاره به وضعیت نامناسب کنونی این کارخانه معتقد است: این مکان میتوانست یک لوکیشن برای سینمای ایران باشد یا بهعنوان موزۀ صنعت تهران مورد استفاده قرار گیرد.
او افزود: موقعیت قرار گرفتن این کارخانه با توجه به اینکه در یکی از محورهای گردشگری شهر تهران قرار دارد، مانند برخی بناهای تاریخی که توجه مناسبی به آنها میشود، میتوانست بهتر از این باشد و حتی مکانی برای درآمد شود.
اما نصرالله حدادی ـ پژوهشگر تهران قدیم ـ معتقد است: گذر دباغخانه در سمت جنوب شرقی خیابان «ابوسعید» در تهران، تنها مکان برای کارخانۀ چرمسازی است و احتمال کمی وجود دارد که این مکان کارخانۀ چرمسازی بوده باشد. وی گفت: دباغخانهها به دودکش نیاز نداشتند، در حالی که کارخانۀ قرارگرفته در خیابان «سروشالدین تقوی» دودکش بلندی دارد که از دور، آن را از دیگر آثار تاریخی این منطقه متمایز میکند.
او بیان کرد: این کارخانه همراه خانههای قرار گرفته در جنوب خیابان تقوی جزو املاک «ارباب جمشید» بوده است که پس از ورشکست شدن، او املاک خود را فروخت تا بتواند قرضش را به بانک شاهی پرداخت کند.
از سوی دیگر، تنها فرد ساکن در این کارخانۀ متروک به خبرنگار ایسنا گفت: براساس برخی گفتهها و شنیدهها، این ساختمان، کارخانۀ تولید مسکرات بوده است.
او که به گفتۀ خودش، در ۳۰ سال گذشته در این کارخانه زندگی کرده است، اظهار کرد: زمانی که در این مکان ساکن شدم، اینجا در اختیار شهرداری بود و معتادان زیادی به آن رفت و آمد میکردند. با بیرون کردن آنها، من ساکن اینجا شدم؛ اما به تازگی شنیدهام که گویا قصد تخریب کردن این کارخانه را دارند.
اسکندر مختاری، یکی از مدیران پیشین پایگاه محور تاریخی فرهنگی تهران نیز این کارخانه را از جمله معدود کارخانههای باقی مانده در تهران دانست و گفت: این مکان کارخانۀ تولید مسکرات بوده و با توجه به نوع ساخت آن، به دورۀ پهلوی اول متعلق است. او معتقد است: نخستین کارخانه تهران، کارخانۀ قورخانه بوده است که در آنجا اسلحهسازی انجام میشد.
منبع: تاریخ ایرانی/ سمیه ایمانیان