محورهای کلیدی اولین سخنرانی «مرسی»

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: محمد مرسی رئیس جمهور منتخب مصر، روز دوشنبه در اولین نطق تلویزیونی‌اش در این مسند بر چهار محور کلی تاکید کرد.

تحلیل‌گر پایگاه اینترنتی عصر ایران به بررسی این محورهای کلیدی پرداخته است:

۱- وی با تمجید از شهدای انقلاب ۲۵ ژانویه و خانواده‌های این شهدا سعی کرد این اطمینان را به احزاب، شخصیت‌ها و جمهور (مردم) انقلابی دهد که محمد مرسی متعلق به جبهه انقلاب است و تمام تلاش خود را در راستای تحقق اهداف این انقلاب بکار خواهد بست.

۲- رئیس جمهور منتخب مصر با تاکید بر مصالحه ملی میان همه گروه‌های مردم مصر و موسسات قانونی از جمله ارتش، پلیس و دستگاه قضایی، تنها راه حل غلبه بر چالش‌های پیش روی مصر را تمسک به «وحدت ملی» عنوان کرد.

۳- مرسی با اشاره به تعهدات خویش در زمینه شراکت ملی در اداره امور کشور پس از انقلاب به طور ضمنی بر عدم تک روی و انحصار طلبی اخوان المسلمین در اداره امور کشور تاکید کرد. مرسی تا آنجا پیش رفت که اظهار داشت در صورت عدم التزام وی به تعهدات، لزومی به اطاعت از وی به عنوان رئیس جمهور مصر وجود نخواهد داشت.

۴- رئیس جمهوری مصر با تاکید بر التزام به توافقات و تعهدات بین المللی از یک سو و برقراری توازن در روابط با قدرت‌های منطقه‌ای و بین المللی از سوی دیگر، اظهار داشت که مصر تحت ریاست محمد مرسی به جایگاه تاریخی خویش بازخواهد گشت.

چارچوب کلی که محمد مرسی در این خطاب ارائه نمود را می‌توان با توجه به شرایط داخلی و خارجی مصر این چنین بسط داد:

الف) سرنوشت انقلاب مصر به حل معادله اخوان - ارتش وابسته است

با وجود اینکه تا پیش از سقوط مبارک در مخیله خوش بین‌ترین تحلیل‌گران سیاسی هم نمی‌گنجید که روزی یک اخوانی اداره امور را در مصر به عهده خواهد گرفت، اما باید توجه داشت که زمام این امور بسیار لرزان است. واقعیت این است که جدال تاریخی میان اخوان المسلمین و ارتش همچنان ادامه دارد و تا زمانیکه محمد مرسی و متحدان انقلابی‌اش نتوانند از این سد عبور کنند، شورای نظامی همچنان نبض تحولات را در مصر کنترل خواهد کرد و ژنرال‌های این شورا به عنوان حاکمان حقیقی مهم‌ترین کشور عربی ایفای نقش خواهند کرد.

ب) مصالحه ملی دشوار‌ترین چالش پیش روی انقلاب مصر است

رئیس جمهور منتخب مصر اعلام کرده است که پروتکل الحاقی ارتش را که اختیارت وسیعی را در اختیار شورای نظامی قرار می‌دهد، به رسمیت نمی‌شناسد و فقط در برابر پارلمانی سوگند یاد خواهد کرد که از سوی این شورا منحل اعلام شده است. این اولین چالش داخلی محمد مرسی است و حتی اگر فرض کنیم که رئیس جمهور مصر بتواند با یک مصالحه سیاسی با ارتش، صلاحیت‌های قابل قبولی را به عنوان رئیس جمهور مصر از آن خود کند، وی تا مدت‌ها درگیر چالش‌های دیگری است که حل آن‌ها بسیار دشوار است. مصر پس از انقلاب در یک بحران بزرگ اقتصادی گرفتار شده است و آمار و ارقام نشان می‌دهد که دولت این کشور با یک کسری بودجه عظیم روبرو است.

انقلاب مصر با وجود اینکه توانست دیکتاتور بزرگ را ساقط کند، اما هرج و مرج‌های ناشی از این انقلاب منجر به بروز اختلافات گسترده‌ای در این کشور شد. بی‌اعتمادی گسترده میان احزاب و جریان‌های سیاسی، نگرانی‌های گسترده مسیحیان قبطی از روی کار آمدن اسلامگرایان و حضور قدرتمند جریانات وابسته به نظام سابق بویژه در انتخابات ریاست جمهوری این کشور بخش دیگری از چالش‌هایی است که مصالحه ملی رئیس جمهور را با دشواری جدی مواجه خواهد ساخت.

ج) کیک انقلاب تقسیم خواهد شد

تاریخ اخوان المسلمین در مصر نشان می‌دهد که این جریان اسلامگرا در برخورد با تحولات سیاسی بسیار عملگرایانه رفتار کرده است. بنابراین رسیدن به توافق با گروه‌های سیاسی لیبرال برای اداره کشور که چند روز پیش طی توافقی میان محمد مرسی و برخی از این گروه‌ها با محوریت محمد البرادعی اعلام شد، دور از انتظار نبود.

اخوانی‌ها به خوبی می‌دانند که چالش‌های پیش روی مصر بسیار بزرگ‌تر از وزن آن‌ها است و آن‌ها برای عبور از این مرحله حساس چاره‌ای جز مشارکت دادن دیگران و تقسیم کیک انقلاب با آن‌ها که حتی ممکن است اختلافات جدی با آن‌ها داشته باشند، ندارند.

البته برخی از احزاب و شخصیت‌های انقلابی مانند حزب الکرامه (ناصری‌ها) و بطور مشخص حمدین صباحی اعلام کرده‌اند که در حکومت با محوریت اخوان المسلمین مشارکت نمی‌کنند و به عنوان محور سوم در تحولات آینده مصر فعال خواهند بود.

د) تنش زدایی در سیاست خارجی

محمد مرسی تلاش کرد این پیام را به دنیای خارج مخابره کند که مصر تحت ریاست وی با وجود پایبندی به معاهده صلح با اسراییل، نقش مستقل و فعالی در خاورمیانه و شمال آفریقا ایفا خواهد کرد. رئیس جمهوری مصر بخوبی می‌داند که برای موفقیت در عرصه داخلی چاره‌ای جز دور کردن مصر از تنش‌های خارجی ندارد. این یعنی مصر در آینده نزدیک به هیچ یک از محورهای منطقه‌ای نخواهد پیوست و تلاش خواهد کرد تا حد ممکن خود را در جدال میان ایران و عربستان قرار ندهد.

البته طبیعی است که محمد مرسی با توجه به طبیعت اخوانی‌اش، موضع گیری تندی نسبت به سوریه اتخاذ کند، اما احتمالا هیچگاه بطور رسمی در کنار عربستان و قطر یا ترکیه که از شبه نظامیان مسلح حمایت می‌کنند نیز نخواهد ایستاد.

با این حال موضع مصر تحت ریاست جمهوری یک اخوانی نسبت به پرونده فلسطین و بطور مشخص حماس که فرزند اخوان المسلمین به شمار می‌آید، یک آزمون جدی برای محمد مرسی و همفکرانش خواهد بود. با وجود اینکه پس از پیروزی مرسی، کفه حماس در برابر فتح و تشکیلات خودگردان فلسطین سنگین‌تر خواهد شد، اما مصر مرسی هیچگاه در برابر عربستان نخواهد ایستاد.

درباره روابط میان مصر و اسرائیل نیز انتظار می‌رود صلح سردی که پس از سقوط مبارک میان طرفین ایجاد شد ادامه یابد. اینکه اخوان المسلمین با التزام به معاهده کمپ دیوید و طبیعتا پذیرش مشروعیت اسرائیل تا چه اندازه در حمایت از حماس پیش خواهد رفت - که مشروعیت اسرائیل را قبول ندارد - و یا اینکه مصر تحت ریاست جمهوری یک اخوانی محاصره غزه را ادامه خواهد داد، پرسش‌های جدی است که در آزمون تعهد اخوان المسلمین به پرونده فلسطین مطرح است.

به گزارش ایسنا،همچنین بازگشت مصر به نقشه سیاسی منطقه به عنوان یک قدرت منطقه‌ای ولو مستقل به نفع ایران است. در این می‌ان، علاوه بر فشارهای منطقه‌ای و بین المللی که برای ممانعت از تقویت روابط مصر با ایران وجود دارد، در داخل مصر نیز گروه‌های سلفی به عنوان یک عامل بازدارنده مطرح هستند.