زلزله‌ای در راه است...

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: 12 مهر ماه ورزقان لرزید، 13 مهر کاشمر 5 بار لرزید، چه کسی می‌داند منزلگاه بعدی زلزله کجاست؟ و گهواره کودکان کدام منطقه را خواهد لرزاند؟

باید زنگ هشدار با 300 هکتار بافت فرسوده در شهرستان کاشمر که بر روی غول خسته گسل درونه و کاشمر بنا شده است، به صدا در آید تا مسوولان به فکر چاره باشند.

به گزارش ایسنا، این موضوع که زلزله در کاشمر بسیار خطرناک خواهد بود و خسارت‌های جبران ناپذیری خواهد داشت را همه مسوولان شهرستان می‌دانند، با این حال هنوز کار چندانی برای ایمن سازی شهر کاشمر و روستاهای آن به خصوص در بخش کوه‌سرخ انجام نشده است که می‌طلبد مسوولان توجه ویژه‌ای به این بخش جهت مقاوم سازی منازل مسکونی داشته باشند.

هر لحظه امکان وقوع زمین لرزه وجود دارد

اگرچه عده‌ای معتقدند گسل درونه و گسل کاشمر که این شهر بر روی آن واقع شده خاموش است، اما نباید فراموش کرد که احتمال وقوع زلزله همیشه وجود دارد، نمی‌شود جلوی وقوع حوادث را گرفت ولی می‌توان با برنامه ریزی علمی که در بین مسوولان کمتر شاهد آن هستیم این سوانح طبیعی را شناخت و آسیب پذیری و خسارات ناشی از آنها را کم کرد.

مهدی شرافتی، کارشناس مدیریت بحران در شهرستان کاشمر، با اشاره به موقعیت بزرگترین گسل استان خراسان رضوی که اسم آن از روستای درونه بردسکن گرفته شده است، گفت: گسل درونه به طول700 کیلومتر که اسم اصلی آن گسل بزرگ کویر ایران است، از شمال شهر نایین در استان اصفهان شروع و به صورت یک قوس به سمت جنوب شرقی کشور ادامه پیدا می‌کند، از شمال شهرهای بردسکن، خلیل آباد، کاشمر و جنوب تربت حیدریه و قسمت‌هایی از خواف می‌گذرد و تا افغانستان ادامه دارد.

وی همچنین به گسل دیگری به نام گسل کاشمر که از وسط این شهر عبور می‌کند، اشاره کرد و گفت: اگرچه کاشمر بر روی دو گسل که دارای سرشاخه‌های متعددی نیز هست قرار دارد اما بزرگترین گسل استان خراسان همان گسل درونه است.

وی با بیان اینکه در خصوص فعال و غیرفعال بودن گسل نظرات متفاوتی وجود دارد و بعضی‌ها معتقدند گسل خیلی فعال است و بعضی کارشناسان نیز می‌گویند: گسل درونه فعالیتی نداشته و خاموش است، تصریح کرد: خاموش بودن گسل بدین معنا نیست که تهدیدی وجود ندارد.

وی با اعلام اینکه کاشمر در نقشه جغرافیایی کشور جز مناطق مستعد با خطر بالای زلزله است، افزود: اینکه اگر زلزله‌ای در این شهر بیاید برای بافت مسکونی چه اتفاقی خواهد افتاد، پیش بینی سختی است، ولی در میزان خرابی زلزله شاخص‌های متعددی چون مدت، شدت و کانون عمق زلزله مورد توجه است.

وی بیان کرد: با توجه به زلزله‌هایی که تاکنون در کشور اتفاق افتاده، می‌توان گفت بافت فرسوده شهر با یک زلزله بین 5.5 تا 6.5 ریشتر آوار شده و حتی ممکن است خانه‌های نوساز که مقاومند نیز غیرقابل سکونت شوند.

شرافتی با اشاره به اینکه میانگین وقوع زمین لرزه در کشور بسیار پایین و میانگین زلزله‌های وحشتناک کشور هر 10 سال یک زلزله است، گفت: از ابتدای سال جاری اگرچه در استان هر روز شاهد چند زلزله خفیف و قابل توجه بوده‌ایم، اما دو زلزله با قدرتهای بالا در قسمت جنوب شهر کاشمر اتفاق افتاده است.

وی با بیان اینکه برای حوادث مختلف به خصوص زلزله یک دوره بازگشتی تعریف شده به طوری که در هر 10 سال یک زلزله وحشتناک بین 6.5 تا 7 ریشتر در استان خراسان داشته‌ایم، تصریح کرد: در شهرستان کاشمر آخرین زمین لرزه‌ای که کشتار نزدیک به 5000 نفر را دربر داشت، مربوط به 100 تا 150 سال قبل است، ولی باید توجه داشت هر لحظه امکان بروز زلزله همچون زلزله طبس که تا 300 سال قبل چنین زلزله‌ای نبوده ولی اتفاق افتاد، وجود دارد.

این کارشناس مدیریت بحران، افزود: با هر درجه ریشتر، قدرت زلزله چندین برابر می‌شود، وقتی زمین لرزه‌ای با ریشتر بالا در کاشمر اتفاق بیفتد، تفاوتی بین پایین شهر و بالای شهر نیست همه در شعاع اصلی زلزله هستند، در واقع کانون زلزله یک نقطه ریاضی نیست و می‌تواند تا کیلومترها به عنوان یک کانون زلزله تلقی شود.

وی با بیان اینکه زلزله بیشترین خسارات را در کمترین زمان ممکن دارد و بیش از سیل خسارت بر جا می‌گذارد، خاطر نشان کرد: بزرگترین زلزله‌ای که از 14 سال قبل تاکنون در شهرستان کاشمر اتفاق افتاده مربوط به سال 77 و با 5.4 ریشتر بوده که خسارات و تلفاتی در برداشته است.

وی با اعلام اینکه زلزله به تنهایی نه وحشتناک است و نه خطرناک، بلکه این ساخت و سازهای غیرمقاوم هستند که برای ما خطرساز می‌شوند، بیان کرد: ساخت و سازهای غیرمقاوم و غیراصولی که به دست خودمان انجام می‌دهیم تهدیدی برای جان انسان است، در واقع این ساختمان‌های غیرمجاز هستند که زلزله را تبدیل به بلا برای ما انسانها کرده‌اند.

وی با تاکید بر اینکه آموزش در بروز جلوگیری از تلفات صد درصد تأثیرگذار است، گفت: زلزله از واقعیت‌ها و ویژگی‌هایی است که در زندگی ما وجود دارد و یکی از ویژگی‌های منطقه است.

شرافتی با بیان اینکه در هر ماه شاهد چندین زلزله هستیم، پس نمی‌شود از زلزله فرار کرد، بلکه باید با ساخت و سازهای اصولی و چیدمان درست وسایل اداری و منزل یک زندگی مسالمت‌آمیز با زلزله داشته باشیم، گفت: وجود دو گسل بزرگ، گسل‌های فرعی و سرشاخه‌های متعدد گسل موجب شده این منطقه به یکی از مناطق زلزله خیر ایران با خطر بالا به حساب آید، بنابراین مردم باید به این فکر باشند که تا چه اندازه آماده رویارویی با تبعات آن هستند.

300 هکتار بافت کاشمر فرسوده است

اگرچه تنها راه مقابله با خطر زلزله مقاوم سازی است، اما ورود برخی افراد غیرمتخصص در امر ساختمان سازی موجب شده استانداردهای لازم برای مقاوم سازی رعایت نشود.

خباززاده، رییس نظام مهندسی کاشمر در گفت‌وگو با ایسنا، منطقه خراسان، با بیان اینکه از مساحت 1416 هکتاری شهر کاشمر 300 هکتار به معنای یک چهارم مساحت آن فرسوده است، گفت: با توجه به نزدیکی گسل درونه به کاشمر و وضعیت موجود اگر زلزله‌ای با قدرت زلزله آذربایجان شرقی یا طبس و بم در کاشمر اتفاق بیفتد، شاهد خسارات بسیار سنگین و تلفات بیش از 60 هزار نفر در این شهرستان خواهیم بود و تمام منازل مسکونی فرسوده، ساختمانهای غیرمجاز فاقد پروانه فرو خواهند ریخت.

وی با اشاره به اینکه 70 درصد ساختمان‌های شهرستان کاشمر در برابر بار افقی ناپایدارند، بیان کرد: در آمارگیری سال 55 با حدود 30 هزار نفر جمعیت مساحت شهرستان 238 هکتار بوده اما در حال حاضر که جمعیت آن سه برابر شده، مساحت به شش برابر یعنی 1416 هکتار رسیده حال آنکه اگر قواعد و مقررات شهرسازی در گذشته رعایت می‌شد و پیش بینی لازم صورت می‌گرفت، همان مساحت قدیم شهر با توجه به کوچک شدن خانه‌ها و رشد آپارتمان سازی جوابگوی جمعیت بود.

وی با بیان اینکه با توجه به رشد جمعیت پیش بینی نیاز آنها صورت نگرفته است و این امر موجب شده مردم به سراغ حاشیه نشینی بروند، گفت: امروز در تمام سطح شهر تخلف در ساختمان سازی دیده می‌شود به خصوص زمین‌های کشاورزی و خانه‌های قدیمی که تخریب می‌شوند، به صورت ناپایدار خانه جدیدی در آنها ساخته می‌شود.

وی افزود: قسمت‌هایی از خیابان‌های شهید مدرس، امام(ره) و 17 شهریور، منطقه حسین آباد، خیابان قائم حاشیه کال و خیابان نیلوفر شهرستان کاشمر که ساختمان‌هایی در حال احداث است، ولی غیرمقاوم، در برابر زلزله از آسیب‌پذیری بیشتری برخوردارند.

وی همچنین با اعلام اینکه اگرچه در شهرهای کاشمر، خلیل آباد و کوه‌سرخ طی چهار سال اخیر 4000 تا 6000 ساختمان مسکونی مقاوم سازی شده اما هنوز 90 تا 95 درصد ساختمان‌ها در شهرستان غیرمقاوم هستند، بیان کرد: وضعیت در روستاها به خصوص کوه سرخ از لحاظ استحکام بنا و در هنگام زلزله فاجعه بارتر است، در واقع اگر در کاشمر در یک زلزله شش ریشتری رخ دهد، 70 درصد خانه‌ها تخریب شده و در روستاها خانه‌ای باقی نخواهد ماند.

رییس نظام مهندسی کاشمر با بیان اینکه در سال تنها 50 هزار مترمربع ساختمان به صورت قانونی و بر اساس طرح تفضیلی ساخته می‌شود، گفت: در سطح شهر کاشمر دوگونه ساخت و ساز خلاف داریم، یکی ساخت و سازهایی که فاقد پروانه بوده و بدون نظارت شهرداری و نظام مهندسی به صورت شبانه ساخته می‌شوند و دیگر ساختمان‌هایی که مجوز دو طبقه را برای ساخت دارند، اما 4 طبقه می‌سازند که اگرچه تخلف است اما با هماهنگی نظام مهندسی و شهرداری انجام شده و پس از پرداخت جریمه، وضعیت قانونی می‌گیرند، اما مطابق قواعد ساخته شده و استحکام بنا در آنها رعایت شده است.

درست است که سیاست‌گذاری، تدوین مقررات و بحث نظارتی ساختمان سازی برعهده دولت است، ولی شهروندان به ویژه آنهایی که سقف کوچک‌شان را شبانه در حاشیه شهرها بالا می‌برند، باید برای سلامتی خودشان رعایت اصول ایمنی را مدنظر قرار دهند، نباید بگذاریم عده‌ای بر اساس یک تصمیم اشتباه، فقط به ابراز تاسف بسنده کنند، بهتر است با به کار بستن راهکارهای لازم حافظ جان و مال مردم باشند، زیرا امکان دارد هر روز زلزله‌ای در راه باشد.