آفتابنیوز : آفتاب: زمین در حرکت انتقالی خود به دور خورشید، در چند نقطه، مدار دنبالهدارها را قطع میکند که با ورود ذرات باقی مانده از دنبالهدارها بر اثر اصطکاک میسوزند که از دید رصدگر زمینی به صورت بارش شهابی قابل مشاهده است.
بارش شهابی جوزایی یکی از بزرگترین بارشهای شهابی سالانه است که کانون آن در صورت فلکی جوزا است. صورت فلکی جوزا یا دو پیکر از صورت فلکی منطقه البروج و بهترین زمان برای دیدن این صورت فلکی، فصل زمستان است. جوزا دارای ۱۳ستاره پر نورتر از قدر (درخشمدگی) ۴ است. آلفا (کاستور) و بتا (پلوکس) از ستارههای پر نور این صورت فلکی و نمایانگر سرهای دو پیکر هستند.
این بارش شهابی از روز ۱۴ آذرماه آغاز می شود و در روز جمعه ۲۴ آذرماه به اوج بارش خود می رسد.
این بارش از معدود بارشهای شهابی است که منشا آن دنبالهدارها نیست و سیارک است. منشا این بارش سیارک ۱۹۸۳TB یا فایتون ۳۲۰۰ است که به نظر برخی اخترشناسان نوعی جرم به نام دنبالهدار خاموش است. چگونگی تولید شهابها به دست سیارکها تاکنون به صورت معما باقی ماندهاست.
اوج زمان بارش ساعت ۳ بامداد جمعه
کاظم کوکرم از منجمان فعال کشور در گفتگو با خبرنگار مهر، با تاکید بر اینکه این بارش در روز ۲۴ آذرماه به اوج بارش می رسد، در خصوص اختلاف در اعلام زمان بارش گفت: بر اساس اعلام جهانی بارش شهاب جوزایی ۱۳ دسامبر ساعت ۲۳:۲۰ GMT رخ می دهد که این زمان به وقت ایران مصادف با بامداد روز جمعه ۲۴ آذرماه میشود.
وی زمان دقیق اوج بارش در ایران را ساعت ۳ صبح روز جمعه ۲۴ آذرماه دانست و اظهار داشت: در صورتی که در این روز آسمان تاریک باشد و ابری و دارای آلودگی نوری نباشد، میتوانیم این بارش شهابی را مشاهده کنیم.
۱۰۰ تا ۲۰۰ بارش در هر ساعت
کوکرم با اشاره به میزان مشاهده شهابها در هر ساعت (ZHR) خاطر نشان کرد: در بهترین حالت می توانیم در هر ساعت ۱۰۰ تا ۲۰۰ شهاب را رویت کنیم.
منشأ شهاب باران روز جمعه
اسدالله قمری نژاد از محققان نجومی با تاکید بر اینکه این بارش منشاء "دنباله دار" ندارد، به مهر گفت: منشا بارش شهابی جوزایی یک سیارک با نام "فایتون ۳۲۰۰" است که در سال ۱۹۹۸ کشف شد. بارش شهابی جوزانی در صورت فلکی جوزا از باقیمانده این سیارک ایجاد میشود.
وی در خصوص راز شهابسنگهای سیارک فایتون توضیح داد: برخی راز شهابسنگ های این سیارک را در پدیده "برخورد" میدانند و معتقدند که ممکن است این سیارک در مدار حرکتی خود با سیارک دیگری برخورد کرده باشد. این برخورد میتواند منجر به تولید ابری از ذرات غبار و شهابسنگ شود که به دور فایتون ۳۲۰۰ جمع شده و در مدار حرکتی آن در حال جا به جا شدن هستند.
وی وجود این برخوردها را زیاد محتمل ندانست و ادامه داد: از سوی دیگر برخی دیگر از اخترشناسان احتمال میدهند سیارک فایتون ۳۲۰۰ "دنباله دار" باشند که نمودار حرکتی آن بیشتر بیضوی است. این احتمال زمانی تقویت میشود که مشاهده شده است این نمودار بیضی شکل، فایتون را در فاصله بسیار نزدیک به خورشید نگه میدارد.
رنگ شهابها سفید است
قمرینژاد رنگ شهابهای این سیارک را عموما سفید ذکر کرد و یادآور شد: برخی از شهابهای جوزایی دارای درخشندگی زیادی هستند که این امر رصدگران زیادی را تشویق میکند که در شبهای سرد آذر ماه به رصد این اجرام آسمانی بپردازند.
۳۵ کیلومتر در ثانیه سرعت ذرات بارش
وی با بیان اینکه سرعت این ذرات بارش ۳۵ کیلومتر بر ثانیه است که نسبت به سایر بارشها از سرعت کمتری برخوردار است، خاطرنشان کرد: کانون بارش شهابی جوزایی در صورت فلکی جوزا در دو درجه ستاره "کالستور" که یکی از ستارههای این صورت فلکی است، قرار دارد.