خاطرات سازنده برج آزادی: ۹۱۵ شبانه روز کار کردیم/ اوس اکبر جونش را روی نماد این سرزمین گذاشت
آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: ایرج حقیقی، مسوول پروژه برج آزادی وقتی در کنار یادمان نم‌کشیده و رطوبت‌زده می‌ایستد، گذشته‌های دور یادش می‌آید: «سنگ سنگین را یک تنه روی دوشش می‌گذارد. سنگ یکباره برمی‌گردد. در لحظه کمرش می‌شکند. اوس اکبر می‌میرد.»
حالا ۴۰ سال از آن روز‌ها می‌گذرد. مسوول پروژه هنوز اوس اکبر را جلوی چشمش حی و حاضر می‌بیند: «اوس اکبر می‌خندد. به طرف سنگ سخت گرانیتی می‌رود. کمرش را می‌چسباند به سنگ. دو دستش را قفل می‌کند دور سنگ و سنگ او را می‌برد به دنیایی دیگر.»
«حقیقی» هرگز فکر نمی‌کرد، برجی که نخستین قربانی‌اش زبانزدترین سنگتراشان ایران زمین بود، شش سال پیش به بهانه بهسازی، میزبان بلدوزرهای شهرداری شود. بلدوزرهایی که سنگهای قطورش را تکه تکه کردند و اوس اکبر را جا گذاشتند. جای آن‌ها سنگهای سه سانتی گذاشتند. سنگ‌هایی که خیلی زود ترک خورد و آب از محوطه برج به پیکرش نفوذ کرد و روزنامه‌ها تیتر زدند: «برج آزادی ترک خورد. برج آزادی فرو نشست. برج آزادی به گریه افتاد.»
«طرح برج آزادی برنده شد. سکه ساختن آن به نام ما افتاد. همه جوان بودیم. کار میسر نمی‌شد، مگر با حضور برجسته‌ترین مهندسان ایران. مهندس کمره‌ای، محتشمی، ساسان، اسماعیل شفاهی، کتیرایی، مهندس ناظر هم فرهمند جهان‌پور و... و بسیاری مهندسان و سنگتراشان بنام دیگر ایران. و کارگرهایی که با ما همراه بودند و در یک پریود زمانی به ۴۰۰، ۵۰۰ نفر می‌رسیدند.»
حقیقی، از پله‌های برج بالا می‌رود: «آن زمان میدان آزادی، بیابان بود. حتی یک جاده نداشت. وقتی خواستیم طرح برج آزادی را اجرا کنیم پیمانکاری آمد و شکل بیضی محوطه برج را برای ما در آورد!»
در آن زمان حقیقی ۲۹ ساله بود. ۹۱۵ شبانه روز کار نفس‌گیر در برج انجام می‌شد: «من تنها کسی بودم که سه شیفت کاری فعالیت می‌کردم. حراست، حفاظت و تعویض مسوول بخش‌ها همه با من بود. شب‌هایی بود که حتی یکی دو ساعت بیشتر روی میز کارگاه نمی‌خوابیدم. آن روز‌ها وقت نمی‌کردم حتی به خودم برسم و مو‌هایم را کوتاه کنم. همه همین حال و روز را داشتند.»
حالا به سنگهای روی دیوار‌ها که نگاه می‌کند، باورش سخت است دوباره بشود چنین طرحی را درانداخت، چون دیگر آن سنگ‌ها و حتی آن معدن سنگ در جوشقان هم وجود ندارد: «یادم می‌آید، معدن سنگی که آن زمان سنگ برج را تامین می‌کرد، به مشکل برخورد. مدتی سنگ برای کار کردن نداشتیم. اما آنقدر صبر کردیم که جبهه معدن با تلاش بی‌وقفه معدن‌کاران باز شد. نه! این سنگ‌ها دیگر امکان تامینش وجود ندارد.»
حالا حقیقی وقتی در تالار رودکی برج آزادی قدم می‌زند، به کابل‌های روکار و لامپ‌های نامناسب با پرستیژ این برج بین‌المللی نگاه می‌کند، یاد کارگری می‌افتد که در شرایط سخت آن روز، در حالی که داشت سرپیچ یکی از لامپ‌ها را می‌بست، برق گرفتش و جا در جا خشک شد.
چراغی که با آن خون دل روشن می‌شد، حالا به سرسری‌ترین شکل ممکن بسته می‌شود. برج بر پای خود مرگ‌های بسیاری را با چشمان فیروزه‌ای‌اش دیده، تا نامش شده «آزادی». قنبر رحیمی، مرد دیگری است که هرگز از ذهن پدر برج آزادی نمی‌رود: «قنبر رحیمی، سنگ‌کار برج آزادی بود. مردی که آن زمان به سلطان سنگ ایران معروف بود. غفار داورپناه هم هماهنگی کار سنگ برج را به عهده داشت. او خودش تنها آن زمان ۵۰ کارگر داشت. قواره کردن و آماده کردن سنگ‌ها با او بود. او ستاره سنگتراشان بود، استادی خوش‌چهره و حجاری بنام که خودش می‌گفت در سن ۱۸ سالگی، نی‌لبک‌های کاخ مرمر را تراشیده است. در دست او سنگ و تیشه مثل کار با موم بود.» رفته‌های این برج ایستاده، کم نیستند، «همین اواخر او مرد. من بالای سرش بودم، به چشمانش نگاه می‌کردم. دست مرا گرفته بود. آنچنان که سنگ‌ها را در دست می‌گرفت. در زمان ساخت برج آزادی، کارفرما و کارگر مطرح نبود، همه ما برادر بودیم. او به چشمانم نگاه می‌کرد، انگار که داشت خاطرات آن روز‌ها را مرور می‌کرد و از بین ما رفت...»
«برج آزادی، برج آزادی شد. برجی که باید زنده بماند تا ایرانی هست و تا ایمان مردم ایران به آزادی است.» تاب آوردن حقیقی روی سنگهای ترک خورده محوطه آزادی سخت است. سنگ‌هایی که با خون دل از راه دور برای برج آورده بودند و حالا نه از جوشقان خبری است و نه از مرمر جوشقانی‌اش. سنگهای «اوس اکبر» را از بین برده بودند و حالا برج باید منتظر باشد، منتظر تا در میان انکار و اصرار مسوولان، ثابت کند که هنوز سرپاست اما اگر زخم‌هایش مرهمی داشته باشد.
منبع: روزنامه شرق
حالا ۴۰ سال از آن روز‌ها می‌گذرد. مسوول پروژه هنوز اوس اکبر را جلوی چشمش حی و حاضر می‌بیند: «اوس اکبر می‌خندد. به طرف سنگ سخت گرانیتی می‌رود. کمرش را می‌چسباند به سنگ. دو دستش را قفل می‌کند دور سنگ و سنگ او را می‌برد به دنیایی دیگر.»
«حقیقی» هرگز فکر نمی‌کرد، برجی که نخستین قربانی‌اش زبانزدترین سنگتراشان ایران زمین بود، شش سال پیش به بهانه بهسازی، میزبان بلدوزرهای شهرداری شود. بلدوزرهایی که سنگهای قطورش را تکه تکه کردند و اوس اکبر را جا گذاشتند. جای آن‌ها سنگهای سه سانتی گذاشتند. سنگ‌هایی که خیلی زود ترک خورد و آب از محوطه برج به پیکرش نفوذ کرد و روزنامه‌ها تیتر زدند: «برج آزادی ترک خورد. برج آزادی فرو نشست. برج آزادی به گریه افتاد.»
«طرح برج آزادی برنده شد. سکه ساختن آن به نام ما افتاد. همه جوان بودیم. کار میسر نمی‌شد، مگر با حضور برجسته‌ترین مهندسان ایران. مهندس کمره‌ای، محتشمی، ساسان، اسماعیل شفاهی، کتیرایی، مهندس ناظر هم فرهمند جهان‌پور و... و بسیاری مهندسان و سنگتراشان بنام دیگر ایران. و کارگرهایی که با ما همراه بودند و در یک پریود زمانی به ۴۰۰، ۵۰۰ نفر می‌رسیدند.»
حقیقی، از پله‌های برج بالا می‌رود: «آن زمان میدان آزادی، بیابان بود. حتی یک جاده نداشت. وقتی خواستیم طرح برج آزادی را اجرا کنیم پیمانکاری آمد و شکل بیضی محوطه برج را برای ما در آورد!»
در آن زمان حقیقی ۲۹ ساله بود. ۹۱۵ شبانه روز کار نفس‌گیر در برج انجام می‌شد: «من تنها کسی بودم که سه شیفت کاری فعالیت می‌کردم. حراست، حفاظت و تعویض مسوول بخش‌ها همه با من بود. شب‌هایی بود که حتی یکی دو ساعت بیشتر روی میز کارگاه نمی‌خوابیدم. آن روز‌ها وقت نمی‌کردم حتی به خودم برسم و مو‌هایم را کوتاه کنم. همه همین حال و روز را داشتند.»
حالا به سنگهای روی دیوار‌ها که نگاه می‌کند، باورش سخت است دوباره بشود چنین طرحی را درانداخت، چون دیگر آن سنگ‌ها و حتی آن معدن سنگ در جوشقان هم وجود ندارد: «یادم می‌آید، معدن سنگی که آن زمان سنگ برج را تامین می‌کرد، به مشکل برخورد. مدتی سنگ برای کار کردن نداشتیم. اما آنقدر صبر کردیم که جبهه معدن با تلاش بی‌وقفه معدن‌کاران باز شد. نه! این سنگ‌ها دیگر امکان تامینش وجود ندارد.»
حالا حقیقی وقتی در تالار رودکی برج آزادی قدم می‌زند، به کابل‌های روکار و لامپ‌های نامناسب با پرستیژ این برج بین‌المللی نگاه می‌کند، یاد کارگری می‌افتد که در شرایط سخت آن روز، در حالی که داشت سرپیچ یکی از لامپ‌ها را می‌بست، برق گرفتش و جا در جا خشک شد.
چراغی که با آن خون دل روشن می‌شد، حالا به سرسری‌ترین شکل ممکن بسته می‌شود. برج بر پای خود مرگ‌های بسیاری را با چشمان فیروزه‌ای‌اش دیده، تا نامش شده «آزادی». قنبر رحیمی، مرد دیگری است که هرگز از ذهن پدر برج آزادی نمی‌رود: «قنبر رحیمی، سنگ‌کار برج آزادی بود. مردی که آن زمان به سلطان سنگ ایران معروف بود. غفار داورپناه هم هماهنگی کار سنگ برج را به عهده داشت. او خودش تنها آن زمان ۵۰ کارگر داشت. قواره کردن و آماده کردن سنگ‌ها با او بود. او ستاره سنگتراشان بود، استادی خوش‌چهره و حجاری بنام که خودش می‌گفت در سن ۱۸ سالگی، نی‌لبک‌های کاخ مرمر را تراشیده است. در دست او سنگ و تیشه مثل کار با موم بود.» رفته‌های این برج ایستاده، کم نیستند، «همین اواخر او مرد. من بالای سرش بودم، به چشمانش نگاه می‌کردم. دست مرا گرفته بود. آنچنان که سنگ‌ها را در دست می‌گرفت. در زمان ساخت برج آزادی، کارفرما و کارگر مطرح نبود، همه ما برادر بودیم. او به چشمانم نگاه می‌کرد، انگار که داشت خاطرات آن روز‌ها را مرور می‌کرد و از بین ما رفت...»
«برج آزادی، برج آزادی شد. برجی که باید زنده بماند تا ایرانی هست و تا ایمان مردم ایران به آزادی است.» تاب آوردن حقیقی روی سنگهای ترک خورده محوطه آزادی سخت است. سنگ‌هایی که با خون دل از راه دور برای برج آورده بودند و حالا نه از جوشقان خبری است و نه از مرمر جوشقانی‌اش. سنگهای «اوس اکبر» را از بین برده بودند و حالا برج باید منتظر باشد، منتظر تا در میان انکار و اصرار مسوولان، ثابت کند که هنوز سرپاست اما اگر زخم‌هایش مرهمی داشته باشد.
منبع: روزنامه شرق
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
انتشار یافته: ۰
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید
جوشقان قالی از شهرهای شهرستان کاشان می باشد که هم اکنون نیز تعداد زیادی معدن در آن فعالیت می کنند. از جمله معدن آزادی که در قدیم هم معدن شهیاد نام داشته از تولید کنندگان اصلی سنگ مرمریت سفید در ایران می باشد. در زمان اجرای خصوصی سازی مجموعه معادن جوشقان به بخش خصوصی واگذار و تا کنون فعال بوده است. خوشحالم که بعد از سالیان طولانی به منبع این سنگهای زیبا هم اشاره ای شد. نوشتم تا بدانید در صورت وجود اراده ای مبنی بر بازسازی و مرمت برج سنگ مرغوبش موجود است.