کشف روش‌های جدید قاچاق سوخت/ بدقولی عامل قطع سوخت ایرلاین‌ها

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: مصطفی کشکولی به تازگی از قائم مقامی شرکت ملی گاز ایران به عنوان مدیرعاملی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی منصوب شده است.

سوابق مدیریتی و تحصیلی وی نشان می دهد که یکی از مدیران باتجربه و آشنا به صنایع نفت، گاز و پالایش و پخش نفتی است به طوری که در مقطعی نیز در شرکت‌های پخش فرآورده‌های نفتی مناطق یزد، اصفهان، خوزستان، مدیر عملیات و مدیر تامین و توزیع شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی مشغول به کار بوده است.

فارس نوشت: دو موضوع افزایش قاچاق سوخت و مشکلاتی که بین شرکت پخش فرآورده های نفتی و سازمان هواپیمایی کشور به جهت تامین سوخت مورد نیاز هواپیماها ایجاد شده موجب شد تا با وی گفت‌وگوی تفصیلی را انجام دهیم که در ادامه می‌خوانید.

فارس: در ابتدا برای آشنایی بیشتر مختصری در خصوص وظایف شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی توضیح دهید.

کشکولی: شرکت پخش فرآورده های نفتی یکی از مهم‌ترین شرکتهای زیرمجموعه پالایش و پخش است که وظیفه دریافت،ذخیره سازی و انتقال بیش از ۲۵۰ میلیون لیتر انواع فرآورده‌های نفتی را در سطح کشور دارا است.

باید گفت در روزهای اخیر این عدد به ۲۸۰ میلیون لیتر رسید که یک رکورد در توزیع فرآورده‌های نفتی نیز محسوب می شود.

هم اکنون این شرکت دارای ۸۱ انبارفرآورده نفتی ، ۱۱ تأسیسات گاز مایع ، ۱۱۰۰ مخزن با ظرفیت ۱۰ میلیارد لیتر انواع فرآورده نفتی، ۵۰ مخزن سوخت گیری هواپیما با توزیع روزانه بیش از ۴ میلیون لیتر و همچنین دارای ۳۷ منطقه و ۲۲۷ ناحیه و ۲۷۰۰ جایگاه عرضه فرآورده نفتی و ۱۹۶۰ جایگاه CNG و ۱۳ جایگاه LPG و بیش از ۱۵ هزار فروشندگی فرآورده نفتی است.

یکی از وظایف دیگر شرکت ملی پخش نظارت بر عرضه فراورده‌های نفتی است به طوری که در برخی از کشورها که عرضه سوخت یارانه‌ای نیست کار عرضه بسیار راحت است اما در کشور ما به دلیل یارانه‌ای بودن فرآورده و تفاوت شدید قیمت با کشورهای همسایه زمینه قاچاق سوخت وجود دارد که باید در این زمینه نیز به گونه‌ای حرکت کنیم که فرآورده‌ها را به صورت کنترل شده توزیع کنیم.

یکی دیگر از توانمندی‌ های شرکت پخش اجرای بزرگترین پروژه IT در کشور بود که به عنوان پروژه سامانه کارت هوشمند مطرح شد.

* افزایش ۵ درصدی مصرف بنزین در کشور

فارس: هم اکنون وضعیت مصرف فراورده های نفتی در کشور چگونه است؟

کشکولی: براساس آمارها باید گفت میانگین مصرف فرآورده‌های نفتی از ابتدای دی ماه تاکنون نشان می دهد که ۶۶۰۰ تن گاز مایع، ۶۰ میلیون لیتر بنزین ،۱۹.۵ میلیون لیتر نفت سفید، ۱۱۳ میلیون لیتر نفت گاز و ۶۰ میلیون میلیون لیتر نفت کوره مصرف شده است.

همچنین این آمار نشان می دهد از ابتدای سال جاری تا کنون یعنی در مدت ۱۰ ماه به طور متوسط ۶۰۰۰ تن گاز مایع، ۶۳.۳ میلیون لیتر بنزین، ۱۱.۳ میلیون لیتر نفت سفید، ۹۵ میلیون لیتر نفت گاز و ۵۳ میلیون لیتر نفت کوره مصرف شده است.

بنابراین می توان گفت در طول مدت ۱۰ ماه مصرف بنزین ۵.۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد مصرف داشته است.

در مورد آمار تحویل سوخت به نیروگاه ها نیز باید گفت به عنوان مثال در روز چهارشنبه ۲۰دی ماه جاری حدود ۶۵ میلیون لیتر نفت گار و حدود ۵۰ میلیون لیتر نیز نفت کوره به نیروگاه‌ها تحویل داده شده است که نسبت به سال گذشته در نفت گاز ۲۴ درصد و در نفت کوره ۱۷ درصد رشد داشتیم.

فارس: وضعیت مصرف سوخت مایع در نیروگاه ها چگونه است؟

کشکولی: آنچه که در بالا گفته شد آمار تحویل سوخت به نیروگاه ها بود که با امر مصرف تفاوت دارد.

در مورد آمار مصرف سوخت نیروگاه ها به عنوان مثال باید گفت در روز چهارشنبه ۲۰ دی ماه، نیروگاه‌های سراسر کشور ۵۵ میلیون لیتر نفت گاز و ۶۱ میلیون لیتر نیز نفت کوره و حدود ۲۰ میلیون متر مکعب نیز گاز طبیعی مصرف کرده‌اند.

به هر حال امید واریم پیگ مصرف نیروگاه ‌ها را بتوانیم پشت سر بگذاریم زیرا انتقال روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر سوخت مایع به نیروگاه‌های سطح کشور بسیار پر استرس است.

*خاصیت فاز اول هدفمند کردن یارانه ها از بین رفته است

فارس: برخی از کارشناسان معتقدند با توجه به افزایش مصرف بنزین در کشور گام دوم هدفمندی باید هر چه زود تر اجرا شود نظر شما چیست؟

کشکولی: به نظر می رسد که اجرای فاز اول هدفمند کردن یارانه ها خاصیت خود را از دست داده زیرا زمان زیادی از اجرای آن گذشته و قیمت‌ها برای مردم عادی شده است، باید گفت در ابتدای اجرای قانون حدود ۶ درصد کاهش مصرف داشتیم اما اکنون مصرف بنزین ۷ درصد افزایش یافته است که این موضوع نشان می‌دهد اثر قیمتی هدفمندی یارانه ها از دست رفته است.

*بد قولی ایرلاین ها موجب قطع سوخت هواپیماها شد

فارس: در چند روز اخیر شاهد مباحثی پیرامون بدهی ایر لاین ها به شرکت ملی پخش فراورده های نفتی بودیم که حواشی زیادی از قبیل قطع سوخت به شرکت های هواپیمایی را نیزدر پی داشت لطفا در این خصوص توضیح دهید؟ و بفرمایید ماجرا از چه قراری است.

کشکولی: شرکت‌های هواپیمایی در گذشته روزانه مبلغی را به حساب شرکت پخش واریز و هر ۱۰ یا ۱۵ روز یک‌بار بدهی خود را تصفیه می‌کردند.

در یکی دو سال اخیر این کار به‌ خوبی صورت نگرفت و متأسفانه بدهی‌ها افزایش یافت که شامل بدهی‌های قبل از افزایش نرخ یعنی قبل از اجرای قانون هدفمندی و چه بدهی‌های بعد از تغییر نرخ بود. به خصوص در چند ماه گذشته این بدهی ها افزایش چشمگیری داشت.

هم اکنون این بدهی ها در مجموع حدود ۵۰۰ میلیارد تومان است که بیشترین بدهی نیز برای ۳ شرکت هواپیمایی ایران ایر ، ماهان و آسمان است.

در یکی دو ماه گذشته بین شرکت پالایش و پخش و شرکت‌های هواپیمایی و سازمان هواپیمایی کشوری مکاتبات زیادی شد و جلساتی برای پیگیری وصول این بدهی‌ها تشکیل شد و دوستان قول مساعد داده بودند که این بدهی‌ها را پرداخت می‌کنند.

باید گفت با توجه به کمبود نقدینگی شدیدی که شرکت پالایش و پخش دارد، باید سهم فروش به این شرکت از حساب خزانه پرداخت شود و اگر این سهم فروش سوخت به دست ما نرسد سوخت رسانی مختل می‌شود و تولید پالایشگاه‌ها مختل خواهد شد و انتقال و توزیع در سطح کشور با مشکل مواجه می‌شود و دیگر نمی‌توانیم سوخت رسانی به فرودگاه‌ها را داشته باشیم .

در آخرین جلسه ای که ۱۰ روز گذشته برگزار شد نیز شرکت های هواپیمایی قول داده بودند که ظرف مدت ۱۰ روز این بدهی را پرداخت می‌کنند و طبق آن مدیرعامل شرکت پالایش و پخش اخطار داد که اگر این کار صورت نگیرد سوخت رسانی قطع می‌شود.

ولی متأسفانه شرکت‌های هواپیمایی این کار را نکردند و البته این موضوع را آقای پهلوانی که معاون وزیر راه هستند نیز تأکید کردند که شرکتهای هواپیمائی باید بدهی خود را پرداخت می‌کردند و در این ماجرا مقصر هستند.

بعد از آن محدودیتی که در سوخت رسانی ایجاد شد بلافاصله جلسه‌ای برگزار شد و مبلغ جزئی که حدود ۵ میلیارد تومان است از سوی شرکتهای هواپیمایی واریز شد و بنا شد تا مدت یک هفته ضمن تصفیه کامل بدهی خود ،کارشناسان دوطرف جلسه بگذارند و یک مکانیزمی برای فروش روزانه سوخت مشخص کنند به طوری که سه شنبه آینده جلسه‌ای با شرکت‌های هواپیمایی و سازمان هواپیمایی کشوری خواهیم داشت و به یک جمع بندی خوبی خواهیم رسید.

البته شرکت‌های هواپیمایی نیز اعلام کرده‌اند که ما نیز مشکلاتی داریم و به همین دلیل در پرداخت بدهی تاخیر شده است. آن‌ها باید بدانند که شرکت پخش هم مشکلات خاص خود را دارد و باید پول در حسابش باشد که بتواند سوخت مورد نیاز هواپیماها را تولید و به انها عرضه کند.

بنابر این امیدواریم با تعاملی که انجام شده هر چه زودتر این مسئله حل شود زیرا ما هیچ وقت علاقه نداشتیم که این اتفاق رخ دهد و هواپیمایی‌ها دچار زحمت شوند به هر صورت این کار صورت گرفت و امیدوار دیگر زمینه این اتفاقات صورت نگیرد و این بستگی دارد به همکاری طرف مقابل زیرا ۵۰۰ میلیارد تومان بدهی، عدد کمی نیست.

*تشکیل ستاد دائمی مبارزه با قاچاق سوخت در شرکت ملی پخش

فارس: مدتی است که شاهد افزایش قاچاق سوخت در کشور هستیم.در این مدت مسئولانی که به نوعی در این زمینه در ارتباط هستند اعلام کرده اند که شرکت ملی پخش فراورده های نفتی بادی نسبت به قاچاق سوخت پاسخگو باشد. شما اگر چه کمتر از یک ماه است که به این شرکت نقل مکان کرده اید ولی اقدامات خوبی را در این فرصت کم انجام داده اید در این باره توضیح دهید. و بفرمایید برنامه شما برای آینده چیست؟

کشکولی: همانطور که در ابتدای این مصاحبه نیز گفته شد شرکت ملی پخش، فرآورده‌های نفتی را عرضه می‌کند که یارانه‌ای است و با خارج از مرزها تفاوت شدید قیمتی دارد یعنی آن طرف مرز قیمت بالا است و این طرف قیمت پایین است.

ما باید چند کار اساسی انجام دهیم تا شاهد کاهش قاچاق سوخت در کشور باشیم.

در ابتدا باید در چرخه تأمین و عرضه مانند دریافت ، ذخیره سازی ،انتقال و تحویل به مصرف کنندگان که زیر نظر شرکت ملی پخش فراورده های نفتی است بازبینی قرار گیرد و جاهایی که امکان نفوذ و تخلف است باید شناسایی شود.

خوشبختانه زیر ساخت‌های خوبی نیز ایجاد شده است مانند سامانه ارسال و رسید که باید این نظارت را شدید تر کرد. بنابر این باید چرخه عرضه انرژی را از جایی که فرآورده‌ها را دریافت می‌کنیم تا به دست مصرف کننده می‌رسد مدیریت کنیم .

اما بخش دوم ترانزیت سوخت است که بخشی از قاچاق سوخت از طریق ترانزیت انجام می‌شود. به عنوان مثال فراورده‌هایی که باید در یک نقطه وارد و از همان نقطه خارج شود این کار صورت نمی‌گیرد. اکنون فراورده وارد می‌شود و یا آب به جای فرآورده وارد می‌شود اما نفت و گاز کشور را خارج می کنند.

چند روش برای مبارزه با قاچاق مشتقات نفتی است که مجوز صادرات دارد؛ هم اکنون یک‌سری تخلفات در آن صورت می‌گیرد که باید در این ۳ بخش بازبینی صورت گیرد.

خوشبختانه تعامل خوبی نیز با ستاد مبارزه با قاچاق داریم به طوری که اگر فراورده‌ای قاچاق شد آنها بتوانند در مقابلش بایستاند . خروجی مرزها باید به شدت کنترل شود و مشتقات باید کنترل شود و باید مشخص شود که آیا مشتقات بر اساس مجوز خارج می‌شود یا خیر. به عنوان مثال برخی مجوز صادرات حلال شوینده دارند اما گازوئیل خارج می‌کنند.

یک تفکیک شفافتری باید بین شرکت پخش و مابقی واحدهای دخیل در این زمینه انجام شود و هرکسی باید کار خود را کنترل کند و در مقابل آن پاسخگو باشد به هرحال به نظر من رسید که یک ستاد یا کمیته دائمی مبارزه با قاچاق سوخت را در شرکت ملی پخش داشته باشیم و نباید یک حرکتی انجام و بعد از مدتی رها شود به همین دلیل این ستاد را تشکیل دادیم و اولین جلسه نیز روز یکشنبه با حضور همه مدیریت‌ها و واحدهای ذیربط برگزار می شود.

جلسه‌ای نیز چند روز گذشته داشتیم و اعلام آمادگی شد تا سامانه‌ای تعریف و تهیه شود که با کمک آن هر مرحله‌ای که فراورده در آن است مورد کنترل و نظارت قرار گیرد تا مطمئن شویم که این فراورده همان میزانی است که ارسال شده است و تغییری در آن رخ نداده است.

* بارنامه جعلی و کشف روشهای جدید قاچاق سوخت

فارس تاکنون مشخص شده است که قاچاق سوخت به چه روش هایی انجام می شود؟

کشکولی: قاچاق سوخت روش های مختلف و متنوعی دارد مانند بارنامه جعلی که هم شماره رمز و هم نوع فرآورده و هم مقصد و مبداً در آن مشخص شده است بنا براین باید بارنامه‌ها نیز تغییر و غیرقابل جعل باشند.

اتفاقی که اخیراً درحال وقوع است این است که به جای ارسال بنزین به استانهای مرزی، کارت‌های هوشمند سوخت ارسال می شود. به عنوان مثال کارت‌های مازاد که متعلق به خودروهایی است که فعال نیستند سر از شهرهای مرزی در می آورند و این موضوع را نیز باید رسیدگی کرد و راه حلی ایجاد شود زیرا این موضوع می‌تواند موجب کمبود بنزین در استانهای مرزی شود و باید مدیریت کرد و باید با عزم جدی در مقابل این موارد ایستاد و مانع قاچاق شد.

*آماده عرضه بنزین یورو۴ در کشور هستیم

فارس یکی دیگر از اقداماتی که شما در این مدت انجام دادیم ارسال تانکرهای حامل گازوئیل به مرزهای شرقی و غربی و عرضه آن با نرخ فوب خلیج فارس است در این مورد نیز توضیح دهید؟

کشکولی: ارسال و فروش سوخت در مرزها نیز یک روش برای کاهش قاچاق سوخت در شرکت پخش بوده است که اکنون در نقاط مختلف کشور جایگاه‌های مرزی وجود دارد و در آنجا سوخت ارسالی با قیمت پایه فوب خلیج فارس عرضه می شود البته این قیمت با توجه به قیمت‌های آن سوی مرز به صورت شناور تعیین می‌شود این موضوع کمک می‌کند تا بخشی از قاچاق سوخت جلوگیری شود و زمینه قاچاق کمتر شود .

فارس: در این روزها شاهد آلودگی هوای تهران و استانهای صنعتی و بزرگ دیگر هستیم برنامه شما برای عرضه بنزین یورو ۴ و ۵ چیست؟ زیرا خودرو سازان اعلام کرده اند تا عرضه سوخت انجام نشود خودروهای را با سوخت یورو ۴ و ۵ مطابقت نخواهند داد.

کشکولی: شرکت پخش تنها توزیع کننده فراورده است ولی چون مقدار تولید بنزین یورو ۴ و ۵ مقدار کمی است نمی‌توان آن را جداگانه عرضه کرد و هم اکنون با بنزین‌های معمولی مخلوط می‌شود و در سطح کشور عرضه می‌شود ولی اگر مقدار قابل قبولی سوخت در اختیار ما قرار گیرد می‌توان مخزن جداگانه‌ای گذاشت و این فراورده را جدا عرضه کرد و ما منتظریم که پالایش و پخشی به ما اعلام کند و ما آمادگی عرضه این سوخت ها را داریم.