افزایش قیمت دلار روش دولتیها برای افزایش درآمد!

 از سوی دیگر دولت اعلام می کند که ما حجم وابستگی به نفت را کاهش داده ایم  در حالی که واقعیت امر این نیست و حجم وابستگی به نفت کاهش پیدا نکرده است بلکه کاهش درآمد دولت و  منابع درآمد دولت با افزایش قیمت دلار و از جیب ملت به طریقی جبران می شود

کاظم جلالی در گفت و گو با تابناک برای پاسخ به این سوالات اظهار داشت:  تصویب بودجه سه دوازدهم از سر لاعلاجی و ناچاری است. وقتی دولت بودجه را به موقع ندهد و مجلس زمان کافی برای بررسی بودجه نداشته باشد- همانند اتفاقی که در این سالها افتاده است- مجلس بودجه را چنددوازدهم تصویب می کند. بودجه سه دوازدهم بر اساس قانون و بر اساس ایین نامه داخلی مجلس مطابق بودجه سال قبل است لذا طبیعی است که بر اساس بودجه سال 91 باید این بودجه را تنظیم کنیم. برخی تذکراتی که دوستان می دادند تذکرات قابل توجهی است. اختلاف نظر عمدتا بر سر رقم این بودجه است که دولت یک رقم عمرانی را هم در سه دوازدهم دیده است. رقمی هم که کمیسیون برنامه تاکنون بر روی آن بحث کرده اند این است که دولت  6 هزار میلیارد تومان برای این 3ماه اعتبارات عمرانی در نظر گرفته است. این موضوع موافق و مخالف دارد. موافقین می گویند با توجه به وضعیتی که پیمانکاران دارند و وضعیتی که الان در کشور وجود دارد اگر بتوانیم یک رقمی را سریعتر به پیمانکاری برسانیم، پیمانکاران می توانند کار خود را ادامه دهند و حداقل آسیب در حد نابودی نبینند البته مجموعه پیمانکاری کشور آسیب دیده است.
 
مخالفین اینگونه مطرح می کنند که در سال 1391 که بودجه عمرانی کشور 39 هزار میلیارد تومان بود تاکنون دولت مدعی است که رقم 8 هزار میلیارد تومان توانسته تامین اعتبار و تزریق کند. یعنی از کل بودجه عمرانی 39 هزار میلیارد تومانی تا کنون 8 هزار میلیارد تومان تزریق شده است و 31 هزار میلیارد تومان دیگر تخصیص پیدا نکرده است. نمایندگان مجلس می گویند چطور شد که در طول 12 ماه دولت فقط توانسته است 8 هزار میلیارد تومان تزریق کند؟ از کدام منبع و چگونه می خواهد در طول 3 ماه اول سال 6 هزار میلیارد تومان تزریق کند؟ برخی نیز شائبه های سیاسی را در حاشیه آن مطرح می کنند.

این نماینده افزود: ایراداتی که در بودجه سال 92 وجود دارد فراتر از این مقولات است. اینها هم می تواند بخشی از ایرادات باشد و یا شائبه هایی می تواند وجود داشته باشد. البته اینکه اعتبارات نهادهایی مثل مجلس، دیوان محاسبات،‌ مرکز پژوهش ها و ... کاسته شود و یا در تخصیص ها به شکل غیرواقعی عمل شود، می تواند به نوعی شائبه سیاسی بودن کار را تقویت کند اما همه بودجه سال 92 اینها نیست و بحث های جدی تری در ارتباط با بودجه سال 92 وجود دارد. مثلا دولت اعلام می کند که ما حجم وابستگی به نفت را کاهش داده ایم  در حالی که واقعیت امر این نیست و حجم وابستگی به نفت کاهش پیدا نکرده است بلکه کاهش درآمد دولت و  منابع درآمد دولت با افزایش قیمت دلار و از جیب ملت به طریقی جبران می شود. وقتی دولتها دچار عدم تحقق درآمدهای خود می شوند به نوعی با افزایش قیمت دلار تلاش می کنند این روند را جبران کنند مثلا اگر بگوییم دلار 1000 تومان باشد زمانی که دولت می خواهد 5 هزار میلیارد تومان اعتبار داشته باشد 5میلیارد دلار باید در بازار چنج کند ولی اگر مبنای دلار 2000 تومان باشد با 2.5 میلیارد دلار اعتبار لازم محقق می شود. الان این در بودجه کاملا مشهود است. ما در مرکز پژوهش ها بررسی هایی داشته ایم و نتایج آن این است که قیمت ارز حدود 2450 تومان در نظر گرفته شده است. اما دولت هنوز رسما اعلام نکرده که قیمت ارز در ارتباط با بودجه چگونه است ولی بررسی هایی که داشته ایم و منابع حاصل از درآمدهای نفتی را محاسبه کرده ایم به قیمت ارز حدود 2450 تومان رسیده ايم . اینها بحث های اساسی است که در بودجه داریم. یا در بحث هدفمندی یارانه ها دولت منابعی که از هدفمندی یارانه ها در نظر گرفته این گونه هاست که مجموعا 120هزار میلیارد تومان از ناحیه هدفمندی یارانه ها منابع به دست بیاید و از این میزان 90 هزار میلیارد تومان در اختیار خانوارها به شکل کمک نقدی قرار بگیرد، 15 هزار میلیارد تومان را هم دولت در بخش درآمدی کشور و به نوعی هزینه ها از این ناحیه دیده شده است، 15 هزار میلیارد تومان را نیز به عنوان کمک به تولید در نظر گرفته است. برای اینکه این هدفمندی یارانه ها به این شکل محقق شود باید دوباره یک روند اصلاح قیمت را داشته باشیم. چه میزان باید قیمت را اصلاح کنیم تا بتوانیم این روند را محقق کنیم؟ ما الان اینها را هم درآورده ایم که چه اتفاقی باید در بحث قیمت ها بیافتد که این هم می تواند یک شوک تورمی را و یک رکود تورمی را به همراه داشته باشد. لذا بحث های اساسی در بودجه داریم.

بخشی از بحث، بحث استقراض است. بحث استقراض بحث انتشار اوراق مشارکت است. چقدر انتشار اوراق مشارکت در شرایط فعلی می تواند محقق شود؟ جالب این است که اوراق مشارکتی که در سالهای گذشته تحقق پیدا نکرده است آنها را هم دولت به فروش اوراق مشارکت جدید اضافه کرده است!

ما فکر می کنیم که در بحث تنظیم بودجه، برای جبران کاهش منابع حاصل از نفت، افزایش نرخ ارز بیشتر مورد توجه بوده است و اگر  قرار باشد هدفمندی یارانه ها اجرا شود نوساناتی در نرخ ارز شاهد خواهیم بود. اینها بحث های اساسی بودجه است. حالا اینکه بودجه نهادی کمتر یا بیشتر شده است نمی تواند بحث های اساسی و اصولی بودجه ای باشد. نه اینکه ارزش اینها کم است ولی بحث های اصلی تر و اساسی تر در بودجه 92 وجود دارد.

جلالی در پاسخ به این سوال که در حوزه سیاست خارجی در سالهای اخیر با مشکلاتی روبرو بوده ایم. ارزیابی شما از عملکرد دستگاه دیپلماسی کشور در دروان دولت نهم و دهم چیست؟ گفت: در دولتهای نهم و دهم موضوع سیاست خارجی دارای فراز و نشیب بود. در مواقعی انفتاحی ایجاد می شد ولی اگر بخواهیم قضاوت کلی کنیم میزان انسداد در سیاست خارجی در این دوران بیشتر از میزان انفتاح بوده است و خصوصا در دولت دهم این روند شدت بیشتری داشته است. به عنوان مثال حوزه گسترش ارتباط با همسایگان جزو سیاست های استراتژیک نظام است. به نظر می رسد که توفیق چندانی خصوصا در دولت دهم در حوزه ارتباط با همسایگان نداشته ایم و چالش هایی در این بخش به وجود آمد.

موضوع دوم ارتباط با کشورهای جنبش عدم تعهد است. ریاست جنبش عدم تعهد، سرمایه بزرگی است که در دست داریم اما هنوز استفاده خوبی از ریاستمان برجنبش عدم تعهد نکرده ایم. به نظر می رسد که دچار نوعی فقدان استراتژی در بحث استفاده از موقعيت ریاست جنبش عدم تعهد هم هستیم. این فرصتی تاریخی است که برای جمهوری اسلامی ایران به وجود آمده است.

در حوزه ارتباط با کشورهای در حال توسعه خصوصا در قاره آفریقا و اینکه بتوانیم روابط اقتصادی داشته باشیم- چه در بحث انتقال تکنولوژی و چه در بحث صادرات و استفاده از بازارهای آنها- به نظر می رسد در این حوزه نیزدر سالیان اخیر توفیق جدی نداشته ایم. در بحث مربوط به کشورهای ارپایی نیز که کاملا مشخص است. البته در حوزه هایی موفقیت هایی داشته ایم.

در بحث انرژی هسته ای نیز جمهوری اسلامی روند خود را بر اساس یک استراتژی مشخص شده و تحت اشراف مقام معظم رهبری ادامه و استمرار داده و همواره بحث مذاکره هدفمند منتج به نتیجه را مطرح کرده است. در بحث انرژی هسته ای هم ملت با صلابت ایستاده اند و هم رهبری تدبیر کرده اند و هم مجموعه دستگاه دیپلماسی در این خصوص گام هایی برداشته اند و با یک استراتژی مشخص در بحث هسته ای به پیش رفته ایم.

در بحث تعاملات اقتصادی با برخی کشورها خصوصا در امریکای لاتین موفقیت هایی را داشته ایم که نمی توان از این موفقیت ها چشم پوشی کرد. بحث جنبش عدم تعهد هم موفقیت دیگری بود که در بخش سیاست خارجی داشتیم. جمهوری اسلامی هم توانست میزبانی این اجلاس و در پی آن، ریاست جنبش را به دست بیاورد و اجلاس را هم به نحو فاخر و شایسته ای اجرا کند. به هر حال موفقیت هایی هم داشته ایم و  البته در مقام ارزیابی می توانستیم موفق تر عمل کنیم. در برخی از حوزه ها ورود نکنیم و برخی از حرف های تند را در عرصه جهانی مطرح نکنیم که به نوعی عامل سوءاستفاده برخی از قدرت های بزرگ بشود و مواضع ما را سوءتعبیر کنند و علیه جمهوری اسلامی ایران استفاده کنند.

ارزیابی مذاکرات

مذاکرات مجموعا مذاکرات خوبی بود. جمهوری اسلامی ایران چند استراتژی مشخص را پیگیری می کند. اولا اینکه از ابتدا هم مطرح کرد که ما به دنبال تکنولوژی هسته ای هستیم و از این موضع عقب نشینی نخواهیم کرد. دوم اینکه این تکنولوژی هسته ای صلح آمیز خواهد بود. سوم اینکه ما با قواعد بین المللی همراهیم. چهارم اینکه هر گونه نظارتی که حاکمیت ملی ما را تحت
الشعاع قرار ندهد و حقوق هسته ای ما را سلب نکند، می پذیریم. پنجم اینکه ما اهل گفتگو و مذاکره هستیم و هیچ گاه میز مذاکراه را ترک نکرده ایم.

ششم اینکه مذاکره فرسایشی غیرهدفمند را قبول نداریم و مذاکرات باید در چارچوب مشخصی انجام شود. به نظر می رسد بر اساس این خطوط کلی جمهوری اسلامی ایران حرکت کرد و در مورد مذاکرات اخیر هم غربی ها آن را مثبت ارزیابی کردند و اینکه هم اجلاس کارشناسی و هم اجلاس آینده در دستور کار قرار گرفت، نشان می دهد که طرف مقابل نیز امید به مذاکره و اصل گفتگو دارد و یا به تعبیری می توان گفت که شاید آنها فهمیده اند که راه اصلی حل و فصل این موضوع مذاکره و گفتگو است.

مظلوم ترین نام های سال، نام پارسال بود (91)

در بحث حمایت از تولید ملی یکی از مظلوم ترین نام های سال، نام امسال بود که مقام معظم رهبری با هوشمندی گذاشتند و ما هم در مرکز پژوهشهای مجلس بررسی های مفصلی داشتیم و نهایتا طرحی نوشتیم. هر چند تمام کسانی که در اینجا به ما برای نگارش این طرح در جهت حمایت از تولید ملی مشورت می دادند، قائل به این بودند که ما برای حمایت از تولید ملی مشکل تقنینی نداریم و مشکل در اجراست. لذا قائل بودند به اینکه اصلا نیازی به نگارش قانون نیست ولی با این حال طرحی را برای ایجاد هارمونی بین قواعدی که وجود دارد تنظیم کردیم که الان در کمیسیون مربوطه در حال بررسی است و متاسفانه این طرح آنقدر در چالش های کارشناسانه ماند که به انتهای سال رسیدیم و هنوز به صحن مجلس نرسیده است. ما کارمان را از مرداد ماه که وارد مرکز پژوهشها شدیم شروع کردیم و این موضوع را به عنوان اولین هدف خود دانستیم و ریاست مجلس نیز تاکید کردند که کار را به سرعت انجام بدهیم. ما به سرعت انجام دادیم اما در فرایند بعدی کار دچار چالش هایی شد و هنوز به صحن مجلس نیامده است.

در حوزه اجرا، امسال نه تنها شاهد اقدامی جدی در زمینه حمایت از تولید ملی نبودیم بلکه وضعیت تولید کنندگان وضعیت مناسبی نیست و باید اقدامات جدی تری در جهت حمایت از تولید ملی انجام شود. سخنان مقام معظم رهبری در ابتدای سال یک امیدواری جدی را ایجاد کرده بود و حق این بود که همگان دست در دست هم می گذاشتند و این کار بسیار مهم را در فضای اقتصاد مقاومتی انجام می دادند.

 مهمترین اتفاق سال گذشته

حوادث تلخ و شیرین بسیاری در امسال داشتیم. از حوادث تلخ می توان به زلزله آذربایجان اشاره کرد که هموطنان عزیز دچار مشکلات و مصائب زیادی شدند. اتفاقات شیرین نیز رخ داد. همین که ما موجود زنده به فضا فرستادیم و همچنین شکار پهباد امریکایی اتفاقات خوبی بود که افتاد.

 در مجلس نیز از اتفاقات شیرینی رخ داد که البته نفس گیر بود و علی رغم همه تمهیداتی که اندیشیده شده بود اکثریت مجلس با عقلانیت توانستند امور مجلس را تدبیر کنند، مقوله انتخاب ریاست و هیئت رئیسه مجلس و ساماندهی آن بود. تلخ ترین اتفاق مجلس نیز جلسه استیضاح وزیر کار و آن نوع حرکاتی بود که از ناحیه قوه مجریه و ریاست آن انجام شد که مورد تذکر جدی رهبری هم قرار گرفت.