هاشمی؛ حماسه‌ساز و امیدآفرین

آفتاب: حجت الاسلام و المسلمين علي عسکري - انقلاب اسلامی ایران، جدای از اسلامی و مردمی بودن و رهبری کاریزماتیک دینی، از ظرفیت‌ها و ویژگی‌های خاصی هم‌چون چهره‌های فداکار خدوم و کارآمد که جان‌فدایی امام خمینی (ره) و مکتب فکری ایشان و مردم بوده و هستند، برخوردار است که از خصایص کم‌نظیر این انقلاب است. نخبگان لایق و دل‌سوزی که از جمهوریت و اسلامیت نظام به‌خوبی پاس‌داری نموده و توانسته‌اند آن‌را از نفوذ دشمن و افراط‌گرایان در امان دارند. اشخاصی که با دفاع معقول و منطقی از حقوق اساسی ملت در چارچوب قانون اساسی و راهبرد امام خمینی (ره) مبنی بر این‌که: «میزان رأی ملت است»، در همه حال با بلندنظری و بهره‌گیری از مقبولیت مردمی نظام را از بحران‌ها و چالش‌ها رهایی بخشیده، موانع را از سر راه مردم برداشته و در خلق حماسه‌های بزرگ، سهم به‌سزایی داشته‌اند. اینان با ایمان آگاهانه خود در راه پیروی از پیر، مراد و رهبر قاطع و عارف خود، سردمداران ریاکاری را تحقیر و طلسم ظلم و دغل‌کاری آنان را با کارهای مثبت و روش‌های عاقلانه درهم‌شکسته‌اند و مصداق بارز سیاست‌ورزی و کارآمدی برای استمرار نظام و رضایت‌مندی مردم بوده و هستند.

یکی از این معدود چهره‌های یادشده و کم‌نظیر که سهم بزرگی در به‌ثمر رسانیدن این انقلاب و پیروزی‌های بعد از آن داشته و همیشه به‌عنوان یک انسان دارای تدبیر و برخوردار از عقلانیت مطرح بوده و هست، آیت‌ا. . . هاشمی‌رفسنجانی است. شخصیتی که حماسه‌ای در انقلاب اسلامی ایران خلق نشده مگر این‌که ایشان سهمی در آن داشته‌اند. به‌عنوان مثال، می‌توان گفت که ایشان در خلق حماسه پیروزی انقلاب اسلامی ایران بر علیه رژیم شاه در کنار امام خمینی (ره)، بیش از هر کس دیگری، دارای نقش بوده است. هم‌چنین در حماسه عزل بنی‌صدر، ایشان به‌عنوان رئیس مجلس شورای اسلامی، نقش کلیدی داشتند، به‌طوری‌که بنا بر شرایط پیش‌آمده، در اواخر خرداد ماه سال 1360، بر عدم کفایت سیاسی بنی‌صدر تأکید و از راه قانونی، این امر را با همراهی هم‌فکران خود در مجلس به سرانجام رساند.

در این رابطه خوب است بدانیم که در نامه ایشان به امام خمینی (ره)، بنیان‌گذار و رهبر انقلاب اسلامی ایران، آمده است: «محضر مبارک حضرت آیت‌ا. . . العظمی امام خمینی (ادام ا. . . ظله)؛ محترماً به‌عرض می‌رساند رأی مجلس شورای اسلامی در جلسه مورخ 31/3/1360، پس از بحث و بررسی با حضور یکصدونود نفر از نمایندگان ملت، به‌شرح زیر: آرای موافق: ١٧٧ رأی، مخالف: ١ رأی و ممتنع: ١٢ رأی؛ در مورد آقای بنی‌صدر بر این قرار گرفت که آقای ابوالحسن بنی‌صدر برای ریاست جمهوری ایران کفایت سیاسی ندارد. به‌موجب اصل ١١٠ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مراتب برای اتخاذ تصمیم خدمت امام عظیم‌الشأن گزارش می‌گردد. رئیس مجلس شورای اسلامی اکبر هاشمی‌رفسنجانی»؛

پس از نامه آیت‌ا. . . هاشمی‌رفسجانی به امام خمینی (ره)، عزل بنی‌صدر طبق قانون اساسی از سوی امام خمینی (ره) در روز اول تیر ماه سال 1360 به‌طور رسمی خطاب به ملت ایران و مردم دنیا اعلام شد. در نامه امام خمینی (ره) در خصوص عزل بنی‌صدر می‌خوانیم: «بسم ا. . . الرحمن الرحیم؛ پس از رأی اکثریت قاطع نمایندگان مجلس شورای اسلامی مبنی بر این‌که آقای ابوالحسن بنی‌صدر برای ریاست جمهوری اسلامی ایران کفایت سیاسی ندارد، ایشان را از ریاست جمهوری ایران عزل نمودم. روح‌اله الموسوی‌الخمینی اول تیر ماه 1360».

علاوه بر دو مورد یادشده، نقش تأثیرگذار آیت‌ا. . . هاشمی‌رفسنجانی در حماسه‌آفرینی‌های ایشان در کنار رزمندگان اسلام در جریان دفاع مقدس و به‌ویژه پیروزی سیاسی بر صدام و خصم نابکار ملت ایران، قابل ذکر است. بسیار واضح و روشن است که پس از عزل بنی‌صدر، این عامل اختلاف‌آفرین بین ارتش و سپاه، با حضور آیت‌ا. . . هاشمی‌رفسنجانی به‌عنوان فرمانده و جانشین امام خمینی (ره) در جبهه‌ها، وحدت و هم‌دلی در میان مدافعان نظام جمهوری اسلامی به اوج خود رسید و عملیات‌های غرورآفرین، یکی پس از دیگری، به‌انجام رسید. پیروزی‌های پی‌درپی و چندین ساله رزمندگان اسلام، دشمنان نظامی و قدرت‌های استکباری حامی صدام را برای همیشه مأیوس ساخت تا آن‌جا که جنون حاکم بر صدام و فرماندهان نظامی او سبب گردید تا مردم کشور خود را در حلبچه و کردستان عراق بمباران شیمیایی نماید. پس از این مرحله پیش‌آمده جدید از سوی دشمن که احتمال استفاده از بمب اتم را از سوی صدام و اربابان وی، محتمل ساخته بود، برای برون‌رفت از شرایط ناجوانمردانه و ضد بشری موجود و پیش‌روی ملت‌های عراق و ایران در آن ایام، راه‌حل سیاسی در کنار دفاع رزمی، در دستور کار نظام جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و ایران با پذیرش قطعنامه 598 سازمان ملل، پیروزی سیاسی در جنگ را برای خود به‌ارمغان آورد. می‌دانیم که در این‌جا نیز نقش‌آفرینی آیت‌ا. . . هاشمی‌رفسنجانی در این حماسه بزرگ در شکست سیاسی صدام و پایان بخشیدن به جنگ بدون دادن کوچک‌ترین امتیازی به دشمن، امری غیرقابل انکار است که دوست و دشمن بر آن صحه می‌گذارند. ایشان به‌عنوان یک مجتهد سیاسی و دارای کیاست و تدبیر، با استفاده از روش‌های سیاسی معقول، ایران را پس از جنگ طولانی‌مدت و ناخواسته، به صلح و ثبات رساند و کشور را از نابودی قطعی و مسلم نجات بخشید. اقدام شایسته ایشان بعد از جنگ و رحلت امام خمینی (ره)، نقش بی‌بدیل وی در تعیین و انتخاب رهبر پس از امام خمینی (ره) در مجلس خبرگان رهبری بود. آن روزها همه نگاه‌ها معطوف به خبرگان رهبری و انتخاب رهبر در آن شرایط حساس و خطیر بود و آقای هاشمی در معرفی هم‌سنگر خود، آیت‌ا. . . خامنه‌ای برای این جایگاه، طوری عمل نمود که یأس ناشی از فقدان امام خمینی (ره) تبدیل به امید گشت.

حماسه دیگری که این یار امام خمینی (ره) و هم‌سنگر رهبری در آن نقش‌آفرین بوده، سازندگی است، ساختن ایران آن‌هم بعد از جنگ تحمیلی هشت ساله؛ خوب به‌یاد داریم که خرابی‌ها پس از جنگ تحمیلی چگونه خودنمایی می‌نمودند، خزانه کشور خالی و بدون امکانات ارزی بود. با این حال کشور باید هر چه زودتر بازسازی می‌شد و زیرساخت‌های مورد نیاز و خرابی‌های ناشی از جنگ، مورد ساخت‌وساز قرار می‌گرفت. در چنین شرایطی، آیت‌ا. . . هاشمی‌رفسنجانی با اعتمادآفرینی در سیاست خارجی و تدبیر و امید در داخل، به جذب سرمایه‌های مادی و انسانی اعم از داخلی و خارجی همت گمارد و از راه اعتدال و پیروزی، حماسه سازندگی را در ایران بر مبنای حرکت عمل‌گرایانه قرار داد. یک تز کار ماندگار و فراموش‌نشدنی که در کتاب «خاطرات سال ١٣٦٩» ایشان با عنوان اعتدال و پیروزی، به قلم روان و اثربخش ایشان به رشته تحریر درآمده است.

بعد از دفاع مقدس و دوران سازندگی، کارکرد عمده این چهره خدوم و سرمایه ملی معطوف به حماسه حضور حداکثری مردم در انتخابات ریاست جمهوری بعد از ایشان گردید. ایشان در اواخر دولت خود، سعی نمود تا با برگزاری انتخاباتی سالم، پرشور و مردم‌پسند، قدرت اجرایی کشور را به یک روحانی خوش‌فکر و از جنس خویش واگذار نماید. اصلاحات تعدیل‌ و هدایت‌شده مورد نظر ایشان، به حماسه دوم خرداد معروف شد. در کتاب «بی‌پرده با هاشمی‌رفسنجانی» که انتشارات کیهان آن‌را در سال ١٣٨٢ منتشر نموده، از زبان خود ایشان در این باره می‌خوانیم که:

«ـ رضایت مردم از انتخابات سال 1376، آن‌چنان برای من شیرین بود که تلخی تمام زخم‌های بعدی برخی از تندروهای جریان پیروز را بر جان من التیام بخشید.

ـ بارها گفته‌ام که افکار عمومی در مجموع کمتر اشتباه می‌کند و همیشه فکر می‌کنم آرای مردم امانت است و هیچ قبول ندارم که با رأی مردم بازی شود.

ـ در همان روزهای اولیه انتخابات سال 1376، به وزارت کشور دولت سازندگی رفتم و به وزیر کشور گفتم: کوچک‌ترین غفلتی که در حفظ رأی مردم بکنید، با من طرف هستید و هر چه دیدید، از چشم خودتان دیده‌اید!

ـ همیشه بر این باور بوده و هستم که آرای مردم بالاترین امانت نزد ما در جمهوری اسلامی است و باید حفظ شود و هیچ قبول ندارم که با تقلب، فریب‌کاری و بازی‌های سیاسی و تبلیغاتی، رأی برای کسی جمع شود».

بر همین اساس، آیت‌ا. . . هاشمی‌رفسنجانی بر این باور است که اگر روزی مقدسین و متحجران موفق شوند با توجیهات عوام‌فریبانه و ظاهرگرایی دینی به مردم القاء نمایند که در انتخابات رأی مردم تزیینی است و مشروعیت‌ساز نیست، طولی نخواهد کشید که دیگر هیچ چیز از انقلاب باقی نخواهد ماند چرا که حکومت بدون رأی، خواست و رضایت مردم، حکومت مطلوب و ماندگار نیست.

نتیجه این‌که دغدغه آیت‌ا. . . هاشمی، دغدغه مکتب فکری امام خمینی (ره) است چرا که امام خمینی (ره) فرمودند: «انتخابات باید مردم‌پسند باشد نه خان‌پسند؛ همه باید احساس کنند آن‌طوری‌که قانون و اسلام می‌خواهد، عمل می‌شود. هیچ‌کس در انتخابات بر دیگری مقدم نیست. همه افراد ملت در انتخابات یک‌جور هستند و میزان رأی ملت است»

نکته‌ به‌یادماندنی که فراموش نمی‌شود و از جلوه‌های مهم انتخابات ریاست جمهوری در سال 1376 است، آن است که مقام معظم رهبری، عزت‌مدارانه و برادرانه ایشان را مورد تفقد قرار داد و فرمود: «از این سه نفر (روحانی شناخته‌شده و رقیب انتخاباتی)، هر کدام انتخاب شوند، برایم فرقی نمی‌کند اما هیچ‌کس برایم هاشمی نمی‌شود!» و پس از آن بود که آیت‌ا. . . هاشمی‌رفسنجانی، چون با حکم رهبری به ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب گردیده بود، در مسئولیت اتاق فکر نظام و رهبری در تولید فکر، حماسه‌آفرینی نمود. در این رابطه به اسناد بالادستی نظام از قبیل سند چشم‌انداز بیست‌ساله کشور، سیاست‌های کلی اصل ٤٤، سیاست‌های مربوط به برنامه‌های پنج‌ساله و ده‌ها سیاست کلی دیگر در زمینه مدیریتی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، دفاعی و نظارتی که به امضاء و تأیید مقام معظم رهبری رسیده و ابلاغ گردیده، می‌توان اشاره کرد.

علاوه بر موارد مذکور، حماسه‌آفرینی دیگر این چهره دارای سعه ‌صدر، مقابله او با رفتارهای شعاری و التهابات شکننده افراط‌گرایان است که در شرایط فعلی برای نظام اثربخش و به‌عنوان مطالبه مردم و رهبری محسوب می‌گردد. در سال‌های اخیر و پس از مناظرات تلویزیونی و رفتارهای مخرب و انحرافی برخی، ایشان بارها دل‌سوزانه گفته‌اند: «درگیری و ایجاد انزجار در میان مردم به‌نام دین، خطایی نابخشودنی است!»؛ این شخصیت که آرامش را در طوفان با همه وجود تجربه کرده است، خوب می‌داند که عشق و پایداری بر حق و صراط مستقیم، زخم‌ها را شفا و افکار را بارور خواهد ساخت و با داشتن چنین خصیصه‌ای، این یار دیرین امام خمینی (ره) و رهبری، مرد عبور از بحران‌ها شناخته شده و حماسه‌آفرین است. وضعیت گذشته و حال ایشان، حکایت از این دارد که وی نه دچار احساسات کاذب می‌شود و نه در برخورد با مسائل پیچیده سیاسی، ساده‌انگاری پیشه می‌سازد و در این میان، هر چه بیشتر مورد بغض حسودان و خودشیفتگان واقع شود، اوج فزون‌تری گرفته و کمتر مأیوس می‌گردد. از نظر ایشان، تحجر بد و فکر نکردن به لایه‌های زیرین ظواهر اجتماعی، عیب بزرگی است.

ایشان در یک نشست صمیمی با مهارت فکری و بسیار استادانه، خطاب به برخی از ظاهرگرایان دین‌نما گفتند: «شما دچار حمیت جاهلیه هستید که قرآن از آن پرده‌برداری کرده است. جاهلانه از یک چیز و از یک فرد دفاع کردن، اصول‌گرایی نیست. اصول‌گرایی را نباید با دفاع جاهلانه و حمیت متعصبانه و متحجرانه اشتباه کرد». و متأسفانه دیدیم که چگونه برخی با دفاع متعصبانه از رفتارهای نسنجیده احمدی‌نژاد با غیرملتزم به دین معرفی کردن رقیب وی در گذشته و یا با بولتن‌‌سازی‌های خلاف اخلاق و هتاکی به بزرگان نظام، چگونه در تعصب جاهلانه گرفتار گشته و دچار اشتباه شدند.

امروزه بسیاری می‌دانند که مطالبه جدی ایشان به‌ مانند گذشته، اجرای درست اصول قانون اساسی، مقابله با قانون‌ستیزی و حفظ حقوق همه‌جانبه مردم در مقدمه واجبی به‌نام انتخابات باشکوه و مردمی آن‌هم برای برون‌رفت از وضع موجود و حفظ نظام و کیان انقلاب و کشور است. ایشان تعرض به حقوق اساسی مردم و ظلم به هم‌نوعان را برنمی‌تابد و نمی‌خواهد اقتدارگرایی برخی قدرت‌طلبان را که قدرت به کام آنان شیرین گردیده، کتمان نماید. ایشان جریان چسبیده به قدرت به‌نام دین و ارزش‌ها را ضد ارزشی معرفی نموده و در این میان، تخریب و توهین را به جان خریدار است.

تحلیل‌گران سیاسی بی‌طرف در داخل و خارج، بر این باورند که دل‌سوزی‌ها و راه‌حل‌های ارائه‌شده از سوی ایشان، با توجه به پیشینه حماسی او، مقبولیت در افکار عمومی را پدیدار ساخته و شخصیت و اعتبار او، آماده و مساعد برای حماسه‌آفرینی از نوع جدید است. امری که بسیاری را امیدوار و خوشحال و بسیاری را در درون قدرت، نگران ساخته است. در روزهای اخیر اظهارنظرات عجولانه و در عین حال تکراری برخی علیه ایشان در همین راستاست. سخنان تند و بی‌پایه یکی از فیلسوف‌نمایان که سردمدار اسلام آمریکایی به تعبیر صریح امام خمینی (ره) در یکی از دوره‌های مجلس سال‌های آغاز انقلاب است، و آمریکایی معرفی کردن آقای هاشمی‌رفسنجانی، امری بسیار مضحک و دور از انصاف است، هر چند که این تخریب سازمان‌یافته علیه هاشمی، یار امام خمینی (ره)، انقلاب و رهبری مجدداً کوک شده و نشان می‌دهد اینان به‌هر دلیل، قدرت تحمل چهره‌ای مانند آقای هاشمی را ندارند.

در هر حال، آیت‌ا. . . هاشمی‌رفسنجانی در انتخابات پیش رو، چه کاندیدا بشود ـ که بسیار بعید است ـ و چه از شخصی از هم‌فکران خود، حمایت کند، علیرغم تخریبات صورت‌گرفته، باز هم حماسه‌آفرین خواهد بود. نکته جالب توجه این است که برای شخص هاشمی، تفاوتی نمی‌کند که برخی از تازه‌به‌دوران‌رسیده‌ها، تلاش ایشان برای مشارکت حداکثری مردم را، تحسین یا تقبیح نمایند، سردمداران اسلام آمریکایی، ایشان را یار امام خمینی (ره) و رهبری بدانند یا ندانند و جناب هلو و رهبر تشکیلاتی او به رسم اخلاق حرفه‌ای سیاست‌مداران دین‌دار و معتقد به چارچوب‌های مطرح در قانون اساسی، مشارکت فعال سیاسی او را در عرصه انتخابات قبول داشته باشند یا نه، از نظر ایشان، مهم انجام وظیفه و عمل به وصیت‌نامه سیاسی امام خمینی (ره) و خواست رهبری است که امسال را سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی نام نهادند و انتظار از شخصیتی مانند آیت‌ا. . . هاشمی‌رفسنجانی، علیرغم بی‌مهری‌های صورت‌گرفته علیه ایشان، چیزی غیر از این نیست زیرا او هاشمی حماسه‌ساز و امیدآفرین است.