آفتابنیوز : آفتاب: حسین علایی در گفتوگو با ایسنا اظهار کرد: اتفاقی که در مصر افتاد پیامد اعتراضاتی بود که در طول دو هفته گذشته به طور مرتب و مستمر در شهرهای مختلف مصر به ویژه در قاهره علیه شیوه رفتاری و مدیریتی محمد مرسی و مشکلاتی که وی نتوانسته بود در دوران ریاست جمهوری خود حل کند انجام شد.
وی خاطرنشان کرد: از آنجا که ارتش مصر در دوران قیام علیه حسنی مبارک توانسته بود موضع نسبتا بیطرفانهای را از خود نشان دهد، ظرفیت این کار را داشت که با کنار گذاشتن مرسی بتواند در کوتاه مدت نوعی رضایت در بین معترضین خیابانی به وجود آورد و فرصتی فراهم شود تا گروههای مختلف سیاسی و احزابی که با هم متحد شده بودند بتوانند خواسته خود مبنی بر لزوم برگزاری انتخابات زودهنگام را به کرسی بنشانند.
وی ادامه داد: شرایط کنونی مصر شرایط انتظار و امید برای مردم و بیم و نگرانی برای جریان اخوان المسلمین است. انتظار افراد و گروههای مختلف برای برگزاری انتخابات جدید و امید به اینکه مصر بتواند از طریق انتخابات زودرس، دولتی که منتخب مردم است برای خود انتخاب کند.
این کارشناس ارشد مسائل بینالمللی ادامه داد: تقریبا تمام گروههای سیاسی به جز اخوانالمسلمین به شیوه مدیریتی و ناکارآمدی مرسی معترض بودند و معتقد بودند که مرسی به صورت مطلوب از فرصتها استفاده نمیکند و هیچ برنامهای هم برای حل مشکلات مصر ندارد. در یک سال گذشته وضع مصر از نظر اقتصادی رو به بهبود نبود و از نظر سیاسی هم مرسی نتوانست بین گروههای مختلف سیاسی و مدنی تفاهم ملی ایجاد کند. گروههای مخالف مرسی وی را متهم میکردند که تلاش دارد تا جریان اخوانالمسلمین را در مصر بر تمام ارکان حکومت مسلط کند در حالی که قیام مردم در مصر برای این بود که نوعی تکثر و تنوع سیاسی بر این کشور حاکم شود و یک جریان سیاسی و حزبی به طور تمام عیار بر ساختار سیاسی مصر مسلط نباشد.
وی تصریح کرد: در دورانی که محمد مرسی در قدرت بود، تکلیف ارتش را در ساختار سیاسی به طور مشخص روشن نکرد و ارتش همچنان به صورت قدرت واقعی در سایه باقی ماند. باید توجه کرد ارتش مصر دارای سازمانهای متعدد اقتصادی است به طوری که برخی معتقدند بین 15 تا 20 درصد اقتصاد مصر در اختیار نهادهای وابسته به ارتش است و بنابراین هر نوع بیثباتی و بینظمی، منافع ارتش را در این کشور به خطر میاندازد و باعث میشود که ارتش به عنوان یک مداخلهگر به ظاهر بیطرف وارد عرصه سیاسی شود.
وی گفت: در قانون اساسی جدید مصر که در زمان مرسی به تصویب رسید از میزان اختیارات ارتش کاسته نشد؛ بنابراین در بین ناظرین و تحلیلگران مسائل سیاسی همواره این بحث مطرح بوده است که آیا ارتش در زمانی که احساس کند اوضاع کشور نابسامان است وارد عرصه سیاسی خواهد شد یا نه؟ و زمام امور را در دست خواهد گرفت یا خیر؛ بنابراین این بار ارتش به عنوان مدافع مردم در برابر دولت مرسی وارد عمل شد و سعی کرد وجهه و اعتبار خود را به عنوان یک نیروی پایان دهنده به مناقشات حفظ کند.
علایی اظهارکرد: اما هنوز این پرسش باقی است که آیا در مصر انتخابات آزاد و سالم و شفاف برگزار خواهد شد که مردم از طریق آن بتوانند دولت منتخب خود را به وجود آورند و آیا فضایی فراهم خواهد شد که احزاب سیاسی بدون درگیری و تشدید تضاد بتوانند جایگاه خود را در صحنه سیاسی مصر سازماندهی کنند و یا دوره جدیدی از ناآرامیها و بیثباتیها در مصر آغاز خواهد شد که این بار ممکن است مردم علیه حکومت ارتش به خیابانهای قاهره بیآیند؟
وی درباره تحقق خواستههای مردم معترض در کوتاه مدت نیز گفت: طبیعتا ظرفیت اعتراضی که در مردم مصر به وجود آمده به سادگی قابل خاموش شدن نیست. مردم خواهان این هستند که بتوانند ساختار سیاسی و اداری نوینی را در کشور ایجاد کنند به گونهای که دیکتاتوری سابق بازنگردد. همچنین مردم به دنبال این هستند تا یک نوع جریان دموکراتیک در این کشور برقرار شود و سازوکاری ایجاد شود که جریانهای مختلف سیاسی و حزبی بتوانند هم در یک رقابت آزاد به قدرت برسند و هم در صورت انتخاب نشدن، ناظر برقدرت باشند.
وی تاکید کرد: گرچه برخی از جریانهایی که تظاهرات علیه مرسی را رهبری کردهاند حتی از طرفداران حسنی مبارک هستند اما باید گفت طیفهای گوناگونی از طرفداران رژیم سابق تا سلفیها در جریان اعتراضات علیه مرسی و اخوانالمسلمین شرکت داشتهاند؛ بنابراین طیف گستردهای از اعتراضها در مصر وجود دارد که باید به آنها توجه کرد. طبیعتا پس از اینکه مرسی کنار گذاشته شد بحث بر سر این خواهد بود که احزاب چگونه میتوانند در فضای سیاسی مصر به تفاهم برسند و کشور میتواند شکلی از ساختار قدرت را طراحی کند که مبنای گردش قدرت بین احزاب و جریانها و افرادی که خواهان فعالیت سالم در فضای سیاسی مصر هستند به وجود آید.
این کارشناس مسائل بینالمللی همچنین درباره سرنوشت سیاسی اخوانالمسلمین در مصر گفت: علیرغم اعتراضات موجود، به نظر میرسد که جریان اخوانالمسلمین همچنان در مصر ماندگار خواهد بود و حذف اخوانالمسلمین از صحنه سیاسی مصر کار سادهای نیست. اخوانالمسلمین بخشی از جریان دینی مصر را هم نمایندگی میکند و بسیاری از مردمی که طرفدار اسلام هستند به این حزب گرایش دارند. البته مردم مسلمان در سایر احزاب سیاسی مصر نیز حضور دارند اما این حزب وجهه اسلامی بیشتری دارد و تا حدی هم معتدل رفتار کرده است؛ بنابراین میتوان گفت که بازداشتهای اخیر برای کنار زدن اخوانالمسلمین از حکومت و انتقال قدرت بوده است و طبیعتا پس از آرام شدن اوضاع، همچنان اخوانالمسلمین به عنوان یک جریان سیاسی تاثیرگذار در صحنه سیاسی مصر حضور خواهد داشت.
وی تاکید کرد: اخوانالمسلمین باید در رفتارهای سیاسی خود از دوران اعتراضهای علیه حسنی مبارک و هم پس از خلع دیکتاتور مصر و نیز در زمان حضور در قدرت و سقوط مرسی یک بازنگری اساسی انجام دهد. طبیعتا برخی از مردم مصر معتقدند که در جریان اعتراضها علیه حسنی مبارک اخوانالمسلمین جزء آخرین گروههایی بود که به مردم پیوست. اما پس از کنار زدن حسنی مبارک از قدرت، اخوان اولین تشکیلاتی بود که توانست قدرت را تا حد زیادی در اختیار بگیرد و جوانان میدان تحریر را به بازی نگیرد؛ بنابراین برخی از مردم و گروههای سیاسی این موضوع را نوعی فرصتطلبی تلقی میکنند؛ بنابراین اخوانالمسلمین نیاز به بازنگری در رفتار خود دارد و باید شیوههای جدیدی را برای تداوم حضور خود در صحنه سیاسی مصر طراحی کند.
وی درباره آینده روابط حکومت بعدی در مصر با آمریکا و رژیم صهیونیستی گفت: هر حکومتی که در مصر روی کار آید روابط خود را با آمریکا حفظ خواهد کرد؛ زیرا آمریکا سالانه حدود یک و نیم میلیارد دلار به ارتش مصر کمک میکند و ارتش مصر نیز روابط نزدیکی در دوران حسنی مبارک برای دهها سال با آمریکا داشته است که همچنان برقرار است؛ بنابراین از آنجا که تمام ساختار ارتش مصر پس از تغییر رژیم حفظ شده است؛ بنابراین ارتباطات مصر با آمریکا همواره از طریق ارتش برقرار خواهد بود.
علایی در عین حال گفت: اقتصاد مصر ضعیف است و در سالهای اخیر ضعیفتر هم شده است؛ بنابراین کمک گرفتن از آمریکا و تنش نداشتن با رژیم صهیونیستی و حتی صادرات گاز برای مصریها اهمیت دارد. پس میتوان گفت که هر دولتی که در مصر روی کار آید نه با اسرائیل روابط صمیمانه خواهد داشت و نه با این رژیم درگیر خواهد شد. از سوی دیگر هر دولتی که در قاهره روی کار آید نه مانند دوران مبارک تحت امر آمریکا خواهد بود و نه به عنوان دشمن آمریکا در منطقه عمل خواهد کرد، زیرا مساله اصلی دولتهای آینده در مصراداره این کشور بحرانزده پس از سالها اختناق و دیکتاتوری و سه سال هرج و مرج و بیثباتی است.