در مورد زنان بدكاره، آمار نجومي را قبول نداريم!

 - سازمان بهزیستی در مورد زنان روسپی قبل و بعد از انقلاب چه نقش و مسئولیتی داشته است؟

در بحث روسپی گری نه قبل و نه بعد از انقلاب بهزیستی متولی نبوده است . در زمان دکتر فیاض بخش بعد از انقلاب تنها وظیفه ای که بهزیستی به گردن گرفت این بود که برای جمع اوری این زنها تا حدی که نیروهای انتظامی آنها را می گیرند جاهایی را تعیین کند .

- نگاه بهزیستی به روسپی گری چگونه است ؟

ما متولی جمع آوری نبوده و نیستیم . ما متولی ساماندهی کسانی هستیم که از طریق قانون در اختیار ما قرار می گیرد . نگاه ما در مراکز بهزیستی ساماندهی است . به این معنی که ابتدا با اقدامات مددکاری تلاش می کنیم آنها را به خانواده هایشان برگردانیم اگر نتوانستیم در مرحله بعد این افراد را در مراکزمان تا زمان ساماندهی نگهداری می کنیم که شامل آموزشهای فنی و حرفه ای ،سواد آموزی ،آموزش استقلال و آموزشهای فرهنگی می شود به این معنی که این افراد دیگر مجبور نباشند به شغل قبلی خود برگردند. ما راه حلهایی پیدا می کنیم که "اینها" از راههای سالم منبع درآمد داشته باشند . برای عوض کردن فکرشان تا حد امکان شرایط ازدواج را برای آنها مهیا می کنیم .ایجاد اشتغال می کنیم. در کنار اینها خدمات پزشکی ،روانپزشکی و مدد کاری انجام می شود .

- از چه زمانی این طرحها، اگر بشود اسمش را طرح گذاشت جدی شد ؟

این برنامه ها از اول انقلاب بوده منتهی بر اساس شرایط روز . در زمان جنگ بیشتر بحث نگهداری این افراد مطرح بود اما بعد از جنگ بیشتر بحث ساماندهی مطرح شد و خیلی از این بحثها، متناسب با تئوریهای جدید جامعه شناسی است ما سعی می کنیم با علم روز پیش بریم و هر چه بتوانیم در ساماندهی این افراد تلاش کنیم .


- دو نوع برخورد در دنیا با پدیده روسپی گری وجود دارد یکی جرم انگاری در همه اشکال و نحوه عرضه و تقاضا و دیگری قانونی بودن با ساز و کار های مشخص و جرم انگاشتن آن در بعضی اشکال ،به طور مشخص سیاست کشور ما در این باره چگونه است و بهزیستی در راستای این سیاست چگونه عمل می کند ؟

سیاستی که به ما انتقال داده شده این است که این مسئله جرم است و افرادی که به امر فحشا مشغولند مجرمند و هرجا قانون آنها را ببیند اقدام به دستگیری آنها کرده و آنها را به دادگاه ارجاع می دهند و در صورتی که دادگاه آنها را واجد شرایط نگهداری دانست به ما ارجاع می دهد در غیر این صورت به زندان می روند.

- با این حساب زنانی که به مراکز شما فرستاده می شوند به نوعی شرایط مجازاتشان را می گذرانند.

به هرحال قانونگذار جرم را تشخیص می دهد اما مجازات را خودش تعیین می کند .گاهی اوقات قضات بابر خورد نرمتری، این افراد را در خانه های نگهداری از افراد بی سرپرست می گمارند وبعضی موقع ها اینها را وادار می کنند آموزشهای خاصی ببینند و بعضی مواقع که تشخیص بدهند اینها حرفه ای هستند یا قوادی می کنند به زندان فرستاده می شوند اما در صورتی که حرفه ای نباشند بار اولشان باشد و به علت نابسامانی خانواده به این کار روی آورده باشند "اینها" را به مراکز ما ارجاع می دهند . بنابراین چون تصمیگیری با حکم قاضی است تناقضی در آن نیست . ما برنامه هایمان را برای دستگاه قضایی اعلام کردیم و آنها کسانی را که صلاح می دانند به ما ارجاع می دهند .

- برخورد با زنان روسپی از لحظه دستگیری به بعد چکونه است ؟

زنی که دستگیر می شود در اختیار قاضی قرار می گیرد . و قاضی درباره او حکم می دهد. البته خیلی از مواقع ما در مراکز مداخله در بحران قاضی داریم و همانجا قاضی با تجربه و شناسایی که معمولا ازسابقه این افراد دارد حکم می دهد که این فرد به زندان یا مراکز بهزیستی برود.

- نیروی انتظامی که مسئول جمع آوری زنان روسپی است در تمام موارد زنان را به مراکز مداخله در بحران می آورد؟

در بعضی موارد . گاهی اوقات مستقیم به مراجع قضایی می برد.ظرفیتهای موجود در کشور برای قضات مشخص شده و می دانند فرد به درد کجا می خورد و بر اساس نظر شخصی خودشان عمل می کنند .

- چه میزان از زنان روسپی به مراکز بهزیستی و چه میزان به زندان می روند ؟

میزان دقیق را نمی دانم چون خیلی از اینها مستقیم به زندان می روند و از آنها آمار خاصی به ما داده نمی شود . اما در سال گذشته حدود 1500 نفر از این افراد را به مراکز بهزیستی فرستاده شدند و ما اینها را تحت پوشش و کنترل خود گرفتیم .

- 1500 زن روسپی در کشور ؟

بله در کل کشور.

- مسلم است كه تعداد اين زنان در جمعيت 7 ميليوني كشور خيلي بيشتر است و حالا كه حرف از ساماندهي مي زنيم تكليف بقيه چه مي شود به شما ارجاع داده نمي شوند يا اصلاَ دستگير نمي شوند؟

نباید در ذهن شما باشد که این افراد تعدادشان زیاد است . هیچوقت آماری از تعداد "اینها" داده نشده است . هرکسی هم راجع به آمار صحبت می کند باید منبعش را اعلام کند . ما اعتقاد داریم تعداد اینها زیاد نیست البته قطعا از تعدادی که به ما داده شده خیلی بیشتر است . ولی اینکه ارقام اینها نجومی باشد را قبول نداریم .

- رقم بهزیستی چقدر است ؟

آمار رسمی ما تعداد اینها را 3 تا 4 هزار نفر در کشور اعلام می کند ما بر اساس منابع علمی خودمان این رقم را می گوییم . اینکه تعدادی از اینها در خیابان دیده می شوند دلیل نمی شود که آمار را بالا بگیریم .

- منابع علمی بهزیستی برای اعلام رقم 3 تا 4 هزار نفر چیست ؟

ما بر اساس میزان مراجعه این افراد و شناسایی آنها و تعدادی که به طور سرپایی و تعدادی که در مراکز ما تحت درمان هستندو گزارشهای پراکنده ای که از قوه قضاییه در یافت می کنیم می گوییم 3 تا 4 هزار نفر.

- با توجه به افزایش جمعیت ،فقر و بیکاری و تورم سالهاست که بهزیستی تعداد زنان را 3 تا 4 هزار نفر اعلام می کند .چرا؟

ببینید من عضو هیئت علمی دانشگاهم و باید وقتی راجع به یک تحقیق صحبت می کنم بتوانم منابع خودم را اعلام کنم . به عنوان یک مسئول و عضو هیئت علمی دانشگاه نمی توانم بدون منابع علمی صحبت کنم. در ضمن عده ای معتقدند که فقر مانع فحشا می شود و این ثروت زیاد است که ایجاد فحشا می کند . این عده می گوینداکثر کسانی که امروز به دنبال فحشا هستند سوار ماشینهای آنچنانی هستند .کسی که پولدار نباشد به این کارها روی نمی آورد .البته من نه به این نظر و نه به آن یکی که شما گفتید اعتقاد دارم .

- شما به چی اعتقاد دارید ؟

من فکر می کنم ما در هر صورت نیاز داریم با عده ای از جامعه شناسان ،مددکاران و روانپزشکان راهکار ی پیدا کنیم که آمار دقیقی از این افراد داشته باشیم . من به عنوان یک فرد مسئول به شما عرض می کنم که نمی توان آمار دقیقی از اینها داد و اگر کسی آمار بدهد دروغ است . چون ما هنوز راهکار دقیقی برای شمارش و نزدیک شدن به اینها ندارم .

- از آنجایی که سیاست کلی کشور بر جرم انگاری پدیده روسپی گری است اگر وظیفه بهزیستی -ساماندهی - را به دلیل مغایر بودن با سیاست کلی به زور نوعی حمایت بدانیم آیا مثل بعضی از کشورها که خودشان به دنبال شناسایی این افراد و معرفی مراکزشان به میان آنها می روند نباید از بهزیستی هم این انتظار را داشت یا اینکه بهزیستی منتظر می ماند تا نیروی انتظامی اینها را جمع کند و به مراکزش بیاورد کفایت می کند ؟

ما وظیفه ای برای جمع آوری آسیب دیدگان اجتماعی نداریم و قانون این مسئولیت را به عهده ما نگذاشته . البته اخیرا در مورد کودکان خیابانی وظایف محدودی برای مدت محدودی به عهده ما گذاشته شده . اما بهزیستی اصولا ارگان انتظامی نیست که توان جمع اوری اینها را داشته باشد . ما یک ارگان حمایتی هستیم و نیروهای ما برای امور انتظامی تربیت نشده اند.

- اگر یک ارگان حمایتی به دنبال زنان روسپی برود معنی اش این است که کار انتظامی می کند ؟

به هر حال قانون جمع آوری را نوعی عملکرد انتظامی و امنیتی می داند چون در حین جمع آوری ممکن است از ما شکایت شود که این وظیفه ما نیست. اگر قانون تعریف جدید ی برای ما کند و امکانات و آموزشهای لازم برای مقابله با آنها به ما بدهد ما حرفی نداریم . چون همه که با زبان خوش سوار ماشین نمی شوند خیلی از اوقات برخوردهای قهریه اتفاق می افتد .

- البته آنچه که مطرح کردم فراتر از بحث جمع آوری بود و نمی شود دیدگاه حمایتی داشت اما با قوه قهریه سعی در کنترل اوضاع داشت مگر اینکه تعریف دیگری برای ساماندهی داشته باشیم . اما همین تغییر رویکرد نگهداری زنان روسپی به ساماندهی آنها دقیقا از چه زمانی آغاز شد ؟

فعالیتهای ساماندهی از ابتدای دولت آقای خاتمی شروع شد قبل از آن کارهایی به طور پراکنده انجام می شد اما نود درصد آن از دوره اول ریاست جمهوری آقای خاتمی شروع شد و ادامه یافت .

- عملکرد سازمان درباره زنان روسپی چگونه بوده است ؟

وظایفی که به عهده سازمان گذاشته شده قابل دفاع است و ما خودمان را موفق می دانیم .اما دقت کنید ما نه سیاستگذاریم و نه مجری جمع آوری. ما برای کسانی که به ما ارجاع داده شدند کار کردیم و توانستیم بیش از 50 درصد اینها را از چرخه روسپی گری خارج کنیم . این کار را با اشتغال زایی برای اینها انجام دادیم .حتی تا 3 هزار فرصت شغلی برای اینها ایجاد کردیم و مابقی در حال نگهداری در مراکز ما هستند .خانه سلامت و دختران فراری را از زنان آسیب دیده جدا کردیم . و از سال 84 با اعلام سازمان مدیریت و برنامه ریزی تشکیلات رسمی برای زنان آسیب دیده در دفاتر آسیبهای اجتماعی تما م استانهای کشور ایجاد کردیم در حالی که پیش از این نیروهای فعال در این بخش نیروهای موجود در سازمان و قراردادی بودند.

- اشتغال زایی که چند بار تاکید کردید و ظاهرا از مهمترین هدفهای سازمان است به چه صورت بوده است ؟

اینها اکثرا در کارگاه های تولیدی کوچک و پراکنده یا مراکزی که خودشان دور هم جمع شدند و راه اندازی کردند زیر نظر مددکار مشغول می شوند البته در مناطقی که حساسیت مردم را هم برنیانگیزد.

- ماجرای وامی که بهزیستی در قبال اشتعال زنان روسپی به کار فرما می داد چگونه است ؟

کارگاه هایی که حاضر باشند این افراد را به کار گمارند حدود 3 میلیون وام در اختیار آنها گذاشته می شود .

- کار فرما با زنان روسپی قرارداد می بندد؟

بله قرارداد دارند که این افراد را بیمه کنند ،حق اخراج آنها را ندارند و ظرف مدت طولانی بدون بهره وامها را بر می گردانند.

- ارتباط شما با سازمانهای غیر دولتی چه طور است ؟

50 سازمان غیردولتی که در زمینه آسیبهای اجتماعی فعالند با ما همکاری دارند.

- اینها سازمانهای غیر دولتی هستند که فقط با زنان روسپی کار می کنند ؟

اینها به طور ترکیبی کار می کنند تعداد سازمانهای غیردولتی که به طور مشخص با زنان روسپی کار کند در کل کشور از انگشتان یک دست بیشتر نیست .

- به دلیل مقاومتهایی که در جامعه و در مسئولان نسبت به پدیده زنان روسپی وجود دارد گفته می شود کسانی که قصد حمایت از این گروه دارند دچار مشکلاتی برای گرفتن مجوز برای مرکز حمایت از این گروه هستند و به راحتی امکان هرگونه برچسب خوردن دارند؟

خیالتان راحت باشد مجوز می دهند . اگر سازمانهای غیردولتی قصد حمایت از اینها را داشته باشد زودتر از هر جای دیگر به آنها مجوز می دهند .

- تعداد مراکز بهزیستی چقدر است و این مراکز گنجایش چند نفر را دارد ؟

در کل کشور 20 مرکز داریم در تهران 2 مرکز فعالند و ما می توانیم در کشور 2 تا 3 هزار نفر را نگهداری کنیم .

- بودجه ای که برای ساماندهی زنان روسپی سالانه در نظر گرفته می شود چقدر است ؟

حدود 200 میلیون تومان است . البته با وجودیکه بودجه بهزیستی رشد داشته و از نیم میلیارد تومان در سال 79 به 5 میلیارد تومان رسیده و نزدیک 10 برابر شده است اما اما این بودجه کفاف برنامه های ما را نمی دهد .

- طرح و برنامه جدیدی مثل آنچه که برای کودکان کار و خیابان، هفته گذشته به تصویب هیئت دولت رسید برای زنان روسپی در نظر دارید ؟

طرح جدیدی وجود ندارد و برنامه های ما براساس همان طرح سال 57 است .