بررسی حذف رای ممتنع در مجلس
ایرج ندیمی نماینده لاهیجان و سیاهکل، از تلاش نمایندگان برای حذف "رای ممتنع" در رای‌گیری‌های صحن علنی مجلس خبر داد و گفت: "رای ممتنع" رفع مسئولیت است و ما می‌خواهیم نماینده مسئول باشد نه اینکه رفع مسئولیت کند.
آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: رای ممتنع اخیرا و به ویژه در جلسات رای اعتماد به وزرا خیلی
پر سر و صدا شده است؛ هم اکنون نیز موضوع حذف «رای ممتنع» از صحن مجلس توسط
برخی نمایندگان مطرح شده است.
"رای‌گیری" مهم‌ترین ابزار وکلای ملت است که از طریق آن به قوانین کشور مشروعیت بخشده و آن را لازم‌الاجرا می‌کنند.
نمایندگان مجلس در خصوص طرح یا لایحه که شاکله اولیه یک قانون احتمالی به شمار می‌رود به سه حالت اظهار‌نظر می‌کنند: مخالف، موافق و ممتنع.
تکلیف آرا موافق و مخالف روشن بوده و نیازی به بحث ندارد اما آرا ممتنع به روش فعلی در صحن مجلس شورای اسلامی بحث‌های را به همراه داشته و دارد.
**رای ممتنع چیست؟
"رای ممتنع" چیست که نمایندگان ملت مجازند تا این تعداد آرا خود را به رای ممتنع تبدیل کنند؟ در فرهنگ معین، واژه ممتنع ناممکن و فرمان نبردن تعریف شده است؛ در واقع رای ممتنع یک نوعی از رای میان رای موافق و رای مخالف است و تداعی‌گر این مساله است که رای‌دهنده موافق یا مخالف، موضوع رای نیست. به این معنی که رای‌دهنده با هدف رای‌گیری به عنوان روش و ابزار مشروع جهت رقابت مسالمت‌آمیز قدرت توافق دارد، اما لایحه، طرح و یا نامزدان حاضر در آن رای‌گیری مورد نظرشان نیست.
اما بودند نمایندگانی که دغدغه "رای ممتنع" داشتند و با تذکر مقام معظم رهبری که 12 خردادماه سال جاری در دیدار با نمایندگان گفته بودند: ما که نیامدیم اینجا بنشینیم "رأی ممتنع" بدهیم؛ ما آمده‌ایم بگوئیم این بشود، این نشود. رأی ممتنع مال آنجائی است که انسان زحمت خودش را کشید، کار خودش را کرد، بالاخره ذهنش به جائی نرسید" این موضوع را پیگری کنند.
در این راستا چندی پیش ایرج ندیمی نماینده لاهیجان و سیاهکل، از تلاش نمایندگان برای حذف "رای ممتنع" در رای‌گیری‌های صحن علنی مجلس خبر داد و گفت: "رای ممتنع" رفع مسئولیت است و ما می‌خواهیم نماینده مسئول باشد نه اینکه رفع مسئولیت کند.
وی افزود: یک نماینده در زمان رای‌گیری یا باید خودش اطلاعات داشته باشد یا اینکه از دیگران بپرسد و در رای‌گیری اعمال کند و گفتن "نمی‌دانم" که همان رای ممتنع است، ضرورت ندارد.
ندیمی خاطر‌نشان کرد: از نظر ما "رای ممتنع" دو تا معنا دارد که یک معنای آن منفی است به طوری که نشان می‌دهد نماینده تحقیق و تدبیر نکرده و مسئولیت‌شناسی لازم را ندارد و ما معتقدیم ملت، نمایندگان را به مجلس فرستاده‌اند تا تصمیم بگیرند و برای تصمیم شناخت لازم است چراکه هر حرکتی محتاج معرفت است.
ندیمی اظهار داشت: نماینده موظف است در خصوص موضوع رای‌گیری اطلاعات کسب کند و از مخالف و موافق بپرسد تا بتواند در رای‌گیری تصمیم بگیرد.
نماینده سیاهکل تاکید کرد: "رای ممتنع" رفع مسئولیت است و ما می‌خواهیم نماینده مسئول باشد نه اینکه رفع مسئولیت کند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس خاطر‌نشان کرد: دومین علت تلاش برای حذف "رای ممتنع" این است که این‌گونه رای تعیین‌کننده بوده و در برخی موارد باعث عدم تصویب یک قانون خوب می‌شود بنابراین باید تکلیف آن روشن شود.
ندیمی گفت: تصمیم داریم با اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، "رای ممتنع" را حذف کنیم.
وی تصریح کرد: به لحاظ کارشناسی و زمانی شاید دو سه هفته‌ای طول بکشد ولی در نهایت این اقدام انجام خواهد شد.
البته این موضوع به اینجا ختم نشد و ایرج ندیمی به عنوان پیگیری‌کننده اصلی حذف "رای ممتنع از صحن مجلس" از گام دوم مجلس برای حذف "رای ممتنع" خبر داد وگفت: در حال تهیه طرحی هستیم تا بتوانیم بر اساس آن "رای ممتنع" را از صحن مجلس حذف کنیم.
وی ادامه داد: بعد از تعطلات دوهفته‌ای نمایندگان این طرح را در صحن مجلس پیگیری خواهیم کرد.
نماینده لاهیجان و سیاهکل تاکید کرد: به نظرم مشکلی در تصویب این طرح نخواهیم داشت چرا که حرف حساب است.
وی ادامه داد: اگر "رای ممتنع" به عنوان رای مخالف است به حساب آرا مخالفان گذاشته شود ولی اگر به عنوان رای "رای بی‌طرف" است، ما چیزی به عنوان "بی‌طرفی" در مجلس نداریم.
ندیمی تاکید کرد: نمایندگان در رای‌گیری‌های صحن مجلس شورای اسلامی یا باید مخالف باشند یا موافق.
در ادامه این پیگیری‌ها، موضوع حذف رای ممتنع از صحن مجلس و اینکه مقام معظم رهبری در دیدار بانمایندگان مطالبی در خصوص رای ممتنع گفته‌اند: «ما که نیامدیم اینجا بنشینیم "رأی ممتنع" بدهیم؛ ما آمده‌ایم بگوئیم این بشود، این نشود...» را با غلامعلی حداد عادل در میان گذاشتیم.
رئیس فراکسیون اصولگرایان مجلس در این زمینه گفت: «باید مقصود مقام معظم رهبری در خصوص رای ممتنع بررسی شود و باید ببینیم که آیا مقصود ایشان حذف رای ممتنع بود یا به حداقل رساندن آن».
حدادعادل تاکید کرد: «نمایندگان باید به عنوان مخالف و موافق این موضوع نظر دهند و هرچه مجلس تصمیم گرفت به آن عمل شود».
عزت‌الله یوسفیان‌ملا رئیس کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس نیز در خصوص حذف "رای ممتنع" نظر دیگری داشت؛ وی در این باره گفت: ما نمی‌توانیم رای ممتنع را حذف کنیم بلکه باید اثر آن را بررسی کنیم.
وی افزود: نمی‌شود به اجبار به نماینده گفته شود باید نظر شما موافق باشد یا مخالف چراکه برخی اوقات واقعا نمایندگان نظر موافق یا مخالف ندارند ونظر آنها ممتنع است.
یوسفیان‌ملا تصریح کرد: در این مورد باید تلاش کنیم اثر رای ممتنع تعریف شود چراکه در حال حاضر برخی مواقع رای ممتنع به عنوان موافق و برخی مواقع نیز به عنوان رای مخالف قلمداد می‌شود.
وی تاکید کرد: در حال حاضر نظریه‌ای مطرح است مبنی براینکه رای ممتنع در مجموع آرای ماخوذه حساب شود ولی به عنوان آرای مخالف یا موافق حساب نشوند.
بنابراین باید منتظر نظر نهایی نمایندگان مجلس باشیم که آیا به این مهم رسیدگی خواهند کرد و آیا به حذف "رای ممتنع" از صحن مجلس بله یا خیر خواهند گفت و یا باز هم "رای ممتع" برخی نمایندگان مانع از به سرانجام رسیدن این طرح خواهد شد!
شایان ذکر است مقام معظم رهبری در دیدار خرداد ماه امسال با نمایندگان مجلس ضمن گلایه از رای ممتنع دادن برخی از نمایندگان متذکر شده بودند:
«لایحه‌ای به مجلس می‌آید ـ بنده خودم هم در مجلس بودم و این موارد را از نزدیک تجربه کردم ـ وقتی که لایحه به کمیسیون داده می‌شود و در معرض دید این نماینده قرار می‌گیرد، گاهی با این لایحه مثل یک کار مربوط به شخص خود رفتار می‌کند؛ دقت می‌کند، مطالعه می‌کند، تحقیق می‌کند، با کارشناس می‌نشیند مباحثه می‌کند، مطلب را در ذهن خود به صورت محقَّق ترسیم می‌کند؛ گاهی هم نه، لایحه می‌آید یا مثلاً طرحی در مجلس می‌خواهد تصویب شود، این نماینده خیلی محتوای لایحه و طرح را نمی‌داند، خیلی احساس مسئولیت نمی‌کند، رسیدگی نمی‌کند؛ نه در کمیسیون، نه در صحن مجلس. این رأی «آری» یا «نه» او به یک چنین لایحه یا طرحی، خالی از شبهه نیست.
به گزارش باشگاه خبرنگاران،رأی ممتنع او هم خالی از شبهه نیست. ما که نیامدیم اینجا بنشینیم "رأی ممتنع" بدهیم؛ ما آمده‌ایم بگوئیم این بشود، این نشود. رأی ممتنع مال آنجائی است که انسان زحمت خودش را کشید، کار خودش را کرد، بالاخره ذهنش به جائی نرسید؛ خب، اینجا البته انسان رأی ممتنع می‌دهد؛ مثل فقیه و مجتهدی که زحمت خودش را می‌کشد، به منابع مراجعه می‌کند، ادلهی اجتهادی و ادلهی فقاهتی را می‌بیند، بعد ذهنش به جایی نمی‌رسد؛ میگوید خب، اینجا احتیاط کنید؛ میگوید من رأی ندارم، فتوا ندارم. رأی ممتنع مال اینجا است؛ اما اینکه ما مطالعه نکنیم، کار نکنیم، بعد برای اینکه خودمان را اسیر «آری» یا «نه» بی‌دلیل و غیر مستند نکرده باشیم، می‌گوییم خیلی خوب، ما "رأی ممتنع" می‌دهیم! این نمی‌شود. پس یکی از کارهای بسیار مهم و لازم و اصلی در مجلس، همین کار بر روی لوایح است؛ چه لوایحی که دولت می‌فرستد، چه طرح‌هائی که خود شما در مجلس آنها را تنظیم می‌کنید. واقعاً باید کار شود. هر کس اگر اهل اجتهاد در این فن است، به صورت اجتهادی؛ و اگر چنانچه خودش صاحب رأی نیست، با مشاوره گرفتن از این و آن، به یک نتیجهی قطعی برسد؛ این یکی از کارهای بسیار اساسی است».
"رای‌گیری" مهم‌ترین ابزار وکلای ملت است که از طریق آن به قوانین کشور مشروعیت بخشده و آن را لازم‌الاجرا می‌کنند.
نمایندگان مجلس در خصوص طرح یا لایحه که شاکله اولیه یک قانون احتمالی به شمار می‌رود به سه حالت اظهار‌نظر می‌کنند: مخالف، موافق و ممتنع.
تکلیف آرا موافق و مخالف روشن بوده و نیازی به بحث ندارد اما آرا ممتنع به روش فعلی در صحن مجلس شورای اسلامی بحث‌های را به همراه داشته و دارد.
**رای ممتنع چیست؟
"رای ممتنع" چیست که نمایندگان ملت مجازند تا این تعداد آرا خود را به رای ممتنع تبدیل کنند؟ در فرهنگ معین، واژه ممتنع ناممکن و فرمان نبردن تعریف شده است؛ در واقع رای ممتنع یک نوعی از رای میان رای موافق و رای مخالف است و تداعی‌گر این مساله است که رای‌دهنده موافق یا مخالف، موضوع رای نیست. به این معنی که رای‌دهنده با هدف رای‌گیری به عنوان روش و ابزار مشروع جهت رقابت مسالمت‌آمیز قدرت توافق دارد، اما لایحه، طرح و یا نامزدان حاضر در آن رای‌گیری مورد نظرشان نیست.
اما بودند نمایندگانی که دغدغه "رای ممتنع" داشتند و با تذکر مقام معظم رهبری که 12 خردادماه سال جاری در دیدار با نمایندگان گفته بودند: ما که نیامدیم اینجا بنشینیم "رأی ممتنع" بدهیم؛ ما آمده‌ایم بگوئیم این بشود، این نشود. رأی ممتنع مال آنجائی است که انسان زحمت خودش را کشید، کار خودش را کرد، بالاخره ذهنش به جائی نرسید" این موضوع را پیگری کنند.
در این راستا چندی پیش ایرج ندیمی نماینده لاهیجان و سیاهکل، از تلاش نمایندگان برای حذف "رای ممتنع" در رای‌گیری‌های صحن علنی مجلس خبر داد و گفت: "رای ممتنع" رفع مسئولیت است و ما می‌خواهیم نماینده مسئول باشد نه اینکه رفع مسئولیت کند.
وی افزود: یک نماینده در زمان رای‌گیری یا باید خودش اطلاعات داشته باشد یا اینکه از دیگران بپرسد و در رای‌گیری اعمال کند و گفتن "نمی‌دانم" که همان رای ممتنع است، ضرورت ندارد.
ندیمی خاطر‌نشان کرد: از نظر ما "رای ممتنع" دو تا معنا دارد که یک معنای آن منفی است به طوری که نشان می‌دهد نماینده تحقیق و تدبیر نکرده و مسئولیت‌شناسی لازم را ندارد و ما معتقدیم ملت، نمایندگان را به مجلس فرستاده‌اند تا تصمیم بگیرند و برای تصمیم شناخت لازم است چراکه هر حرکتی محتاج معرفت است.
ندیمی اظهار داشت: نماینده موظف است در خصوص موضوع رای‌گیری اطلاعات کسب کند و از مخالف و موافق بپرسد تا بتواند در رای‌گیری تصمیم بگیرد.
نماینده سیاهکل تاکید کرد: "رای ممتنع" رفع مسئولیت است و ما می‌خواهیم نماینده مسئول باشد نه اینکه رفع مسئولیت کند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس خاطر‌نشان کرد: دومین علت تلاش برای حذف "رای ممتنع" این است که این‌گونه رای تعیین‌کننده بوده و در برخی موارد باعث عدم تصویب یک قانون خوب می‌شود بنابراین باید تکلیف آن روشن شود.
ندیمی گفت: تصمیم داریم با اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، "رای ممتنع" را حذف کنیم.
وی تصریح کرد: به لحاظ کارشناسی و زمانی شاید دو سه هفته‌ای طول بکشد ولی در نهایت این اقدام انجام خواهد شد.
البته این موضوع به اینجا ختم نشد و ایرج ندیمی به عنوان پیگیری‌کننده اصلی حذف "رای ممتنع از صحن مجلس" از گام دوم مجلس برای حذف "رای ممتنع" خبر داد وگفت: در حال تهیه طرحی هستیم تا بتوانیم بر اساس آن "رای ممتنع" را از صحن مجلس حذف کنیم.
وی ادامه داد: بعد از تعطلات دوهفته‌ای نمایندگان این طرح را در صحن مجلس پیگیری خواهیم کرد.
نماینده لاهیجان و سیاهکل تاکید کرد: به نظرم مشکلی در تصویب این طرح نخواهیم داشت چرا که حرف حساب است.
وی ادامه داد: اگر "رای ممتنع" به عنوان رای مخالف است به حساب آرا مخالفان گذاشته شود ولی اگر به عنوان رای "رای بی‌طرف" است، ما چیزی به عنوان "بی‌طرفی" در مجلس نداریم.
ندیمی تاکید کرد: نمایندگان در رای‌گیری‌های صحن مجلس شورای اسلامی یا باید مخالف باشند یا موافق.
در ادامه این پیگیری‌ها، موضوع حذف رای ممتنع از صحن مجلس و اینکه مقام معظم رهبری در دیدار بانمایندگان مطالبی در خصوص رای ممتنع گفته‌اند: «ما که نیامدیم اینجا بنشینیم "رأی ممتنع" بدهیم؛ ما آمده‌ایم بگوئیم این بشود، این نشود...» را با غلامعلی حداد عادل در میان گذاشتیم.
رئیس فراکسیون اصولگرایان مجلس در این زمینه گفت: «باید مقصود مقام معظم رهبری در خصوص رای ممتنع بررسی شود و باید ببینیم که آیا مقصود ایشان حذف رای ممتنع بود یا به حداقل رساندن آن».
حدادعادل تاکید کرد: «نمایندگان باید به عنوان مخالف و موافق این موضوع نظر دهند و هرچه مجلس تصمیم گرفت به آن عمل شود».
عزت‌الله یوسفیان‌ملا رئیس کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس نیز در خصوص حذف "رای ممتنع" نظر دیگری داشت؛ وی در این باره گفت: ما نمی‌توانیم رای ممتنع را حذف کنیم بلکه باید اثر آن را بررسی کنیم.
وی افزود: نمی‌شود به اجبار به نماینده گفته شود باید نظر شما موافق باشد یا مخالف چراکه برخی اوقات واقعا نمایندگان نظر موافق یا مخالف ندارند ونظر آنها ممتنع است.
یوسفیان‌ملا تصریح کرد: در این مورد باید تلاش کنیم اثر رای ممتنع تعریف شود چراکه در حال حاضر برخی مواقع رای ممتنع به عنوان موافق و برخی مواقع نیز به عنوان رای مخالف قلمداد می‌شود.
وی تاکید کرد: در حال حاضر نظریه‌ای مطرح است مبنی براینکه رای ممتنع در مجموع آرای ماخوذه حساب شود ولی به عنوان آرای مخالف یا موافق حساب نشوند.
بنابراین باید منتظر نظر نهایی نمایندگان مجلس باشیم که آیا به این مهم رسیدگی خواهند کرد و آیا به حذف "رای ممتنع" از صحن مجلس بله یا خیر خواهند گفت و یا باز هم "رای ممتع" برخی نمایندگان مانع از به سرانجام رسیدن این طرح خواهد شد!
شایان ذکر است مقام معظم رهبری در دیدار خرداد ماه امسال با نمایندگان مجلس ضمن گلایه از رای ممتنع دادن برخی از نمایندگان متذکر شده بودند:
«لایحه‌ای به مجلس می‌آید ـ بنده خودم هم در مجلس بودم و این موارد را از نزدیک تجربه کردم ـ وقتی که لایحه به کمیسیون داده می‌شود و در معرض دید این نماینده قرار می‌گیرد، گاهی با این لایحه مثل یک کار مربوط به شخص خود رفتار می‌کند؛ دقت می‌کند، مطالعه می‌کند، تحقیق می‌کند، با کارشناس می‌نشیند مباحثه می‌کند، مطلب را در ذهن خود به صورت محقَّق ترسیم می‌کند؛ گاهی هم نه، لایحه می‌آید یا مثلاً طرحی در مجلس می‌خواهد تصویب شود، این نماینده خیلی محتوای لایحه و طرح را نمی‌داند، خیلی احساس مسئولیت نمی‌کند، رسیدگی نمی‌کند؛ نه در کمیسیون، نه در صحن مجلس. این رأی «آری» یا «نه» او به یک چنین لایحه یا طرحی، خالی از شبهه نیست.
به گزارش باشگاه خبرنگاران،رأی ممتنع او هم خالی از شبهه نیست. ما که نیامدیم اینجا بنشینیم "رأی ممتنع" بدهیم؛ ما آمده‌ایم بگوئیم این بشود، این نشود. رأی ممتنع مال آنجائی است که انسان زحمت خودش را کشید، کار خودش را کرد، بالاخره ذهنش به جائی نرسید؛ خب، اینجا البته انسان رأی ممتنع می‌دهد؛ مثل فقیه و مجتهدی که زحمت خودش را می‌کشد، به منابع مراجعه می‌کند، ادلهی اجتهادی و ادلهی فقاهتی را می‌بیند، بعد ذهنش به جایی نمی‌رسد؛ میگوید خب، اینجا احتیاط کنید؛ میگوید من رأی ندارم، فتوا ندارم. رأی ممتنع مال اینجا است؛ اما اینکه ما مطالعه نکنیم، کار نکنیم، بعد برای اینکه خودمان را اسیر «آری» یا «نه» بی‌دلیل و غیر مستند نکرده باشیم، می‌گوییم خیلی خوب، ما "رأی ممتنع" می‌دهیم! این نمی‌شود. پس یکی از کارهای بسیار مهم و لازم و اصلی در مجلس، همین کار بر روی لوایح است؛ چه لوایحی که دولت می‌فرستد، چه طرح‌هائی که خود شما در مجلس آنها را تنظیم می‌کنید. واقعاً باید کار شود. هر کس اگر اهل اجتهاد در این فن است، به صورت اجتهادی؛ و اگر چنانچه خودش صاحب رأی نیست، با مشاوره گرفتن از این و آن، به یک نتیجهی قطعی برسد؛ این یکی از کارهای بسیار اساسی است».
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید