سید علی خمینی: مردم چشم و گوش و زبان نظام هستند

حجت الاسلام والمسلمین سید علی خمینی در ادامه دیدارهای خود در استان فارس به شهرستان فسا رفت و پس از ادای احترام به شهدای آن شهرستان و دیدار با خانواده های شهدا به بیت فقیه عالی قدرمرحوم آیت الله ارسنجانی وارد شد و به فرزندان آن فقیه بزرگ تسلیت گفت.

آفتاب‌‌نیوز :

آفتاب: به گزارش جماران، یادگار امام با حضور در مسجد جامع شهرستان فسا که مملو از مشتاقان امام(ره) بود به سخنرانی پرداخت. نباید تصور شود هرکس نقدی از مسوولی کرد، توهین کرده است. نقد قوا از یکدیگر اگر به حق و به جا باشد باعث پیشرفت بهتر امور می شود. اگر در نظامی از صبح تا شب فقط به به کردن امور جاری باشد و نقدی در آن اتفاق نیفتد مطمئن باشید آن نظام پویایی ندارد و مردم و مسوولین آن دغدغه ای برای بهتر کردن امور ندارند. اما در حکومتی که فرهنگ نقد در آن جاری است و مردم نسبت به عملکرد حاکمان حساسیت دارند و رفتارهای آنان را زیر نظر دارند، پیشرفت محسوس تر است.

امروزه در جامعه ما هر کس نقد سالم داشته باشد،توهین گر تلقی می شود

یادگار امام با بررسی گونه های مختلف امر به معروف و نهی از منکر گفت: متاسفانه امروزه در جامعه ما هر کس نقد سالم داشته باشد، توهین گر تلقی می شود و به او به چشم غیرخودی نگریسته می شود. نباید تصور شود هرکس نقدی از مسوولی کرد،توهین کرده است. نقد قوا از یکدیگر اگر به حق و به جا باشد باعث پیشرفت بهتر امور می شود. اگر در نظامی از صبح تا شب فقط به به کردن امور جاری باشد و نقدی در آن اتفاق نیفتد مطمئن باشید آن نظام پویایی ندارد و مردم و مسوولین آن دغدغه ای برای بهتر کردن امور ندارند. اما در حکومتی که فرهنگ نقد در آن جاری است و مردم نسبت به عملکرد حاکمان حساسیت دارند و رفتارهای آنان را زیر نظر دارند، پیشرفت محسوس تر است. در اسلام علاوه بر مهار حکومت که می بایست منطبق با دستورهای اسلامی باشد؛ آنچه مدنظر قرارگرفته خصوصیات حاکم است و اینجاست که ارزش جایگاه ولی فقیه در نظام اسلامی آشکار می شود یعنی ولی فقیه صفاتی باید داشته باشد تا بتواند حاکم در حکومت اسلامی باشد و امام(ره) روی این مسئله حساس بودند.

زمانی لازم است نقد بصورت آشکار بیان شود تا جلوی فساد گرفته شود.

وی نقد حاکمان نسبت به حاکمان را یکی از گونه های امر به معروف و نهی از منکر دانست و با تأکید بر ضروری بودن آن گفت: این نوع امر به معروف و نهی از منکر در سطوح مختلف نظام نیز جاری است. حساسیت مجلس به عملکرد دولت،حساسیت دولت به قوه قضائیه و این قبیل حساسیت ها همان امر به معروف و نهی از منکر حاکمان نسبت به حاکمان است که شکر خدا در کشور ما صورت می گیرد. البته اگر بتوانیم نقدهای قوا به قوا را رسانه ای نکنیم بهتر است اما زمانی لازم است نقد بصورت آشکار بیان شود تا جلوی فساد گرفته شود.

مردم چشم و گوش و زبان نظام از دید امام(ره) هستند

وی نگاه اسلام به مهار قدرت از پایین را گونه دیگری از امربه معروف و نهی از منکر دانست و گفت: امر به معروف و نهی از منکر عامل مهارکننده قدرت است چه قدرت فردی و چه قدرت اجتماعی.

وی افزود: از منظر امام(ره)بسیار مهم است که مردم گوش و چشم و زبان حکومت باشند و این بدان معنی است که رفتارهای حاکمان خود را زیر ذره بین قراردهند و هر جا احساس کردند از مسیر ارزش های انقلابی خارج شده اند به آن ها تذکر دهند. از دل همین نگاه است که انتخابات پدید می آید، مطبوعات آزاد شکل می گیرد و ترسیم می شود. اگر فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر نهادینه شود مسوولان بدون دغدغه و ترس پاسخگو خواهند بود. برای مهار قدرت از دیدگاه اسلام هم عوامل باز دارنده اجتماعی داریم که قدرت را محدود می کند و هم احکام اسلامی پیش بینی شده که صفات حاکم را پدید می آورد. در اسلام مفهوم قدرت اولا به ذات و بر چیرگی بر نفس است. پیامبر(ص) مفهوم قدرت را بر چیرگی بر نفس تفسیر کردند. کسی که بتواند بر نفسش سلطنت کند، فردی که در اوج قدرت می تواند ظلم کند ولی این کار را انجام نمی دهد،کسیکه نه با تشویق مردم هیجان زده و نه با بدگویی مردم از او ناراحت می شود از منظر اسلام قدرتمند است. امام(ره) توانست در تمام طول زندگی گوهربار خود نفسش را کنترل کند.ایشان چه آن زمانیکه در ضعف ظاهری قرار داشت و در دورانی که تمام روزنامه ها از او بد می نوشتند و حکومت حتی او را از کشور بیرون کردند و چه آن دورانی که انقلاب اسلامی را به پیروزی رساندند و رهبر آن بودند بر نفس خود غلبه داشتند و هیچ تغییری در رفتار او به گواه تمام دوستان و اطرافیان ایشان پدید نیامد. زیرا بر نفس خود غبله و اعتقاد داشتند عمل به وظیفه مهم است چه این عمل منتج به پیروزی شود و چه شکست در پی داشته باشد.

ولی فقیه صفاتی باید داشته باشد تا بتواند حاکم در حکومت اسلامی باشد و امام(ره) روی این مسئله حساس بودند

اسلام نگاهش به قدرت این گونه بوده که در عین حالی که به دنبال قدرت و حکومت هستیم و حفظ آن را واجب و تضعیفش را حرام می دانیم اما مهار آن را نیز مدنظر قرار می دهیم. در اسلام علاوه بر امر به معروف و نهی از منکر که می تواند برپایه متد مدرن شکل بگیرد و نمادهای اجتماعی و قدرت های سیاسی را مهار کند،برای حاکم هم صفات مهمی مدنظر قرار داده شده است و تفاوت حکومت اسلامی و سایر نظام های غربی در همین یعنی در ویژگی های حاکم است. در حکومت های غربی برای حفظ قدرت که طبیعی برای هر نظامی است، راه کارهایی قرار داده شده اما در تمام آن ها از خصوصیات حاکم غفلت شده است. در این نظام ها بررسی مهار حکومت پیش بینی شده اما در اسلام علاوه بر مهار حکومت که می بایست منطبق با دستورهای اسلامی باشد؛ آنچه مدنظر قرارگرفته خصوصیات حاکم است و اینجاست که ارزش جایگاه ولی فقیه در نظام اسلامی آشکار می شود یعنی ولی فقیه صفاتی باید داشته باشد تا بتواند حاکم در حکومت اسلامی باشد و امام(ره) روی این مسئله حساس بودند.

از دید اسلام فردی که در اوج قدرت می تواند ظلم کند ولی این کار را انجام نمی دهد قدرتمند است.

یادگار امام با بررسی مفهوم قدرت در اسلام گفت: برای مفهوم قدرت از دیدگاه اسلام هم عوامل باز دارنده اجتماعی داریم که قدرت را محدود می کند و هم احکام اسلامی پیش بینی شده که صفات حاکم را پدید می آورد. در اسلام مفهوم قدرت اولا به ذات و بر چیرگی بر نفس است. پیامبر(ص) مفهوم قدرت را بر چیرگی بر نفس تفسیر کردند. در نگاه عامیانه شاید تصور شود هر که زور بازویش زیاد بود، هر که حزب و گروه و تشکیلات داشت زورش زیاد است در صورتیکه این تفسیر نادرست از معنای قدرت است. از دید اسلام قدرت اولا به ذات و معنایش کنترل بر نفس بیان شده است. کسی که بتواند بر نفسش سلطنت کند، فردی که در اوج قدرت می تواند ظلم کند ولی این کار را انجام نمی دهد،کسیکه نه با تشویق مردم هیجان زده و نه با بدگویی مردم از او ناراحت می شود از منظر اسلام قدرتمند است.

امام(ره)مظهر انسانی است که بر نفس خود کنترل داشت

وی پس از توضیح نگرش اسلامی به قدرت گفت: امام(ره)توانست در تمام طول زندگی گوهربار خود نفسش را کنترل کند.ایشان چه آن زمانیکه در ضعف ظاهری قرار داشت و در دورانی که تمام روزنامه ها از او بد می نوشتند و حکومت حتی او را از کشور بیرون کردند و چه آن دورانی که انقلاب اسلامی را به پیروزی رساندند و رهبر آن بودند بر نفس خود غلبه داشتند و هیچ تغییری در رفتار او به گواه تمام دوستان و اطرافیان ایشان پدید نیامد. زیرا بر نفس خود غبله و اعتقاد داشتند عمل به وظیفه مهم است چه این عمل منتج به پیروزی شود و چه شکست در پی داشته باشد.

شهدا قدرتمندترین افراد هستند از منظر امام(ره)بسیار مهم است که مردم گوش و چشم و زبان حکومت باشند و این بدان معنی است که رفتارهای حاکمان خود را زیر ذره بین قراردهند و هر جا احساس کردند از مسیر ارزش های انقلابی خارج شده اند به آن ها تذکر دهند. از دل همین نگاه است که انتخابات پدید می آید، مطبوعات آزاد شکل می گیرد و ترسیم می شود. اگر فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر نهادینه شود مسوولان بدون دغدغه و ترس پاسخگو خواهند بود.

یادگار امام شهدا را قدرتمندترین افراد برشمرد و توضیح داد: قدرت یعنی آنچه برایت ارزش بالایی دارد اهدا کنی و از نفس خود بگذری و شهدای ما با فداکردن جانشان که عزیزترین چیزبرای هر فرد است ثابت کردند قدرتمندترین افراد هستند. ما اگر در اسلام به دنبال قدرت هستیم منظور قدرتی است که در آن نه هوای نفس و نه منافع حزب و گروه و دسته جا دارد. در یک تعبیر زیباتر قدرت از دیدگاه اسلام و پیامبر(ص) مهار قدرت است.

اهمیت وجوه اخلاقی و توانایی خویشتن داری ولی فقیه

یادگار امام با توضیح وجه اخلاقی غلبه بر نفس و کنترل قدرت به عنوان یکی از ویژگی های ولی فقیه و حاکم اسلامی به بررسی ارجح بودن نظریه ولایت فقیه از این منظر پرداخت و گفت: در نظامهای غربی هرازچندی فساد اخلاقی و مالی حاکمان آن برملا می شود. علت آن نداشتن اندیشه و طرحی برای صفات حاکمان آنها است. در صورتی که در حکومت اسلامی ولی فقیه دارای صفاتی است که او را متمایز با دیگران کرده است. کسی که در راس نظام اسلامی قرار می گیرد ریشه قدرت در وجودش است؛ به این معنا که برنفس خود غلبه دارد، تدبیرگر، عدالت محور باتقوی است.

آمرین به معروف و ناهیان از منکر نباید انسان هایی عبوس و خشمگین چماق به دست فرض شوند

وی در توضیح دیگر گونه های امر به معروف و نهی از منکر گفت: امر به معروف و نهی از منکر به قسم های مختلف نهادینه شده است، مردم نسبت به مردم، حاکم نسبت به مردم، مردم نسبت به حاکم و حاکمان نسبت به حاکمان.

سید علی خمینی در توضیح امر به معروف و نهی از منکر مردم نسبت به مردم تک تک آحاد جامعه را مسوول به این عمل اسلام مورد خطاب قرار داد و گفت: همه مردم موظف هستند نسبت به رفتار یکدیگر از خود حساسیت نشان دهند و با راهنمایی همدیگر به ایجاد جامعه ای سالم و مبری از بدی کمک کنند؛ اما باید در این مسیر با خوش خلقی و خوش رفتاری عمل کنند و این نباشد که اوامرین به معروف و ناهیان از منکر انسان هایی عبوس و خشمگین فرض شوند که با جماق این کار را انجام می دهند.

هرکس در جمهوری اسلامی افتخار نوکری مردم را پیدا کرد باید با راهنمایی مردم در ایجاد جامعه ای سالم تلاش کند

یادگار امام در تشریح امر به معروف و نهی از منکر حاکم نسبت به مردم اظهار داشت:حاکم نه تنها مسوولیت کنترل حکومت و دولت را بر عهده دارد بلکه دعوت مردم به خوبی ها و نهی آن ها از صفات بد را مدنظر قرار می دهد. هرکس در جمهوری اسلامی افتخار نوکری مردم را پیدا کرد باید در مسیر انجام به این تکلیف الهی قرار گیرد و با راهنمایی مردم در ایجاد جامعه ای سالم تلاش کند. مسوولین نباید درگیر احساسات شوند و در راستای رسیدن به منافع خود آنجا که اقتضا می کنند حرف مردم را گوش دهند و گوش به دهان مردم باشند به خصوص در انتخابات وعده هایی را بدهند که باب میل مردم است ولی بعدا در اجرای آن دچار مشکل شوند.

اهمیت نگرش اجتماعی به امرحکومت داری در اسلام

سید علی خمینی با تأکید بر جایگاه امربه معروف و نهی از منکر در احکام اجتماعی اسلام به بحث درباره تقسیم بندی احکام در دین اسلام پرداخت و گفت: احکام فردی احکامی هستند که بیشتر مربوط به رابطه فرد و خدا می شود. مثل نماز،روزه،اما احکام اجتماعی احکامی هستند که ناظر به انسانند؛ از این منظر که در جامعه زندگی می کنند. این دسته از احکام فرد خصوصیت ندارد،بلکه حکم،حکم اجتماعی است. اکثر احکام اسلامی چه در معاملات، چه در دیات و چه در حدود اسلامی جنبه اجتماعی دارند.

وی با اشاره به رابطه میان احکام اجتماعی و حکومت اسلامی گفت: طبیعی است برای تحقق احکام فردی نیاز به حکومت احساس نمی شود. انسان در هر زمان و مکان می تواند به احکام فردی خود برسد. نماز بخواند،روزه بگیرد. اما برای جامعه عمل پوشاندن به احکام اجتماعی اسلام نیاز به حکومت اسلامی احساس می شود.

یادگار امام یکی از دلایل مهم تشکیل حکومت اسلامی از منظر امام (ره) را وجود احکام اجتماعی اسلامی همچون امر به معروف و نهی از منکر دانست و تصریح کرد: امام در سلسله درس های خود در مورد ولایت فقیه،یکی از مهمترین ادله حکومت اسلامی را احکام اجتماعی ذکر کرده اند. ایشان اعتقاد داشتند معنا ندارد اسلام حکومت نخواهد در حالیکه اکثر احکام آن جنبه اجتماعی دارد. مادامیکه اسلام حکومت تشکیل ندهد بستر برای اجرای احکام اجتماعی وجود ندارد.

وی با تأکید بر اهمیت امر به معروف و نهی از منکر در تأسیس حکومت اسلامی گفت: از همین منظر بحث ولایت فقیه پیش می آید. اگر اسلام نیاز به حکومت اسلامی نداشت، نیاز به حاکمی که دارای صفات علم،عدالت و تدبیراست احساس نمی شد. وقتی اسلام فردی تصور شود،احتیاج به حکومت نیست. اما در اسلام احکامی آمده که تحقق آن تنها در چهارچوب حکومت اسلامی میسر است.

سید علی خمینی در پایان سخنان و در نتیجه گیری مباحث خود گفت: اگر صرفا بر خصوصیات مردم تکیه کنیم نظر ولایت فقیه امام را اشتباه پیموده ایم و اگر فقط و فقط بر خصوصیات حاکم تکیه کنیم کاری را انجام داده ایم که در نظریه ولایت فقیه امام(ره)جایی ندارد.

گزارش خطا

لینک کوتاه: https://aftabnews.ir/000xGm