فیلم برداری متفاوت بهرام بدخشانی
اين فيلمبردار سينماي ايران درباره فيلمبرداري ،تجهيزات و... در سينماي ايران صحبت كرد.
بدخشاني با هشدار سخنان خود را آغاز کرده و گفت: در بخش فني سينما، تجهيزات بسيار فرسوده است و كمبودهاي بسيار وحشتناكي داريم. بخش خصوصي به خاطره هزينه‌هاي بالا نمي‌تواند دوربين وارد كند و در بخش دولتي نيز وقتي صحبت از كمبود امكانات مي‌شود، همه‌مي‌گويند در فكر هستيم و جلسه گذاشتيم،اما در عمل اتفاقي نمي‌افتد.
وي در ادامه تصريح كرد: كمبود تجهيزات و امكانات فني به حدي رسيده است كه نوع بيان فيلم را در سالهاي بعد دچار خدشه خواهد كرد. در دهه 60 كه تحت محاصره و جنگ بود ، يك نوع زبان خاص را در سينما پيدا كرديم و آن را گسترش داديم و جهان پذيرفت ،اما الان نمي‌توانيم 20 سال گذشته را تكرار كنيم بايد حرف جديدي بزنيم. اين حرف جديد يك بخشي از آن به تفكر جديد بر مي‌گردد و بخش ديگر تجهيزات كه من فكر مي‌كنم در چند سال آينده در بخش تجهيزات به بن‌بست خواهيم خورد.
بهرام بدخشاني بعد از«دوئل» كه در سال 82 فيلمبرداري اش به پايان رسيد، بر اثر اتفاقي كه هنگام فيلمبرداري «دوئل» افتاده بود،(صدمه ديدگي پا) يك سال ونيم استراحت كرد و سال گذشته 20 درصد از فيلمبرداري«بيدمجنون» را به درخواست محمود كلاري انجام داد و سرانجام به سراغ فيلمبرداري «ديشب باباتو ديدم آيدا» رفت تا بعد از « من ترانه پانزده سال دارم» همكاري مجددي با صدرعاملي داشته باشد.
وي گفت: بعد از «سايه‌هاي هجوم» كه سال 70 كار كردم و «هيوا» كه سال 77 با ملاقلي‌پور كاركرديم. تجربه جنگي ديگري نداشتم تا «دوئل»، اما در پرونده كاري من تيپ فيلمي همچون «آيدا» بيشتر حضور دارد.
وي درباره معيارش براي انتخاب فيلمها تصريح كرد: قبل از سال 84 اين حرف كاملا صادق بود ،اما از چند ماه گذشته اينقدر بيكاري زياد شده است كه زندگي تعيين مي‌كند، كدام پيشنهاد يا حتي مي‌توان گفت، اولين پيشنهاد را بپذيريم.
فيلمبردار «پارتي» ،«بماني» درباره لوكيشن محدود فيلم «ديشب بابا تو ديدم آيدا» و نوع فيلمبرداري آن گفت: رابطه‌اي كه من و صدرعاملي داريم از« من ترانه پانزده سال دارم»شروع شد، نمي‌دانم اين رابطه تعريفش چه خواهد بود، اما بيشتر &شناخت هر دو نفرمان از هم و نزديكي ديدگاه‌هايمان است كه خيلي بحث و گفتگو نمي كنيم و به كار يكديگر اعتماد داريم.
وي به مهمترين ويژگي كه فيلم «آيدا» دارد اشاره مي‌كند و مي‌گويد: حدود 75 درصد فيلم در يك مكان(منزل مسكوني) اتفاق مي‌افتد، در اين مكان، شما پلان و زاويه تكراري نمي‌بيند. داخل يك آشپزخانه بارها كار مي‌كنيم ولي هيچ زاويه تكراري در فيلم نيست. با توجه به فيلمنامه يك خطي «آيدا» بايد تصاوير غيرتكراري به تماشاگر مي‌داديم كه خستگي احيانا در رابطه با فيلم احساس نكند.
البته متذكر شوم چند مكان مثل ورودي ساختمان و جلسه امتحان از مواردي است كه به عمد آنها را تكرار كرديم چون بر اساس فيلمنامه قصد بيان تكرار زندگي را داشتيم واينكه فقط «آيدا» در حال تغيير است همين طور اصطلاحي كه صدرعاملي در فيلم داشت، «ما نسخه نپيچيم كه آيدا چه بكند» اتفاقا اين نوع فيلمبرداري در عين سادگي بسيار سخت است.
بدخشاني گفت:نوع فيلمبرداري «آيدا» هم نمي‌خواهم بگوييم نوع جديدي است ،ولي شيوه متفاوتي از ساير فيلمهاي مرسوم سينما ايران داشته است.
متاسفانه در سينماي جهان كار جديد فيلمبرداري را به نوع حركات عجيب و غريب دوربين مي‌دانند، اما معتقدم زمانيكه فيلمبرداري احساس نشود، اين فيلم فيلمبرداري‌اش موفق تر است.
وي در ادامه افزود:در سينماي ايران نگاه سينماي «آيدا» نگاه جديدي است، به طبع فيلمبرداري هم نگاه جديدي را مي‌طلبيد.
بدخشاني درباره همكاري مجدد با صدرعاملي بعد از ترانه مي‌گويد: ابتدا وقتي موضوع ساخت اين فيلم مطرح شد، قصه خانم شيرمحمدي را آقاي صدرعاملي به من دادند تا مطالعه كنم و خيلي مشتاقانه به دفتر رفتم و گفتم كار سختي است. اما برويم طرفش.
مطمئن هستم اگر در آن مقطع مي‌گفتم فيلم خوبي نيست، صدرعاملي متوقف مي‌شد و حداقل سال گذشته اين فيلم ساخته نمي‌شد و ممكن بود به امسال يا سال آينده موكول مي‌شد تا زمانيكه بتوانيم يكديگر راقانع كنيم.
وي در ادامه تصريح كرد: همه فكر مي‌كنند بعد از «ترانه»بايد اتفاق پر سر و صداتري از فيلم قبلي بيفتد
در حاليكه هر كدام از فيلمها جايگاه خاص خودشان را دارند.
من معتقدم فيلم «آيدا» درك نشد، شايد ساخت آيدا زود بود، شايد سال ديگر و شرايط اجتماعي آن مقطع فيلم را بفهميد.
بهرام بدخشاني درباره دوربيني كه هنگام فيلمبرداري دوئل از آن استفاده كردند و همان زمان مطرح شد كه اولين بار است اين دوربين در سينماي ايران استفاده مي‌شود،گفت:دوربين خاصي نيست و نبود، آن دوربين يك سال قبل از «دوئل» وارد ايران شده بود اما هيچ‌كس جرات نداشت با آن دوربين كار كند چون هر كس كه از آن استفاده مي‌كرد بايد اگر خسارت مي‌ديد، خسارت سنگيني بايد به فارابي مي‌داد و ما در «دوئل» پاي اين قرار ايستاديم.
اين دوربين ويژگي خاصي ندارد، تنها مزيتي كه اين دوربين براي فيلمساز دارد اين است كه سرعت متغير را بدون استفاده از دوربين دوم ثبت مي‌كند.نكته جالب اين است كه همان دوربين دوئل را براي «آيدا» استفاده كرديم كه مي‌بينيد كاملا دو فيلم از لحاظ فيلمبرداري متفاوت هستند.
بهرام بدخشاني حضورش را در سينماي ايران از سال 65 و فيلم «گال» جليلي مي داند ،كه به عنوان دستيار فيلمبردار حضور داشته است و پس از آن «درنا» كه متوقف شد، «قهرمان» كه چند وقت كار كرده است اما بطور مستقل اولين كارفيلمبرداري‌اش«ايليا نقاش جوان» بود.
وي امسال هم«تقاطع»ابوالحسن داوودي را كار كرد و تا دو هفته آينده سر فيلمبرداري رضا خطيبي مي رود كه در ژانر كمدي است.
