همه‌چیز درباره انتخابات ریاست جمهوری فردای اوکراین
این انتخابات قرار است سه ماه پس از اعتراضات ضد دولتی موسوم به "یورو میدان" برگزار شود که به عزل ویکتور یانوکوویچ، رئیس جمهوری پیشین اوکراین در اواخر ماه فوریه انجامید.
در انتخابات فردا (25 مه) قرار است بیش از 20 کاندیدا برای پست ریاست جمهوری با هم رقابت کنند.
چه کسانی نامزد شده‌اند؟
- پترو پروشنکو: این فرد که صاحب بزرگترین کارخانه شیرینی و شکلات کشور است و به پادشاه شکلات معروف است، در نظرسنجی‌های پیش از انتخابات از سایر رقبا پیشی گرفته است.
برخی از نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که این تاجر و سیاستمدار 48 ساله حدود و یا بالای 50 درصد آرا را در انتخابات ریاست جمهوری به دست می‌آورد. چنانچه وی بیش از نیمی از آراء را کسب کند، دیگر نیازی به برگزاری دور دوم نخواهد بود.
پروشنکو دارای شخصیتی است که در اوکراین به وی سیاستمدار آفتاب پرست (بوقلمون صفت) گفته می‌شود. وی از حامیان تاسیس حزب مناطق بود که حزب سیاسی یانوکوویچ محسوب می‌شود. وی با ویکتور مدودچوک همکاری می‌کرد که گمان می‌رود ستون پنجم اوکراین باشد و دوستی نزدیکی با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه دارد. از سوی دیگر پروشنکو بخشی از انقلاب نارنجی دولت ویکتور یانوکوویچ بود و در دولت یانوکوویچ به عنوان وزیر اقتصاد مشغول فعالیت بود. بسیاری بر این باورند که وی شامه اقتصادی خوبی دارد، اما پیروزی وی در انتخابات به شخصیت دیگر نامزدها نیز بستگی دارد.
- یولیا تیموشنکو: نخست وزیر 53 ساله سابق اوکراین که به دلیل مشارکت در معاهده‌های گازی اوکراین در دهه 1990 به پرنسس گازی معروف است، بعد از پروشنکو از نظر محبوبیت در رتبه دوم قرار دارد. تیموشنکو که بیشتر حامیانش در شهر صنعتی دنیپروپتروفسک در شرق اوکراین هستند، در دوران انقلاب نارنجی در سال 2004 و 2005 به اوج محبوبیت رسید. یوشچنکو وی را در سال 2005 به عنوان نخست وزیر منصوب کرد اما وی را در اواخر همان سال برکنار کرد.
تیموشنکو بار دیگر توسط وی در سال 2007 برای همین پست انتخاب شد. دوران همکاری آن‌ها مملو از درگیری بود که همین رو موجب شد تا طی پنج سال پیشرفت‌های کمی حاصل شود. تیموشنکو در سال 2010 انتخابات ریاست جمهوری را به یانوکوویچ واگذار کرد. در دوران حکومت وی، تیموشنکو محاکمه و به سوء استفاده از قدرت محکوم شد و دو سال در زندانی بود تا سرانجام پس از فرار یانوکوویچ در ماه فوریه از زندان آزاد شد. وی پس از آزادی، در میان معترضان ضد دولتی در کی‌یف حاضر شد و سخنرانی کرد.
- سرگئی تیگیپکو: وی که در نظرسنجی‌ها در رتبه دوم قرار دارد، یک قانونگذار و بانکدار است. این سیاستمدار 54 ساله به دلیل اتحادی که پیشتر با یانوکوویچ و حزب مناطق وی داشت، در مناطق شرقی این کشور محبوبیت دارد.
وی در دورانی مشاور کمپین انتخابات رئیس جمهور مخلوع این کشور و وزیر اقتصاد بود. پس از گریختن یانوکوویچ به روسیه، وی از حزب مناطق جدا شد.
این خصیصه‌ها موجب محبوبیت وی در میان ساکنان مناطق شرقی و روس زبان اوکراین شد اما محبوبیت چندانی در کی‌یف و غرب ندارد. تیگیپکو از منتقدان دولت نوپای کی‌یف و اقدامات آن‌ها در مناطق جدایی طلب دونتسک و لوهانسک محسوب می‌شود و بدین ترتیب احتمال ندارد که پیش از 10 درصد آراء را کسب کند.
- میخائیل دوبکین: این تاجر 44 ساله که نامزد حزب مناطق است بیشتر در زادگاهش خارکف محبوبیت دارد که اخیرا در آنجا فرماندار بود. اگر مردم در نواحی شرقی اوکراین بخواهند رای بدهند، بین او و تیگیپکو یکی را انتخاب خواهند کرد. در کی‌یف و مناطق غربی اوکراین پوسترهای تبلیغاتی این نامزد کنده و خط خطی می‌شود و او کمترین حمایت را دارد. این متحد سابق یانوکوویچ و احتمالا انتخاب کرملین برای ریاست جمهوری، مخالف تظاهرات ضد دولتی معترضان در میدان استقلال کی‌یف بود و از جدایی طلبانی که در ماه آوریل مناطق شرقی را محاصره کردند حمایت می‌کرد. گفته می‌شود که کمپین وی از سوی رینات احمدف که از میلیاردهای اوکراین است، حمایت می‌شود که از حامیان اتحاد اوکراین است.
- سایر نامزدها: 17 کاندیدای دیگر نیز در انتخابات شرکت خواهند کرد اما احتمالا بیش از چند درصد را به دست نمی‌آورند. علاوه بر اینها اوله تیانیبوک از ملی گرایان حزب اسوبودا (آزادی) و دیمیتری یاروش از حزب رایت سکتور و دکتر اولگا بوگومولتس در انتخابات خواهند بود. این سه تن نقش پررنگی در اعتراضات یورو میدان در ماه دسامبر، ژانویه و فوریه داشتند.
چرا تیموشنکو اینقدر در نظرسنجی‌ها عقب است؟
تیموشنکو به دلیل گذشته تاریکی که دارد و زندانی شدنش در سال 2011 با کاهش محبوبیت رو به رو شده است. وی سیاستمداری است که می‌تواند به درستی سخنرانی‌های احساسی ایراد کند اما این برای رای دهندگان کافی نیست. با این حال تحلیل گران باور دارند که وی در روز انتخابات می‌تواند شگفتی ایجاد کند. چنانچه وی نگذارد که پروشنکو 50 درصد آراء را به دست آورد، می‌تواند با وی در دور دوم رقابت کند که احتمالا بیشتر رقابتی خواهد شد. تنها در این صورت است که وی می‌تواند پیروز شود.
مسائل اصلی کدام است؟
رئیس جمهوری آتی اوکراین باید با جدایی طلبان حامی روسیه که در جنگ با دولت مرکزی هستند مبارزه کند. همبستگی با اروپا، اقتصاد و مبارزه با جدایی طلبان از اصلی‌ترین مسائل فرآیند خواهد بود.
چه بر سر "دکتر مشت آهنین" آمد؟
ویتالی کلیچکو که از قهرمانان رشته بوکس و رهبر ائتلاف برای اصلاحات دموکراتیک است، پیشتر از اعتراضات ضد دولتی در نوامبر سال گذشته با محبوبیت عمومی خوبی رو به رو بود. وی در آن دوران موضع قدرتمند حامی اروپا داشت و بر علیه فساد که از سال 1992 و استقلال این کشور وجود داشت، سخنرانی می‌کرد. با این حال وی ضریب نفوذ پائینی دارد و با آغاز ناآرامی‌ها، محبوبیتش در نظرسنجی‌ها کاهش یافت. پس از آنکه پروشنکو به عنوان پیشتاز رقابت‌ها توانست خود را نشان دهد، محبوبیت کلیچکو باز هم رو به کاهش رفت. در عوض وی به رقابت‌های تعیین شهردار در کی‌یف پیوست و دوبار شکست خورد. با این حال وی نسبت به رقبایش تا حدی پیشتاز است و امید دارد تا برای بار سوم پیروز شود.
آیا جدایی طلبان رای می‌دهند؟
رهبران جدایی طلب در جمهوری خودخوانده خلق دونتسک از تمام ساکنان این منطقه خواسته‌اند تا انتخابات را تحریم کنند چرا که آن‌ها بر این باورند که این منطقه دیگر به خاک اوکراین تعلق ندارد. دونتسک در 11 مه رفراندوم جدایی برگزار کرد که به گفته آن‌ها بیش از 90 درصد مردم به استقلال رای مثبت دادند. طبق اعلام مقام‌های انتخاباتی، بیش از 70 درصد در انتخابات مشارکت کردند اما مقام‌های کی‌یف میزان مشارکت مردم را بیش از 30 درصد دانستند. این آمار با نتایج نظرسنجی‌های اخیر که نشان می‌دهد حدود 30 درصد یا کمتر از جمعیت منطقه دونتسک از جنبش جدایی طلبی حمایت می‌کنند همخوانی دارد. اما رهبران جمهوری خود خوانده خلق لوهانسک یک گام از همسایه جدایی طلب خود جلوتر است و به کلی برگزاری انتخابات ریاست جمهوری اوکراین را در این منطقه ممنوع کرده است. دلیل آن‌ها هم همان است: لوهانسک هم اکنون مستقل از اوکراین است.
کریمه چه می‌شود؟
به رغم اینکه روسیه در ماه مارس پس از برگزاری رفراندوم استقلال این منطقه را به خاک خود الحاق کرد اما مقام‌های کی‌یف تلاش می‌کردند تا زمینه حضور رای دهندگان این شبه جزیره دریای سیاه را در پای صندوق‌های رای فراهم کنند. آن افرادی که بتوانند از این منطقه خارج شوند، می‌توانند در منطقه خرسون در شمال اوکراین رای دهند.
پوتین چه فکری می‌کند؟
اوایل ماه جاری پوتین لحن خود را درباره اوکراین تغییر داد و گفت که از انتخابات ریاست جمهوری اوکراین حمایت می‌کند. وی حتی این اقدام را گامی در مسیر صحیح توصیف کرد. با این حال تنها کسی که به درستی می‌داند که پوتین پس از برگزاری انتخابات چه می‌کند، خود پوتین است. در صورتی که انتخابات آزاد و عادلانه برگزار شود، این احتمال وجود دارد که پوتین فرد پیروز را به رسمیت بشناسد.
