آفتابنیوز : مشاوران بوش نيز در روزهاي اخير اذعان كرده اند كه ايران «حق» دارد غني سازي اورانيوم را براي توليد الكتريسيته به كار ببرد. اما دولت بوش تلاش كرده متحدان بي ميل اروپايي اش را متقاعد كند كه تنها راه كنار آمدن با ايران، صرف نظر از حق غني سازي توسط ايران است.
در كنار اين اقدام كه نوعي تجديدنظر در معاهده عدم گسترش هسته اي (NPT) به شمار مي آيد، جورج بوش مي گويد اكنون كشورهاي ديگري هم هستند كه نمي توان به آنها اعتماد كرد زيرا ممكن است از مسير فناوري صلح آميز هسته اي منحرف شوند و اين مسأله، حتي با وجود آن كه چنين چيزي در معاهده ذكر نشده است بايد مورد توجه باشد.
تاكنون دولت بوش به طور علني اعلام نكرده كه چنين هدفي دارد. اما يك مقام ارشد دولت آمريكا مي گويد: اين فكر كه بوش از ايران براي آزمايش برنامه هاي آينده آمريكا در تغيير NPT استفاده مي كند، شرايط را آشفته و پيچيده خواهد كرد.
سه روز پيش از اعلام رويكرد جديد آمريكا در مورد ايران، بوش اظهاراتي را مطرح كرد كه بي شك به همين ماجراي تغيير و تجديدنظر در NPT مربوط مي شد.
در اين اظهارات، بوش به طور مستقيم به ايران اشاره نكرد اما پس از ابراز رضايت از دستاوردهاي معاهده NPT در گذشته گفت: ما نمي توانيم به كشورهاي شرور اجازه دهيم تعهدات خود را نقض كنند و در مقابل جامعه جهاني قد علم كنند و نقش مهم NPT در تقويت امنيت جهاني را زير سؤال ببرند.
وي ادامه داد: «بنابراين ما بايد روزنه هاي گريز از NPT را ببنديم.»
چند روز بعد، استفن هادلي مشاور امنيت ملي آمريكا نيز گام بعدي را برداشت و مستقيماً به مسأله ايران اشاره كرد. البته او نشانه اي از برنامه سري ايران براي ساخت بمب ارائه نداد اما سازمان سيا و نيز مقاماتي مثل هادلي، همواره بر وجود برنامه بمب هسته اي در ايران تأكيد مي كنند.
اما هادلي هم اذعان كرد كه «رهبران ايران، رازهاي خود را به خوبي حفظ كرده اند.»
البته بوش مي توانست خواهان بحث و بررسي مجدد معاهده NPT شود اما مقامات آمريكايي تلويحاً اعلام كرده اند كه زمان و صبر مورد نياز براي طي شدن اين روند را ندارند.
يكي از مقامات دولت بوش كه اخيراً كاخ سفيد را ترك كرده مي گويد: به محض آن كه تمام 189 امضاكننده NPT به توافق برسند، ايراني ها را به راه كره شمالي مي روند و بمب هايشان را آشكار مي كنند و ما نمي توانيم اجازه اين كار را بدهيم.»
جورج پركويچ يك كارشناس هسته اي مركز مطالعات صلح بين الملل كارنگي هم پس از شركت در كنفرانس هسته اي در تهران گفته است: شايد انگيزه بوش، درست باشد اما روشي كه در پيش گرفته، مناسب نباشد.
پركويچ مي گويد: «ايراني ها تصميم گرفته اند برنامه هاي خود را ادامه دهند و بر حق خود تأكيد كنند؛ حتي اگر اين معاهده به طور علني، داشتن حق غني سازي اورانيوم را به آنها ندهد.»
او مي افزايد: مذاكره كنندگان ايراني مي خواهند نشان دهند كه چيزي را پنهان نمي كنند و از آن شرمي هم ندارند و هيچ كس نمي تواند اين حق را از آنها بگيرد.
پركويچ همچنين معتقد است كه رهبران ايران همچنان به آزمايش كردن اروپا مشغولند و مي گويند كه اروپا نهايتاً به اين نتيجه خواهد رسيد كه براي اجتناب از مواجهه بيشتر، به ايران اجازه توليد سوخت هسته اي خود را بدهد.
نقايص معاهده NPT در رأس نگراني هاي بوش قرار دارد. تا زماني كه اين كشورها اجازه بازرسي آژانس را بدهند از كمك هاي فني آژانس هم بهره مند خواهند شد. اما اگر كشوري به فناوري غني سازي اورانيوم يا بازفرآوري سوخت هسته اي مصرف شده دست يابد، راه ديگري را در پيش خواهد گرفت. اين همان كاري است كه كره شمالي هم دوسال پيش انجام داد.
در همين حال، بوش و محمد البرادعي مديركل آژانس بين المللي انرژي اتمي، پيشنهادات متفاوتي براي حل اين مسأله داشته اند، هر دو معتقدند كه كشورهاي داراي انرژي هسته اي بايد سوخت هسته اي را در اختيار كشورهايي كه به آن احتياج دارند بگذارند. اما كشورهاي ديگر نمي خواهند به غرب يا كنسرسيوم هاي بين المللي براي دستيابي به منابع انرژي، وابسته باشند.
حدود يك سال پيش كه اسرار عبدالقديرخان دانشمند هسته اي پاكستان فاش شده بود، بوش گفت: در آينده كشورهاي جهان نبايد اجازه دهند كه سوخت هسته اي توليد شود. او كشورهايي را كه از قبل به توليد آن مشغول بودند- يعني آمريكا، بسياري از كشورهاي اروپايي و ژاپن- را از اين قاعده مستثني كرد و تاكنون هم اقدامي قانوني براي انجام اين كار، صورت نگرفته و حمايتي هم در پي نداشته است.
اما ساعت هسته اي به صدا درآمده است و بسياري از مشاوران بوش نگران هستند كه شايد ايران در حال كسب مهارت هاي لازم باشد و در آينده بخواهد از معاهده NPT خارج شود. برخي ديگر هم مي گويند در ايران، دو برنامه هسته اي جريان دارد: يك برنامه آشكار كه با كار بازرسي همراه است و يك برنامه سري كه مقاصد نظامي دارد. بنابراين اگر آمريكا تهديد حمله به ايران را جدي تر كند، چرا ايران به دنبال سلاح هسته اي نباشد؟