پاسخ سازمان توسعه تجارت به ادعای میرکاظمی به روایت روزنامه تعادل:ایران کد تجارت فرامرزی را تنزل داد
چند ماه از يكي از تصميمات جنجالي دولت يازدهم يعني حذف اجبار استفاده از ايران كد و شبنم مي‌گذرد. در حالي كه دولت قبل تلاش زيادي در استفاده از اين طرح‌ها كرده بود اما نعمت‌زاده اين روش‌ها را به عنوان يكي از دست اندازهاي مهم در تجارت خارجي شناسايي كرد و در نهايت اعلام كرد كه واردكنندگان اجباري به استفاده از اين دو ابزار براي واردات ايران كد و شبنم ندارند. حال بعد از چند ماه، وزير اسبق بازرگاني بار ديگر بر اهميت استفاده از اين روش تاكيد كرده است و مي‌گويد حذف آن خلاف قانون بوده است. ادعايي كه با واكنش تند بخش خصوصي و سازمان توسعه تجارت روبه‌رو شد.
وزير سابقي كه از كد HS بيزار است
ميركاظمي در دوره اول دولت احمدي‌نژاد وزير بازرگاني بود و در زمان او استفاده از ايران كد مرسوم شد. وي مي‌گويد: كد ملي كالا يك زبان مشترك در زنجيره تامين كالا و خدمات است و واقعا در شبكه توزيع نياز به همزباني داده‌ها براي كنترل و برنامه‌ريزي دولت، بخش خصوصي و اتحاديه‌ها احساس مي‌شود. به گفته ميركاظمي اينكه وزير صنعت شخصا تصميم گرفته است تا كد ملي كالا را حذف كند، تخلف از قانون برنامه پنجم و مصوبه هيات دولت است، البته شنيده مي‌شود كه گمرك به وزارت صنعت فشار آورده تا به جاي استفاده از كد ملي كالا از سيستم HS استفاده كند كه گروه كالا و نه قلم كالا را نشان مي‌دهد. وي ادامه داد: در نتيجه در سيستم HS دست كارشناس براي تعيين تعرفه گمركي باز مي‌شود تا جايي كه واردكننده‌يي را سراغ داريم كه يك قلم كالا را در 5 نوبت وارد كرده كه هر نوبت از تعرفه 5 درصد تا 55 درصد براي همان كالا تعيين شده است. ميركاظمي حذف كد ملي كالا را زنگ خطري براي هرج و مرج در سيستم توزيع دانست كه خلأ آن مي‌تواند ضرري جبران‌ناپذيري را برجاي بگذارد.
واكنش سازمان توسعه تجارت
در جواب به ادعاي وزير اسبق بازرگاني، سازمان توسعه تجارت در پاسخ به كسب و كار واكنش نشان داد. به گفته مسوولان سازمان توسعه تجارت اين طرح از سال 86 تا سال 92 يعني به مدت شش سال اجرايي شد اما چه نتايجي براي كشور داشته است؟ آيا قاچاق كم شده است؟ آيا گمرك حاضر به استفاده از اين طرح شده است؟ به گفته مقامات سازمان توسعه تجارت گمرك هيچگاه حاضر به استفاده از اين روش نشده است چرا كه خود را عضو سازمان جهاني گمرك مي‌داند و حاضر به استفاده از آن نيست.
روابط عمومي سازمان توسعه تجارت اعلام كرد: تجارت يك پيكان دو سويه است كه نمي‌توان از ابزار داخلي براي توسعه آن استفاده كرد و سيستم‌هاي بين‌المللي را كنار گذاشت اما دولت قبل اصرار بر استفاده از اين روش داشت. به گفته مقامات سازمان توسعه تجارت يكي از مهم‌ترين اثرات اصرار بر استفاده از ايران كد اين بوده است كه شاخص تجارت فرامرزي در سال 92 به كمترين ميزان خود يعني رتبه 153 رسده است چرا كه اين روش سه شاخص مهم يعني هزينه، سند و زمان را افزايش داده است. سازمان توسعه تجارت در واكنشي رسمي اعلام كرد: آقاي نعمت‌زاده استفاده از ايران كد را به عنوان عاملي براي كاهش سرعت تجارت شناسايي كرد به همين دليل استفاده از آن را اختياري اعلام كرد و اگر اين روش سودي براي اقتصاد داشت مطمئنا خود فعالان اقتصادي براي امروز براي استفاده از آن صف مي‌كشيدند. سازمان توسعه تجارت مي‌افزايد پروتكل HS يك روش كامل است كه مي‌تواند تمام نيازها را با گسترش خود پوشش دهد.
درآمدزايي با شبنم
در پاسخ به اين صحبت‌ها محسن بهرامي ارض اقدس رييس كميسيون تجارت اتاق بازرگاني تهران اعلام كرد آقاي ميركاظمي تلاش زيادي كرد كه به بحث تجارت ورود پيدا كند اما واقعيت اين است كه وي اطلاع زيادي از تجارت ندارد و نتوانست كارنامه موفقي در بخش بازرگاني داشته باشد.
رييس كميسيون تجارت اتاق بازرگاني با اشاره به صحبت‌هاي ميركاظمي در خصوص رابطه ايران كد و واردات گفت: مشكل اين است كه آقاي ميركاظمي بحث ايران كد را به درستي درك نكرده است. اين طرح براي نشان دادن كيفيت كالاي ايراني است و مي‌تواند در اين خصوص بسيار مفيد باشد اما اين روش ربطي به كالاهاي وارداتي ندارد. وي افزود: وقتي ايران كد قرار است كيفيت كالاهاي توليد داخل را تضمين كند چرا بايد واردكنندگان و گمرك با آن درگير باشند. بهرامي ارض اقدس همچنين با اشتباه توصيف كردن طرح شبنم تاكيد كرد اين روش قرار بود براي مبارزه با قاچاق مورد استفاده قرار گيرد اما همين شبنم باعث گسترش و قانوني شدن كالاهاي قاچاق شد. به گفته وي اين‌باركد به صورت واضح در بازار خريد و فروش مي‌شد و روي تمام كالاهاي قاچاق نصب مي‌شد و از سوي ديگر در حالي كه قرار بود قيمت اين برچسب تنها 20 ريال باشد عملا قيمت به 1000 ريال رسيده بود كه خود محل درآمدي براي صادركنندگان آن محسوب مي‌شد.
رييس كميسيون تجارت اتاق بازرگاني تهران با تاكيد بر اينكه اين روش كاملا روي هزينه توليد اثر داشت افزود: كالاهايي مانند مداد كه خود حدود 1000 ريال قيمت داشتند با اين روش بايد برچسبي به قيمت خود كالا دريافت مي‌كردند و هزينه تمام شده كالاهاي مورد استفاده افزايش پيدا مي‌كرد. وي تاكيد كرد با وجود اينكه اين روش قرار بود جلوي قاچاق را بگيرد اما در دوران مديريت دولت‌هاي قبلي عملا حجم قاچاق چهار برابر شد و به 20 ميليارد دلار رسيد. وي تاكيد كرد مديران بي‌صلاحيت و نگاه توهمي عامل اصلي اين مشكل است و آقايان هنوز فرق درست شبنم و ايران كد را نمي‌دانند. بهرامي ارض اقدس افزود: آقاي ميركاظمي از مديريت فروشگاه اتكا به وزارت بازرگاني رسيد كه همين موضوع عاملي براي كارنامه ناموفق وي بود، كارنامه‌يي كه بعدا در وزارت نفت نيز تكرار شد و براي مثال متوقف شدن سوآپ از عواقب آن بود.
از سوي ديگر محمدحسين برخوردار، رييس مجمع واردات درباره اينكه چرا بايد ايران كد در واردات مورد استفاده قرار گيرد گفت: ايران كد براي نشان دادن كيفيت كالاي ايراني مورد استفاده قرار مي‌گرفت اما در دولت قبل ما را مجبور مي‌كردند كه براي دريافت كد استاندارد كالاهاي وارداتي براي تمامي كالاها ايران كد استفاده كنيم كه اين روش باعث كندي كار و ثبت سفارش مي‌شد.
ادعايي كه خودشان را محكوم مي‌كند
شايد باز شدن موضوع ايران كد، جست‌وجو در موضوعي كهنه و تمام شده باشد اما اين مساله مي‌تواند اثرات مثبتي هم داشته باشد. مسعود ميركاظمي اعلام كرده است كه تا به‌حال 5 ميليون نفر ساعت براي طراحي و اجراي طرح ملي كد كالا وقت صرف شده و دو ميليون و 200 هزار قلم كالا ايران كد گرفته‌اند و شناسنامه‌هاي استانداردي براي آنها تهيه شده است. حال سوال اين است كه چرا اين هزينه براي اين طرح استفاده شده است. اگر طرحي با هزينه بالا ايجاد شد و چند سال كشور براي اجراي آن هزينه داد و بعد اشتباه بودن آن اثبات شد بايد پرسيد علت چيست و چه كسي پاسخگوي هزينه‌هاي به هدر رفته است. اگر ايران كد و شبنم طرح‌هايي موثر در گسترش تجارت ايران بودند چرا امروز هيچ فعال اقتصادي بخش خصوصي حاضر به استفاده از آن طرح‌ها به صورت داوطلبانه نيست؟ اينها سوالاتي است كه امروز با مطرح شدن دوباره موضوع مي‌توان از مسوولان سوال كرد.
