آفتابنیوز : آفتاب: در پیام حجتالاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی که از سوی محمدحسین خلیلی اردکانی در همایش مجمع نمایندگان ادوار مجلس شورای اسلامی به مناسبت بزرگداشت یکصد و هشتمین سالگرد انقلاب مشروطیت قرائت شد، آمده است: مشروطیت فراز بلندی است از تاریخ پر فراز و نشیب ایران که هم خودآگاهی نسبی ملت از سرنوشت اجتماعی خود و هم تلاش او را برای پاسخگویی به نیازهایی که روح زمانه آن دوران ایجاب میکرد، نشان میدهد.
خاتمی عمدهترین نیاز زمانه انقلاب مشروطیت را لزوم گذر از استبداد سیاه و استقرار حاکمیت و حکومتی برآمده از اراده مردم و مسئول در برابر آنان، خواند.
بنیانگذار نظریه گفتوگوی تمدنها در ادامه پیام خود ویرانی دستاوردهای انقلاب مشروطیت را محصول سه عنصر درگیری بد فرجام خواص، غفلت مردم و دخالت بیگانه دانست و توضیح داد: با کمال تاسف دیری نپایید که بر ویرانههای حاصل از درگیری بد فرجام خواص و غفلت مردم و دخالت بیگانه، نظام خودکامهای مستقر شد که هم به ساحت دین مردم تعرض پر خسارت داشت و هم دنیای مردمی که میرفتند تا در فضای آزادی مطلوب، جهان بهتری را بسازند آلودهتر ساخت.
خاتمی با تأکید بر اینکه ویران ساختن دستاوردهای مشروطه، مردم را از طی طریق به سوی جامعهٔ آزاد، آباد و پویا و البته با معنویت بازنداشت، در ادامه پیام خود متذکر شد: شور و شعوری که مشروطیت را سبب شد، اما از میان نرفت و ملت ایران مسیر پر سنگلاخ را با پای همتی ستودنی پیمود و از دیکتاتوری سرکوبگر مردم و سرنگونکننده حکومت ملی به جمهوری اسلامی عزیز رسید.
خاتمی با ستایش حرکت ملت ایران در استمرار مسیر انقلاب مشروطیت تا نظام جمهوری اسلامی، امید و انگیزه آنان را از تأسیس نظام جدید، تجربه اخلاق و معنویت در عین دستیابی به آزادی و پیشرفت و برخورداری از همه مزایای نظامهای نو زندگی امروز توصیف کرد و درباره بار مسوولیت اندیشمندان و مصلحان در شرایط کنونی متذکر شد: اندیشمندان، عالمان و مصلحان و همه کسانی که به اسلام، انقلاب، ایران و سرنوشت زنان و مردان این مرز و بوم میاندیشند، در این هنگامه حساس وظیفهای سنگین دارند که امیدوارم در انجام آن موفق باشند.
خاتمی در پایان پیام خود، اقدام جمع مبارک نمایندگان ادوار که افتخار خدمت و نمایندگی مردم شریف را در کارنامه زندگی اجتماعی خود دارند در برگزاری اجلاسی در بزرگداشت نهضت مشروطیت و انجام بحثی هرچند گذرا پیرامون آن، در خور تقدیر و نشانه وظیفهشناسی دانست.